Atina ve Sparta Çekişmesi

Atina ve Sparta

Pers savaşlarının sona ermesinin ardından Yunan dünyasının liderliği için Atina ve Sparta kentleri ön plana çıkmıştır .

Atina: Pers savaşlarının ardından Atina kenti, kurduğu Delos birliği sayesinde kısa sürede Ege denizine egemen bir deniz imparatorluğuna dönüştü. Atina bu süreçte içte de güçlü bir demokratik yapı tesisi etmiştir. Halk meclisi (ekklesia) her konuda kanun yapma, vergi koyma, harcamaları denetleme ve dış politikanın konularında karar alma hakkında sahipti. Bir üst meclis konumundaki boule’ye 500 kişiden oluştuğu için Beş Yüzler Konseyi de denmektedir.

Sparta: Sparta’da kentte yaşayan özgür halk; kırsal ve dağlık kesimlerindeki köy ve kasabalarda yaşayan perioikos’lar ve toprağa bağlı köylüleri olan heliotlar olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştı. Spartalılar heliotların sürekli devam eden ayaklanma ihtimaliden dolayı uzun ve uzak askeri seferlerden kaçınmaktaydılar.

Pentekontaetia (İ.Ö. 479 -431): İ.Ö. 479’da Pers istilasını durduran Plataiai ve Mykale zaferlerinden İ.Ö. 431 yılında başlayan Peloponnesos savaşı arasındaki elli yıllık dönem dönen Pentekontaetia olarak adlandırılmaktadır. Yunanistan’da Atina -Sparta mücadelesiyle geçen bu dönemde sonrasında başlayacak olan Peloponnesos savaşının temelleri atılmıştır.

Peloponnesos Savaşı (İ.Ö 431 -404)

Peloponnesos savaşının temel nedeni İ.Ö. 5. yüzyılın ortalarında itibaren bir deniz imparatorluğuna dönüşmüş olan Atina’nın siyasal ve ekonomik anlamda aşırı güçlenmesinden Sparta’nın duyduğu rahatsızlıktı .

Arkhidamos Savaşı (İ.Ö. 431 -421): Peloponnesos savaşının ilk on yılı bu dönemde savaşta etkin rol oynamış olan Sparta kralı II. Arkhidamos’un adıyla anılır. On yıl boyunca birbirine galip gelemeyen iki taraf İ.Ö. 421 Nikias barışını imzaladı ancak barış uzun sürmedi.

Alkibiades’in Yükselişi ve Düşüşü (İ.Ö. 420- 406): Savaşın İ.Ö. 420 yılından İ.Ö. 406 yılına kadar geçen seyrinde Atinalı siyasetçi ve komutan Alkibiades etkili olmuştur. İ.Ö. 418 yılında Sparta Atina ve Argos ordularına karşı Mantineia’da büyük bir zafer kazandı. İ.Ö. 415 -413 yılları arasında Atina’nın Sicilya seferi felaketle sonuçlandı. Nihayetinde İ.Ö. 406 Notion savaşında Sparta donanması Atina donanmasına galip geldi. Perslere sığınan Alkibiades hayatını kaybetti .

Arginoussai (İ.Ö. 406) ve Aigospotamoi (İ.Ö. 405) Savaşları: İ.Ö. 406 yılında Arginoussai savaşında Atina donanması Sparta donanmasını yense de bundan yararlanamadı. İ.Ö. 406 yılında Aigospotamoi savaşının ardından Sparta Boğazlar’a hakim oldu .

Peloponnesos Savaşı’nın Bitişi (İ.Ö 404): Boğazlar’dan gelen tahıl sevkiyatının Sparta tarafından kesilmesiyle kıtlık tehlikesiyle karşı karşıya kalan Atina nihayetinde barış istemek zorunda kaldı. Anlaşmada Atina imparatorluğu sona erdirip Sparta hakimiyetini kabul ediyordu .

Peloponnesos Savaşı’ndan Makedonya Egemenliğine (İ.Ö. 404 -334)

Peloponnesos savaşını takip eden dönemde Sparta Pers desteğini yitirdi ve Pers egemenliğindeki Batı Anadolu’ya bir sefer düzenledi.

Korinthos Savaşı ve Kral Barışı (İ.Ö 395- 386): Perslerin desteğiyle Atina, Thebai, Korinthos ve Argos kentleri Sparta’ya karşı birleştiler. Savaşın sonunda Pers imparatoru ile yapılan Kral barışıyla Batı Anadolu’daki tüm Yunan kentleri ve Kıbrıs Perslere kaldı, Pers kralı da diğer bütün Yunan kentlerinin bağımsızlıklarını tanıdı .

Thebai Egemenliği: Atina ve Sparta Peloponnesos ve Korinthos savaşından ciddi oranda yıpranmış olarak çıktı. Böylesine bir ortamda bir süre Thebai, Yunanistan’ın en güçlü kent devleti durumuna yükseldi. Ancak Thebai kentinin Atina ve Sparta’yı daha da zayıflatması Yunanistan’da bir güç boşluğu oluşmasına neden olmuştur .

Makedonya Egemenliği: Yunanistan’da İ.Ö. 4. yüzyılın ortalarında oluşan güç boşluğunu bu dönemden itibaren kuzeydeki Makedonya krallığı doldurmuştur. Makedonya kral II. Philippos kısa sürede Yunanistan’daki en etkili siyasal güç konumuna gelmiş ve oluşturduğu birlik ile tüm Yunanistan’ı bir ittifak halinde birleştirmiştir.