Kat İrtifakı Hakkı, Devre Mülk Hakkı, Toplu Yapılar

Bu ünite, kat irtifakı hakkı, devre mülk hakkı ve toplu yapılar konularını açıklamaktadır.

Kat İrtifakı Hakkı

Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak veya yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından kurulan irtifak hakkına kat irtifakı hakkı denir.

Kat irtifakı, arsa payına bağlı bir irtifak çeşididir. Bir arsanın maliki ya da paydaşları lehine arsa payına bağlı olarak kurulur.

Kurulması

Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre kat irtifakının doğması için gerekler; resmî senet ve tapu siciline tescildir.

Kat irtifakının kurulabilmesi için ana yapı henüz tamamlanmamış olmadır; yapılacak bağımsız bölümler olmalıdır; yapılacak yapının tamamında kat irtifakı kurulmalıdır, maliklerin tümü istemde bulunmuş olmalıdır; birden çok malik varsa istem belgesi düzenlenmiş olmalıdır.

Tescili

Tapu memuru kat irtifakı kurulmasına dair resmî sözleşmeyi düzenler. Bu sözleşme aynı zamanda tescil istemi sayılır.

Kat irtifakının tescilinde; kat irtifakı tesisinde tapu kütüğünün irtifak hakları sütununda ve beyanlar hanesinde herhangi bir tescil yapılmaksızın, kat irtifakı doğrudan kat mülkiyeti kütüğünde tesis edilecek; ana taşınmaza ait tapu kütüğü sayfasında ise mülkiyet sütununun son boş satırı ile beyanlar hanesinde kat irtifakı tesis edilmiştir ibaresi tarih ve yevmiye numarası ile birlikte yazılacak ve ana gayrimenkul ile kat mülkiyeti kütüğü sayfaları arasında bağlantı sağlanacak ve henüz kadastrosu yapılmamış olan yerlerde de kat irtifakının tescilinde aynı usul uygulanarak kat mülkiyeti zabıt defterine tescil edilecektir.

Sona Ermesi

Kat irtifakı üç durumda sona erer:

(1) Malik ya da ortak maliklerin yazılı beyanı,

(2) Kendiliğinden,

(3) Mahkeme kararı.

Devre Mülk Hakkı

Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde yararlanma hakkı, paylı mülkiyet payına bağlı bir irtifak hakkı olarak kurulabilir. Kat Mülkiyeti Kanununa göre düzenlenmiş bu hakka, devre mülk hakkı denir.

Devre mülk hakkı, ancak mesken nitelikli yapılarda kurulur. Bu yapılar, kat mülkiyetine veya kat irtifakına çevrilmiş mesken nitelikli bağımsız bölüm ya da müstakil yapı (villa, tek daireli ev gibi) olmalıdır.

Toplu Yapılar

Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre toplu yapılar, bir veya birden çok imar parseli üzerinde yer alan, belli bir onaylı yerleşim planına göre yapılmış veya yapılacak, altyapı tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetler ile bunların yönetimi bakımından birbirleriyle bağlantılı birden çok yapıyı ifade etmektedir.

Ortak yapılar; bir ya da birden çok imar parseli üzerinde yer almalıdır; onaylı bir yerleşim planına göre yapılmış ya da yapılacak olmalıdır; altyapı tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetler ile bunların yönetimi bakımından bağlantılı olmalıdır.

Toplu yapı kapsamındaki imar parsellerinin bitişik veya komşu olmaları şarttır. Ancak bu parseller arasında kalan ve imar planına göre yol, meydan, yeşil alan, park, otopark gibi kamuya ayrılan yerler için bu şart aranmaz.

Toplu yapılarda, kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulabilmesi için onaylı ve geçerli olan yapı ruhsatı bulunması gerekir. Kat mülkiyeti tesisinde ayrıca, yapı kullanma izin belgesi aranır.

Toplu yapılarda kat mülkiyeti kurulması için;

Toplu yapı kapsamındaki yapıların ve bu yapılara hizmet veren altyapı tesisleri, ortak kullanım yerleri ve sosyal tesislerin tamamlanması,

Taşınmazın malikinin veya ortak maliklerinin, ilgili belgeler ile birlikte ana taşınmazın kat mülkiyetine çevrilmesi için tapu müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekir.