Ürün (Still Life) Fotoğrafçılığı: Fotoğrafı Tasarlamak

Ürün (Still Life) Fotoğrafçılığı

Reklam fotoğraflarının büyük bir bölümü fotoğraf stüdyolarında çekilmektedir. Bu sebeple still life fotoğrafçılığı (ürün fotoğrafçılığı) aynı kapsamda değerlendirmek yanlış olmayacaktır. Still Life terimi, Sanat Kavram ve Terimler Sözlüğü’nde “çiçek, meyve vs. gibi doğal ve hareketsiz varlıkları betimleyen resimsel yapıt” şeklinde açıklanmıştır. Still life fotoğrafı kısaca, hareketsiz nesnelerin fotoğraflanması şeklinde tanımlayabiliriz. Günümüzde reklamcılık alanında da sıklıkla kullanılan still life fotoğrafçılık kozmetik ürünleri, modelsiz giyecek-içecek ürünleri, teknolojik ürünlerin tanıtıldığı reklamlarda karşımıza çıkmaktadır.

Still Life Fotoğrafçılığın Kısa Tarihi

Resim tarihinde still life (ölü doğa) kompozisyonların ilk örneklerine Mısır mezarlarında ve Antik Yunan duvar resimlerinde, mozaiklerde, toprak vazoları ve tabakları üzerinde de rastlanmıştır. Mısır’da ise M.Ö. 1422–1411 yıllarında Menna’nın mezarının duvarlarında meyve, balık, tavuk ve testi betimlemeleri bulunmuştur ve bu betimlemeler ölüye sunulan yiyecekleri temsil eder.

Still life konusunun yer aldığı ilk örnekler 15.yy. da kuzey Avrupa’da kullanılan resimli dükkân tabelaları ile (örneğin ilaç satan dükkân tabelası, raflara dizilmiş ilaçları göstermekteydi) İtalya’da ahşap kakma tekniğiyle yapılan, nesnelerin yanılsamaya dayanan görüntülerinin işlendiği intarsia’ lardı. Farklı renk ve dokulardaki ahşap parçaların bir araya getirilmesi ile objelerin betimlenmesine imkân tanıyan intarsia’lar genellikle raflı dolaplara yerleştirilen haç, kum saati kafatası gibi objelerin, ilişkisinden kaynaklanan, simgesel anlatımlarıyla, 17. yy. vanitaslarının bir ön biçimidir. Natürmortlar şayet dini öğütler vermek amacıyla yapılıyorsa vanitas adını alır. Vanitas özel bir natürmort türüdür. 17. yüzyılda Caravaggio, Juan Sanchez Cotan ve Zurbaran gerçek anlamda bir still life resmi örneklerini veren sanatçılardır. Caravaggio’nun Meyve Sepeti adlı resmi İtalya’da ilk gerçek natürmort olarak kabul edilir.

18. yüzyılın en önemli still life sanatçısı Baptiste-Siméon Chardin’dir. 19. yy’ın en büyük sanatçıları, Vincent van Gogh ve Cezanne’dir. 20. yüzyılın en önemli still life sanatçıları ise Giorgio de Chirico, Carlo Carra ve Giorgio Morandi’dir. Yaşadığımız yüzyılda still life fotoğrafçılığın gelişmesine büyük katkıları olan isimler Man Ray Moholy Nagy, Andre Kertesz, Edward Weston, Joseph Sudek, Irving Penn, Robert Mapplethorp, Barbara Kesten, Lucas Samaras, Sharon Core, Chema Madoz ve Olivia Parker’dır. Günümüze baktığımızda still life fotoğrafların büyük bir çoğunluğu tanıtım amacıyla yapılmaktadır. Yoğun rekabet ortamında kurum ve markalar still life fotoğrafları bir ifade aracı olarak kullanarak tüketicilerin istek ve arzularını yönlendirebilmektedir.

Still Life Fotoğrafta Kompozisyon Ögeleri

Still life fotoğraf kompozisyon oluşturulurken çalışmanın gerekliliğine, amacına uygun olarak çeşitli ögelerden yararlanılmaktadır. Bu ögeler; Leke, Doku, Form, Ritm, Perspektif, Sadelik, Zıtlık, Uyum, Renk.

Bunlarla birlikte Still life fotoğrafçılık özellikle stüdyo ortamında oluşturulacaksa gerekli olan bazı öge ve unsurlar vardır. Bunlar ise;

Ekip: Sanat yönetmeni, ışıkçı, arka fon, fotoğraf çekim işleminden sonra yapılacak olan rötuşlama işlemleri gibi görevleri yerine getirecek bir ekip oluşturulmalıdır.

Stüdyo: İhtiyaç durumuna göre küçük ya da büyük stüdyolar kullanılabilir.

Donanım ve Aksesuarlar: Beyaz ve siyah fonlar, masa, aydınlatma gereçleri, temizlik malzemeleri gibi.

Işık Ekipmanları: Büyük bir stüdyoda çalışılacaksa reflektörler, petekler, soft-boxlar, aynalar, filtreler ve şemsiyeler gibi ekipmanlardır.

Still Life Fotoğrafın Oluşum Süreci

Still life fotoğrafın yaratıcı süreci çeşitli aşamalardan oluşmaktadır:

Birinci adım: Fotoğrafı çekim amacına uygun olarak konunun belirlenmesi.

İkinci adım: Çekimi karar verilen konunun incelenmesi.

Üçüncü adım: Konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmalar incelenmelidir.

Dördüncü adım: Elde edilen bilgiler doğrultusunda, çekimde kullanılacak arka fon, aydınlatma ve ışık belirlenerek kadrajın, bakış açısının, bakış noktasının hangi konumda duracağına karar verilir.

Etkili Still Life Fotoğrafın Özellikleri

Kompozisyonda sade, anlaşılır minimal düzendeki objelerin seçilerek yerleştirilmesi,

Çekimi yapılacak objenin temizlenmesi, üzerinde toz, kir vs. bulunmaması,

Doğru çekim modunun kullanılması,

Ürünü en iyi şekilde yansıtacağı düşünülen doğru bir çekim açısıyla çekilmiş olması,

Seçilen arka fonun ürünün ön plana çıkmasına yardımcı olması,

Kaliteli, piksel oranı yüksek bir fotoğraf makinesi tarafından çekimin gerçekleştirilmesi,

Çekim tekniklikleri, aydınlatma gibi teknik bilgilere hâkim olunması,

Fotoğraf çekimini gerçekleştiren fotoğrafçının yaratıcılığı.

Still Life Fotoğrafta Kurgusal Süreç

Still life fotoğrafçılığı diğer fotoğrafçılık türlerinden ayıran en belirgin özelliği de kurgusal süreç boyutudur. Still life fotoğraflar ön hazırlık gerektiren bir süreci kapsamaktadır. Bu sebepledir ki fotoğrafçı nesnelerin suskun dünyasına girerek kullanacağı çeşitli tekniklerle iç dünyalarını çalışmalarına yansıtabilmektedir.

Still Life Fotoğrafta Anlam

Bir fotoğrafın anlamı, fotoğrafçının vermek istediği mesajı, anlatmak istediği konuyu nasıl yorumladığıdır. Yorumlanan bu konu, yorumlanma tarzı ve biçimi ile anlam kazanmaktadır. Özellikle still life fotoğrafta nesnenin formu, objenin gerçekliği ile sınırlı kalmaz. Çünkü burada fotoğrafçının yorumu ve kompozisyona katkısı devreye girmektedir. Gerçek olan form gölgelendirme, yansıma gibi farklı pek çok ışık teknikleri ya da kompozisyon teknikleri ile farklılık gösterebilmektedir.

Still Life Fotoğrafta Yorumlama

Benzer olayı herkesin farklı bakış açısıyla yorumladığı gibi aynı eseri gören izleyicinin yorumu da farklı olacaktır. Bu durumu still life fotoğrafçılık kapsamında değerlendirdiğimizde de yaşam içerisinde karşılaşılan ve yaşanılan herhangi bir duruma, olaya karşı her sanatçının bakışı ve yorumu da farklılık gösterecektir. Yaşanmışlıklar, bu yaşanmışlıkların getirdiği duygular, düşünceler, durum ve olaylara karşı verilen tutum ve davranışlar sanatçının iç dünyasını oluşturan önemli parçalardandır. Bunların bir araya gelişi ve sanatçının bu olaylar karşısındaki yorumu ile ortaya çıkan sonuç ise eserlerdir.