Orta Vadeli Finansman Kaynakları

İşletmeler duran varlıkları ve çalışma sermayelerinin bir kısmını orta vadeli finansman kaynakları ile finanse ederler. Ülkemizde en kıt bulunan finansman kaynakları orta vadeli kaynaklardır.

Orta vadeli finansman kaynaklarını, orta vadeli banka kredileri ve satıcı kredileri, orta vadeli tahviller, forfaiting ve leasing olarak gruplandırmak mümkündür.

Orta vadeli banka kredileri, ülkemizde vadeleri en fazla sekiz yıla kadar olan ve genel olarak anapara ve faizlerin eşit taksitler hâlinde ödendiği kredilerdir. Ancak bazı hâllerde, ödemeler satın alınan varlıktan beklenen gelirlere göre ayarlanabilmektedir.

Orta vadeli satıcı kredi ise genel olarak maddi duran varlık satın alımlarında kullanılmaktadır.

Orta vadeli tahviller, işletmelerin finansman ihtiyacını karşılayan ve piyasaya ihraç ettikleri borç senetlerini ifade etmektedir.

Orta vadeli finansman kaynakları arasında yer alan bir diğer finansman tekniği, forfaitingdir. Forfaiting işletmelerin yurtdışına yaptıkları vadeli satışlarından kaynaklanan alacak senetlerinin forfaiting şirketine satılması suretiyle gerçekleştirilen işlemdir.

Forfaiting işleminin işletmelere faydalarını aşağıdaki gibi ifade etmek mümkündür.

Vadeli alacakların derhâl nakde çevrilmesi suretiyle likiditenin güçlenmesi,

Usulüne uygun olarak düzenlenmiş senetlerin (bono veya emre muharrer senet) forfaitera devredilmesiyle tahsilatla ilgili sorunların ortadan kaldırılması,

Banka borçlanmasının azaltılması,

Belirli bir iskonto oranı ile senetler nakde dönüştüğünden maliyetin kesin olarak bilinmesi.

Forfating işleminde finansman maliyetleri, çoğunlukla işlemde kullanılan poliçe veya bonoların yazılı değerleri içerisine dâhil edilir ve satıcının bankasınca sabit bir iskonto ile satın alınır.

İskonto oranını etkileyen faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Sözleşmenin süresi,

Alıcının bankasının ve bu bankanın bulunduğu ülkenin kredi değerliliği,

İşlemin yapıldığı döviz cinsi,

Para ve döviz piyasasının genel durumu.

Yine en yaygın çağdaş finansman araçlarından birisi de finansal kiralama (leasing)’dir. Leasing şirketleri, işletmelerin satın almak istedikleri varlıkları onlar adına satın alarak kiralama yoluyla işletmelere destek verdikleri bir finansman tekniğidir.

Temel olarak leasing türleri şu şekilde sıralanabilir:

Yurt içi Kiralama: Kiralayan şirket ile kiracının aynı ülkede faaliyet gösterdiği leasing türüdür.

Uluslararası Kiralama: Leasing şirketinin ülke dışında olması ve leasing işlemlerinin bu şirket tarafından yürütülmesini ifade etmektedir.

Finansal Kiralama: Kiracı açısından bir satın alma anlaşmasıdır. Kiralanmış varlık kiracının bilançosunda bir varlık olarak yer almakta ve taahhüt edilmiş yükümlülükler de bilançoda gösterilmektedir. Diğer yandan varlığın amortismanı, kiracı tarafından ayrılmaktadır.

Operasyonel Kiralama: Vadeleri genellikle 3 ile 5 yıl arasında değişen, dönülebilir nitelikte ve kiralayanın yalnızca varlığın satın alınması ve sigortalanmasından sorumlu olduğu anlaşmalardır. Bu kiralama türünde vade, varlığın ekonomik ömründen daha kısadır. Operasyonel kiralama ve finansal kiralama türünü birbirinden ayıran farklılık, risklerin ve mülkiyetinn transferi ile ilgilidir.

Satma ve Geri Kiralama: Bir varlığın kiralanmasının maliyeti, vergi avantajı nedeni ile satın alınmasından daha düşük olmaktadır. Bu tür işlemde, satıcı ile kiracı aynı kişidir.

Satışa Yardımcı Kiralama: Satıcı işletmeler müşterilerine kendileri tarafından sağlanamayan vadeli ödeme planlarını leasing yoluyla önerebilirler. Satıcı, malı peşin olarak satarken alıcı da ilgili varlığı vadeli olarak almaktadır.