Türkiye’de Haber Ajanları

İletişim kanalları, araçları ve teknolojilerindeki hızlı değişim ve dönüşüm insanların, toplumların, ülkelerin ve topyekûn dünyanın değişimine neden olmaktadır. Haber ajanslarının bu değişim ve dönüşümlerin hem sonucu hem de geliştiricisi olduğu iddia edilebilir.

Haberin gerçek olması, dürüst ve doğru biçimde oluşturulması haberin güvenirliliği için gereken unsurlardır ve hızlı habercilikten önce bir haberde bulunması gereken temek özelliktir. Ajans haberciliğinde tarafsızlığa gerekli özen gösterilmezse, doğruluk ilkesi zedelenir.

Haberin “ilk” ve doğru biçimde servis edilmesi ajans haberciliğinin hızlılık ilkesine denk gelmektedir. Haberde hızlılık ilkesi, haberin doğru, dürüst, eksik bilgi içermeyen tarafsızlık ilkelerinin önüne geçmemeli ve onlara zarar vermemelidir.

Dünyadaki ilk haber ajansı olan Agence Havas’ın 1835 yılında kurulduğu düşünüldüğünde, Osmanlı’nın ulusal nitelikte bir haber ajansı kurma girişimlerinde oldukça geç kaldığı bir gerçektir. Osmanlı Devleti’nde ilk yerli haber ajansı kurulmadan önce, 1850 -1910 arasında, yabancı haber ajanslarının Osmanlı’daki gelişmelerle yakından ilgilendiklerini söylemek mümkündür.

Osmanlı Devleti döneminin ilk yerli haber ajansı olan Osmanlı Telgraf Ajansı 1911 yılında kurulmuştur. Osmanlı Devleti’nde millî bir haber ajansı kurmak amacıyla gerçekleşen ikinci girişim Osmanlı Millî Telgraf Ajansı’dır. 1914 yılında kurulmuştur.

Türkiye Havas -Reuter Ajansı, I. Dünya Savaşı sonrası işgalci devletlerin Türkiye’deki haber akışını kontrol etmek ve daha çok kendi haberlerini yapmak -yaygınlaştırmak amacıyla 1920 yılında kurdukları bir haber ajansıdır.

Kurtuluş savaşı yıllarında, 6 Nisan 1920’de kurulan Anadolu Ajansı, Cumhuriyetle yaşıt hatta ondan daha yaşlıdır. Cumhuriyet döneminin tamamına bir anlamda tanıklık eden Anadolu Ajansı, Kuvayımilliye Hareketi’nin sesini, öncelikle Anadolu’ya ve tüm dünyaya duyurma gereksiniminden doğmuştur.

Anadolu Ajansı, günümüzde dünyanın farklı coğrafyalarındaki haberci, foto muhabiri ve diğer çalışanlarıyla, bölgesel ve küresel anlamda kurduğu geniş haber alma ve dağıtma ağıyla, farklı dillerde verdiği hizmetleriyle dünyanın uluslararası ajansları içinde ilk on sırada gösterilmektedir. 2018 yılına ait verilere göre Türkiye’deki ulusal gazetelerde yayınlanmakta olan fotoğrafların %63’ü, haberlerin % 40’ı Anadolu Ajansı fotoğraf ve haberlerinden oluşmaktadır.

Anadolu Ajansı güncel verilerle değerlendirildiğinde ulusal anlamda Türkiye’nin en büyük ve güçlü haber ajansı olduğu, ayrıca uluslararası anlamda dünyanı ilk on büyük uluslararası haber ajansı içinde olduğu söylenebilir. Küresel örgütlenme bağlamında gittikçe gelişim ve ilerleme kaydetmesine karşın Anadolu Ajansı’nın, dünyanın ilk üç büyük ya da beş büyük uluslararası haber ajansıyla rekabet edecek seviyede olmadığını da belirtmek gerekir.

ANKA Haber Ajansı, çok sesli haberciliğe katkıda bulunmak amacıyla çok ortaklı bir basın kuruluşu olarak 1972 yılında kurulmuştur.

Doğan Haber Ajansı, Doğan Medya Grubu'na bağlı bir ajans olarak Hürriyet Haber Ajansı (HHA) ve Milliyet Haber Ajansı’nın (MİLHA) birleşmesiyle 1999 yılında kurulmuştur.

Doğan Haber Ajansı (DHA), 2018 Mart ayında ana şirket sahibi Erdoğan Demirören olan Demirören Grubuna satılmış ve ismi Demirören Haber Ajansı (DHA) olarak değişmiştir.

İhlas Haber Ajansı, İhlas Holding bünyesindeki TGRT (Türkiye Gazetesi Radyo Televizyonu) ve Türkiye Gazetesi’ne haber kaynağı oluşturmak amacıyla 1993 yılında kurulmuştur.