Psikoloji ve Bilim

Psikoloji insanoğlunun tarih boyunca merak ettiği ve cevap aradığı birçok sorunun 19. yüzyıl gelişmeleri birlikte sistematik gözlemler ve ölçümler ile ilişkilendirilmesine bağlı olarak bilim dalı haline gelmiş ve felsefi bir süreç olmaktan çıkmıştır. Böylece insan davranışına ilişkin açıklamalar öznel yargı ve değerlendirmelerden bağımsız bir şekilde yapılabilir hale gelmiş ve daha genel geçer bilgiye ulaşma imkanı doğmuştur. Bu süreç tam olarak 19. yüzyılın sonlarına denk gelmektedir ve kökleri Alman bilim adamı W. Wundt tarafından yapılan çalışmalara dayanmaktadır. Wilhelm Wundt Leipzig Üniversitesinde kurmuş olduğu ilk laboratuvar ile insan davranışına ilişkin olarak sistematik gözlemler gerçekleştirmiş ve psikolojinin bilim dalı haline gelmesine ciddi katkılar sağlamıştır. Bu yönüyle psikolojinin kurucusu olarak bilinir.

Psikoloji Nedir?

Psikoloji “davranışın ve zihinsel süreçlerin bilimsel olarak incelemesi” şeklinde tanımlanmaktadır. Psikolojinin tanımından da anlaşılacağı üzere üç ana kavram ön plana çıkmaktadır. Bunlar; davranış, zihinsel süreçler ve bilimsel yöntemdir. Davranış, davranış organizmanın çeşitli uyaranlar karşısında ortaya koymuş olduğumuz görünen ve açık olan eylemlerimizin ve tepkilerimizin tamamını içermektedir. Zihinsel süreçler ise, genel olarak düşünme, algılama, hissetme, yorumlama, karar verme, rüya, unutma, bellek, hatırlama, hayal etme, güdülenme vb. birçok süreci içermektedir. Bilimsel yöntem ise, nesnel bir şekilde sistematik gözlemler yapmaya ve ispatlanabilir-tekrarlanabilir bilgiye ulaşmak için kullanılan temel inceleme yöntemdir.

Psikolojinin Amacı Nedir?

Psikoloji diğer bilim dallarının olduğu gibi öncelikle üç amaca hizmet etmektedir. Bunlar 1. İnsanlığın karşıya kaldığı problemlere çözüm üretmek, 2. İhtiyaçların karşılanmasına yönelik yollar veya yeni teknik ve olanaklar geliştirmek ve 3. İnsanların merak duygusunu tatmin edecek olanaklar sağlamak tır. Buna ek olarak psikolojinin kendi içerisinde de dört ana amaca hizmet ettiği söylenebilir. Bunlar; 1. Davranışın ne olduğunun tanımlanması, 2. Davranışın nedenlerinin açıklanması, 3. Davranışın tahmin edilmesi, 4. Davranışın kontrol altına alınmasıdır.

Temel Psikoloji Akımları Nelerdir?

Bir bilim dalı haline geldiği günden bu yana psikolojide çok sayıda akım ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bunların bilinenleri ise yapısalcılık, işlevselcilik, davranışçılık, psikanaliz ve geştalt yaklaşımıdır.

Psikolojinin Çalışma Alanları Nelerdir?

Günümüzde psikolojinin çalışma alanları oldukça çeşitlenmiştir. Bunlar arasında Klinik psikoloji, psikiyatri ile iç içe olan ve psikolojik rahatsızlıkların tanı ve tedavisine odaklanan psikoloji alanıdır. Endüstri psikolojisi, bireyin iş ortamına yerleşmesinden, iş uyumu ve verimliliğine veya makineleşme sürecinin insan üzerindeki etkilerine odaklanan bir yaklaşımdır. Bilişsel psikoloji, bilinç, zihin, zekâ, bellek, öğrenme, unutma, hatırlama, algılama, dikkat vb. konular da deneysel ve teorik çalışmalar yürüten psikoloji alanıdır. Okul ve eğitim psikolojisi, çocukların okula uyumlarından, öğretmen niteliklerine ve eğitim öğretim süreçlerinden müfredat içeriklerine kadar çok geniş bir alanda hizmet yürütmektedirler. Okullarda rehberlik servislerinin yerine getirdiği işlev özellikle bu alana girmektedir.

Sosyal psikoloji, psikoloji ve sosyolojiyi bir araya getiren ve bireyin sosyal ortamlarda diğerleri ile etkileşime girmesine bağlı olarak ortaya koyduğu tepkileri ve bu tepkilerdeki değişimi inceleyen psikoloji alanıdır. Danışmanlık psikolojisi, hasta tanısı almış olan bireylerden ziyade uyum problemi yaşayan veya karar verme zorluğu ile karşı karşıya olan bireylere ihtiyaç duydukları psikolojik desteği sağlama işlevini yerine getirmeye dönük bir psikoloji alanıdır. Günümüzde eğitimden, endüstriye ve aile danışmanlığına kadar çok geniş bir alanda gelişim ve faaliyet göstermekte olan bir psikoloji alanıdır. Kişilik psikolojisi, bireylerin kendilerine özgü kişilik yapısı geliştirmelerinde kalıtsal faktörlerin, hormonal faktörlerin ve sosyal çevrenin etkisinin ne olduğu ve hangi dönemde kişilik gelişimini etkilediklerine odaklanan ve kişilik değişimi ve gelişimini ele alan bir psikoloji alanıdır. Deneysel psikoloji, insan davranışın altında yatan temel ilkeleri bulmaya ve anlamaya yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Çoğunlukla duyum, algı, öğrenme, bellek, itaat, sosyal davranış ve kısmen de olsa kişilik ve davranış bozuklukları deneysel psikolojinin çalışma alanlarına girmektedir. Gelişim psikolojisi, İnsan gelişiminin tüm aşamalarını, döllenmeden başlayarak ölüme kadar geçen sürede ele alan ve temel gelişim süreçlerini ve ilkelerini belirlemeyi ve gelişimi etkileyen faktörleri ortaya çıkarmayı amaçlayan bir alandır. Fizyolojik psikolojisi ise, insanın anatomik yapısı üzerine odaklanan ve bu amaçla beyin yapısı ve işlevlerini açıklamaya çalışan, sinir sistemi ve davranış arasındaki ilişkileri belirlemeye odaklanan bir alandır.