Etiketleme ve İşaretlemenin Kapsamı

Kimya maddenin ne olduğu, özelliklerinin neler olduğu, insan ve çevreye etkilerini inceler. Çünkü maddenin özelliklerini bilirsek, olumsuz etkilerinden korunmayı da nerede kullanabileceğimizi de bilebiliriz.

Kimyasal maddeler ve mamuller önceleri profesyonel kullanıcılar tarafından kullanılmakta iken günümüzde artık herhangi bir kullanıcı tarafındanboya, yapıştırıcı, çamaşır tozu, temizlik maddesi gibi maddeler satın alınarak kullanabilmektedir.

Güvenli ya da tehlikeli olsun, her kimyasal madde kabı, radyoaktif madde veya makine hakkındaki bilgileri içeren etiketlerle işaretlenmelidir.

Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 27., 28., 29., 30., 31. ve 32. maddeleri ve Bölüm 6’sında” etiket için yasal gerekler yer almıştır.

Endüstri alanındaki hızlı ve geniş kapsamlı niteliksel değişimin getirdiği yeni imalat sistemleri ve tüketimin artması, mamullerin markalarının çeşitlenmesi ve mamullerle ilgili birçok bilginin mamul üstünde yer alma zorunluluğu etiket sektörünün gelişmesine neden olmuştur.

Etiketler; mamulün markasını, kullanım şeklini, amacını, miktarını, ağırlığını, özelliklerini, imal ve son kullanma tarihini, gerekiyorsa fiyatını üzerinde gösteren, tüketiciyi bilgilendiren grafik tasarımlardır.

Etiketlerin bu kadar çok çeşitli olmalarının nedeni, her iş kolunda etiket ve etiketlemeye olan ihtiyaç ve bu ihtiyaca göre farklı etiketlerin kullanılmasıdır.

Etiketler, birçok malzemeden imal edilebilmektedir. Kağıt, alüminyum, opp, pvc film gibi ham maddeler üzerine ofset, flekso, tifdruk, serigrafi gibi baskı teknikleri kullanılmaktadır.

Etiket üretiminde kullanılacak kâğıdın seçiminde kâğıdın parlaklığı, yüzey düzgünlüğü, yırtılma - gerilme direnci, yüzeyin stabilizesi, hangi baskı tekniğinde kullanılacağı gibi faktörler büyük rol oynar.

Üreticiler ve tedarikçiler, kullanıcıları bilgilendirmek için standart tehlike sembollerini, risk ibarelerini (R-ibareleri) ve güvenlik ibarelerini (S-ibareleri) kullanmak zorundadırlar.

Etiketleme koşullarına uyulmasının yanında ürünün güvenli bir şekilde ambalajlanması da gereklidir.

Maddeleri sınıflandırma yöntemi onların toksisite derecelerini belirlemeye dayanmaktadır. Bu durumda kriter olarak akut toksisite kullanılır.

Maddeye maruziyet, akut etkiler yerine kronik etkilere de yol açabilir. Akut etkiler normal olarak göreceli yüksek bir dozun uygulaması sonucu oluşmaktadır. Diğer taraftan kronik maruziyet, göreceli düşük bir dozla tekrarlanan veya uzun süreli maruziyete dayanmaktadır.

Toksik etkiler bölgesel olarak da oluşabilir. Güçlü asitlerin derideki aşındırıcı tahribat etkileri bu tür etkilere örnektir. Sülfürik asidin bir damlası deriyi tahrip ederken, seyreltilmiş çözeltisi sadece derinin bölgesel tahrişine neden olur.

Çevre için tehlike arz eden maddeler ve/veya müstahzarlar “Çevre için tehlikeli” olarak sınıflandırılırlar. Çevreye olan tehlikeler için sadece tek sembol vardır. Bu tür tehlikeler tehlike işareti N ile gösterilmektedir.

İşaret bir varlığı, bir durumu anlatmak için kullanılan şekillerdir. Bir olayı, varlığı ve durumu anlatmada harfler gibi resimli şekiller ile, vücut ve el hareketleri kullanılabilir.

Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için kullanılır.

Gerekli hâllerde işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma imkânı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, insanların belli bir takım hareketleri yapması ve acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim kullanılır.