Fiziksel Aktivite ve Egzersizin Sağlık İlişkisi ve Etkileşimi

Fiziksel aktivite: Günlük yaşam içerisinde, iskelet kasları kullanılarak yapılan ve enerji harcamasını gerektiren her hareket fiziksel aktivite olarak tanımlanır.

Vücut yağ oranı; yaş ve cinsiyete göre değişiklik gösterir. Genellikle kadınlardaki yağ deposu erkeklerden fazladır. Yaşlılar ise gençlere oranla daha fazla vücut yağına ve daha az kas dokusuna sahiptir.

Oyun oynamak, ev işleri, bahçe işleri, yürümek, merdiven inip çıkmak, yemek yemek, banyo yapmak gibi günlük yaşamımızı sürdürmek için yapılan etkinliklerin yanı sıra, egzersiz ve spor da fiziksel aktivitedir.

Egzersiz: Fiziksel uygunluğun bir veya daha fazla bileşeninin korunmasını veya geliştirilmesini amaçlayan düzenli, planlanmış ve tekrarlı fiziksel aktivitelerdir.

Fiziksel aktivite ve egzersizin etkileri kişisel, ruhsal ve sosyal ve yaşlılıktaki sağlığımız üzerine etkileri olarak incelenmektedir.

Fiziksel uygunluğun sağlıkla ilişkili unsurları esneklik, kas kuvveti, vücut kompozisyonu, kassal dayanıklılık ve kardiyovasküler uygunluktur.

Vücut Kompozisyonu: Vücut kompozisyonu vücut ağırlığındaki kas, kemik ve yağ dokularının miktarını belirtir. Vücuttaki yağ dokusu fazla olduğu zaman vücuda fazla yük biner ve kişilerin çalışma kapasitesini düşürür. Vücut yağ oranı; yaş ve cinsiyete göre değişiklik gösterir. Genellikle kadınlardaki yağ deposu erkeklerden fazladır. Yaşlılar ise gençlere oranla daha fazla vücut yağına ve daha az kas dokusuna sahiptir.

Kassal Uygunluk: Kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle meydana gelen kas dokusu, uyarılabilme ve uyarıları iletebilme yeteneğine sahiptir. Uyarılara verilen tepki kasılmadır. Bütün insanlar, çalışırken veya spor yaparken yaptıkları aktiviteler için kas dokusunun kasılmasına ihtiyaç duyarlar. İç organların boşluklarının duvarlarında ve çeperlerinde bulunan düz kaslar, kemiklerin hareket etmesini sağlayan iskelet kasları, sadece kalpte bulunan kalp kası olmak üzere üç çeşit kas vardır.

Esneklik: Esneklik, eklem (dirsek, diz vb.)veya eklem sıralarının (omurga vb.) mümkün olan hareket edebilme yeteneği olarak tanımlanabilir.Kişinin esnekliği az ise ayakkabı bağlamak ve eğilerek yerden bir şeyler almak gibi işlerin yapılmasında bile zorlanabilir. Vücut tipi, yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite gibi faktörlerden etkilenmektedir. Ayrıca yaşla birlikte yumuşak dokuların elastisitesi ve fiziksel aktivitenin azalması da esnekliği azaltmaktadır.

Kas Kuvveti: Kas kuvveti insan performansının bir ölçüsüdür. Kas ve kas grupları belirli hızda kuvvet üretebilir. Kas kütlesi ve kas gücündeki azalma normal yaşlanmayı sağlayabilir. Kas kütlesi ve kas kuvveti pozitif olarak ilişkilidir. Günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilmek için kas gücü ve kuvveti gereklidir. Yaş ilerledikçe kas kuvvetindeki zindelik azalır. Bunun için insanların yaşam boyunca kas kuvvetini belirli ölçülerde koruması gerekir. İnsanların sağlıklı ve mutlu hayat sürmeleri için aktif yaşam içerisinde yapabileceği hareketleri kuvvet yardımı ile gerçekleştirecektir.

Kardiorespiratuar Uygunluk; Kardiorespiratuar uygunluk, çalışan kaslara etkin olarak oksijen ve besin ihtiyacını sağlamak için kalp, akciğer ve dolaşım sisteminin yeteneği olarak tanımlanır. Aerobik egzersiz, büyük kas gruplarının kullanıldığı, dinamik ve orta-yüksek yoğunluklu aktiviteleri uzamış periyodlarda sürdürebilme yeteneğidir. Bir başka tanımda kardiorespiratuar uygunluk, tüm organizmanın uzun süre devam eden sportif alıştırmalarda yorgunluğa karşı koyabilme ve oldukça yüksek yoğunluktaki yüklenmeleri uzun zaman devam ettirebilme yeteneğidir.

Düzenli fiziksel aktivite ve egzersize katılmak sağlıklı yaşam için gerekli olan önemli etkenlerden biridir. Fiziksel aktivite yaşam kalitesini ve genel sağlık durumunu iyileştiren, hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesinde etken olan sağlıklı yaşamın temel prensiplerinden biridir. Fiziksel aktivite, egzersiz ve sporun çocuk, genç, yetişkin ve yaşlı kişiler ayırt etmeksizin yaşamın tüm evrelerinde bir yaşayış biçimi olarak düzenli olarak yapılması sağlığın korunması ve sürdürülmesi açısından çok önemlidir. Fiziksel aktivitenin bir çeşidi olarak karşımıza çıkan vücutta hazır bulunan durumu korumak ve geliştirmek için yapılan vücut hareketleri olan egzersiz dünyada birçok ülkede ortaya çıkan çocuklar ve yetişkinler arasındaki fiziksel aktivite düzeyleri azalarak kötü beslenme alışkanlıkları artmış ve bunun sonucunda obezite ve obeziteye bağlı hastalıkların görülme sıklığı fazlalaşmıştır.