Yerel Medya

Kavram Olarak Yerel Medya

Yerel medya, bir ülkede özellikle büyük kentler dışındaki yerleşim birimlerinde yani il, ilçe ve beldelerde yayımlanan/yayın yapan, bulundukları yörenin haberlerini veren, sorunlarını dile getiren, halkın isteklerini ilgililere aktarmayı hedefleyen araçlardır. İçinde bulunduğumuz çağda özellikle sayısal tabanlı iletişim teknolojisinde yaşanan teknolojik gelişmeler ile kapsama alanı ve hedef kitlesi değişip genişleyen yerel medyanın ancak ve ancak yer verdiği konular ekseninde yerel olduğunu iddia etmek mümkündür.

Yerel Medyanın Gelişim Süreci

Gutenberg matbaası sonrası çağdaş anlamda ilk gazete ve dergicilik faaliyetleriyle birlikte yazılı basın gelişirken, bu gelişme öncelikle yerel boyutta yaşanmış dolayısıyla yerel basın ya da yerel medya ortaya çıkmıştır.

Dünyada Yerel Medya

Dünyada yerel medyanın ortaya çıkışı sürecinde etkili olan faktörleri şu şekilde gruplandırmak mümkündür: -Ekonomik faktörler, -Sosyokültürel ve politik faktörler, -Teknolojik faktörler, -Mesleki faktörler.

Avrupa’da yayımlanan ilk gazetelerin o zamanın ulaşım ve iletişim teknolojileri göz önünde bulundurulduğunda yerel olduğunu söylemek olasıdır. Bu nedenden dolayı örneğin ilk Fransız günlük gazetesi Journal de Paris, sadece Paris bölgesinde yayımlanmıştır. Yerel basının oluşmasında tarihsel koşulların ağır bastığı İtalya’da ilk yerel gazete Floransa’da 1636’da yayım hayatına başlamıştır. İngiltere’de ise yerel basının doğuşu 1700’lere kadar uzanırken, Birleşik Devletler’de yerel gazeteler Amerikan bağımsızlık savaşında önemli bir rol üstlenmiştir.

Yerel medyanın ortaya çıkışı yerel gazeteler üzerinden gerçekleşirken gelişimi noktasında iletişim teknolojisindeki gelişmeler, basın sektörünün basın endüstrisine dönüşmesi, mesleki pratiklerin standartlaşması ve mesleki örgütlenmelerin hız kazanması, iletişim özgürlüğünün modern hukukta teminat altına alınması ve modern demokrasinin yaygınlaşması gibi faktörler etkili olmuştur.

Türkiye’de Yerel Medya

Osmanlı’da yerel medya doğrudan devlet desteğiyle ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Islahat Fermanı'yla birlikte vilayet sistemine geçilmiş ve vilayetlerde kurulan matbaalarda çıkarılan resmî nitelikteki vilayet gazeteleri yerel medyanın ilk örneklerini oluşturmuştur. Bu bağlamda, ilk yerel medya olarak iki gazete ön plana çıkmıştır. Birincisi Suriye vilayetinde yayımlanan Hadikat el -Ahbar gazetesi, ikincisi ise Tuna vilayetinde yayımlanan Tuna gazetesidir.

Kurtuluş Savaşı sürecinde genel olarak millî bir duruş sergileyerek emperyalist işgale karşı çıkan yerel medyanın Cumhuriyet sonrası kimi faktörlerin etkisiyle geliştiği ve yaygınlık kazandığı dikkat çekmektedir. Yerel medyanın gelişiminde etkili olan faktörler şunlardır: -Çok partili yaşama geçiş, -Basın İlan Kurumunun kurulması ve resmî ilan dağıtımı, -Sanayileşme, göç ve kentleşme, -Zorunlu eğitim ve okuma -yazma seferberliği, -Neoliberal politikalar, -Haberleşme ve ulaşım alt yapısının yaygınlaştırılması, -Özel radyo ve televizyon yayıncılığı, -İletişim özgürlüğünün yasal teminat altına alınması, -Yeni iletişim teknolojilerinin hızla yaygınlaşması, -Mesleki pratiklerin standartlaşması ve mesleki örgütlenmelerin hız kazanması, -Reklam sektörünün gelişmesi.

Yerel Medyanın Önemi ve İşlevleri

Gezgin, yerel medyanın işlevlerini özellikle demokrasi kültürü bağlamında ele almakta ve üç ana başlık altında toplamaktadır. Bu işlevler şunlardır: - Demokratik yaşamın gereği olarak yerel yönetim -yurttaş arasında bilgi akışını sağlamak ve kamuoyu yaratmak, -Yerel yönetim etkinliklerini kamu adına denetlemek, -Demokrasi kültürünü yerleştirmek.

Girgin’e göre ise yerel medyanın demokrasinin gelişimi açısından üstlendiği misyonlar bulunmaktadır: -Hükûmet icraatlarını duyurmak, -Yerel kamu hizmetlerinin duyurulmasına çaba göstermek, -Yerel düzeyde kamusal hizmet veren kuruluşları kamu adına denetlemek, -Kamuoyu oluşmasını sağlamak, -Yerel yönetimle yurttaşlar arasındaki iletişimin gelişmesine katkıda bulunmak, -Yurttaşların kültür düzeylerinin yükselmesine katkı sağlamak, -Demokrasi kültürünün yerleşmesine ve gelişmesine yardımcı olmak.

Yerel Medyanın Yapısal Durumu ve İşleyişi

Girgin’e göre yapısal özellikleri açısından yerel medyayı ikiye ayırmak mümkündür: -Birincisi, miras yoluyla babadan oğula geçen geleneksel gazeteler. -İkincisi ise yerel sermayenin eline geçen, ofset basılan, bazıları da bölgesel olan gazeteler.

Birinci grupta yer alanlarda ciddi bir yönetim ve organizasyon yapısına rastlanmazken, ikinci gruptakiler sermaye yapılarından dolayı daha profesyonel bir yapıya sahiptirler. Yine birinci grupta yer alan yerel medyada yönetici ve sorumlu kadrolar hemen hemen hiç yokken, ikinci grupta yer alan yerel medya kuruluşlarında yönetim kurulu, genel yayın yönetmeni, genel yayın danışmanı, yazı işleri müdürü, teknik yönetmen gibi kadrolar yer almaktadır.

Yerel Medyayı Etkileyen Faktörler ve Sorunlar

Yerel medyanın doğup gelişmesine etki eden faktörler şunlardır: -Coğrafya, - Ekonomi, -Siyaset, -Bölgecilik, -Kültürel farklılık, -Etnik farklılık, -Okuma alışkanlığı ve -Teknolojik gelişme.

Yerel medyanın karşı karşıya sorunlar ise şunlardır:

a -) Kurum İçi Sorunlar: - Gelir/Finansman sorunu, -Teknolojik yetersizlik, -Nitelikli eleman sorunu, - Ham madde temini sorunu, -Tiraj/Dinlenme/İzlenme sorunu, -İçerik sorunu, - Dağıtım/Yayın sorunu;

b -) Kurum Dışı Sorunlar: -Habere ulaşma zorluğu, - Yerel halkın medya tüketim alışkanlığı, -Yöresel yapı ve kültür, -Yaygın medyanın yerel ve bölgesel uygulamaları, -Medyada artan rekabet, -Siyasal ilişkiler, -Yasal sınırlamalar ve sorunlar.

Teknolojik Gelişmeler ve Yerel Medyanın Dönüşümü

Alışılagelmiş basın -yayın pratiği bilişim teknolojisinde yaşanan yöndeşme sonucu gelişen yeni iletişim teknolojilerinden etkilenmiş ve bu kapsamda yeni tür bir gazetecilik ve yayıncılık anlayışı ortaya çıkmıştır. Böylece, haber akışı, etkileşim, hızlılık, çeşitlilik ve erişim kolaylığı olarak tanımlanan yeni tür gazetecilik ve yayıncılık anlayışı bağlamında yerel medya bir dönüşüm süreci yaşamaya başlamıştır. Böylece, -İnternet gazeteciliği/yayıncılığı, -Sosyal medya gazeteciliği/yayıncılığı, -Mobil gazetecilik/yayıncılık imkanı oluşmuştur. Bu imkân ile yerel medya, yerel coğrafya ve yerel halkın ötesinde bütün bir ülkeye hatta dünyaya ulaşma ve daha ekonomik bir gazetecilik/yayıncılık yapma fırsatını yakalamıştır.