Kısa Vadeli Finansman Kaynakları

İşletmeler, farklı varlık kalemlerini kendilerine en uygun finansman tekniği ile finanslamak zorundadırlar. Çalışma sermayesi için en uygun finansman kısa vadeli kaynaklardır.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar, vadesi bir yılı aşmayan finansal borçlar, ticari borçlar, tahakkuk etmiş borçlar ile uzun vadeli borçların bir yıl içinde ödenecek anapara ve faizlerinden oluşmaktadır.

Kısa vadeli kaynaklar içinde işletmeler tarafından en çok kullanılanları, ticari krediler ve kısa vadeli banka kredileridir. Bunların dışında factoring, finansman bonoları ve barter kullanılan diğer finansman alternatifleridir.

Factoring, işletmelerin kısa vadeli alacak senetlerini factoring şirketine satmak suretiyle yapılan finanslamayı ifade etmektedir.

Hukuki anlamda factor; mal satımı ve/veya hizmet arzı ile uğraşan firmaların, bu satışları sonucu doğan veya doğacak alacaklarını devralarak tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşı peşin ödemelerde bulunarak finansman sağlayan, firmalara idari, ticari ve mali konularda verilen hizmetler karşılığı faiz, komisyon ve ücrete hak kazanan kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır.

Factoring işlemi, kısa vadeli alacaklar için kullanılmaktadır. Vadeler genellikle 30 ile 120 gün arasında değişmekte, bazen vade 180 güne kadar uzayabilmektedir.

Finansman bonosu ise işletmelerin para piyasalarında tasarruf sahiplerine borçlanmak suretiyle ihraç edilen menkul varlıklardır.

Finansman bonosu ile finansmanın avantajları aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

Finansman bonosu ile kaynak temini, uzun işlemler gerektirmediğinden zaman kaybını ortadan kaldırır.

Banka kredilerinde karşılaşılan teminat ve diğer sınırlamalar, finansman bonosunda söz konusu değildir.

Finansman bonosu ihraç edip satabilen işletmelerin piyasadaki itibarları ve kredibiliteleri artmaktadır.

Finansman bonolarının yukarıda sayılan avantajlarının yanında, ancak tanınmış ve itibarlı şirketlerin bu yolla fon bulabilmeleri ve dar bir süre içinde ödenmesinin zorunlu olması gibi dezavantajları da mevcuttur.

Finansman bono piyasası, ülkemizde tasarruf sahiplerinin çok ilgisini çekmediğinden gelişme fırsatı bulamamıştır. Bunun en önemli sebeplerinden birisi, hazine bonoları gibi bir garantisinin olmamasıdır. Bunun yanında özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde hazine bonolarına ödenen faizlerin yüksekliği karşısında işletmelerin rekabet gücünün azaldığını da söylemek mümkündür.

En çağdaş finans tekniklerinden birisi olan barter ise işletmelerin barter sistemenden satın aldıkları mal ya da hizmetlerin bedelini, kendi ürettiği mal ya da hizmeti sistemde satarak gerçekleştirdikleri finanslama türüdür.

Bu sistemde de para kullanılmaktadır. Ancak diğer ticari işlemlerden farklı bir işlevi vardır. Zira burada para bir değer saklama aracı olarak değil (store of value), bir muhasebe birimi (unit of account) olarak kullanılmaktadır.

Barter sistemi uygulamada, bir taraftan mal ve hizmetlerin satışında bir pazarlama ve satış tekniği olarak kullanılmakta, bir taraftan da bir finans tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Sistemde barter organizasyonu bir mal ve hizmet havuzu oluşturmakta ve üyeler bu havuza borçlanmak suretiyle mal ve hizmet almakta, borçlarını da kendi mal ve hizmetlerini bu havuza sunarak ödemektedirler. Bunun avantajı açıktır. Firmalar birbirinden alım yapmakta, ancak sisteme borçlanmaktadırlar. Böylece satan tarafın alacağı garanti altına alınmakta ve arz eden taraf, mal sattığı firmanın malını almak zorunda kalmadan ihtiyacı olan malı sistem içinden tedarik edebilmektedir.