İşitme Engelli Bireyler ve Aileleri

Giriş

Duyu, çevreden alınan uyaranların anlamlı hale dönüştürülmesi ve organizmanın bu doğrultuda harekete geçmesidir.

Duyular bireyin çevreye uyumunu sağlamada, tehlikelerden korunmada, çevresiyle iletişim içinde olmasında, özetle yaşamını sürdürmede oldukça önemli bir yere sahiptir.

İşitme duyusu bireyin kendisi ve çevresindekiler hakkında bilgiler edinmesini sağlayan önemli duyulardan biridir.

İşitme duyusu bireyin gelişimini, öğrenmeyi, konuşmayı anlamayı, bilişsel becerilerin gelişimini, dil öğrenmeyi, duygu ve düşüncelerini ifade etmeyi kısaca yaşama dair her şeyi kavramayı ve anlamlandırmayı sağlamaktadır.

İşitme Mekanizması

İşitmenin gerçekleşmesi sese, sesin kulağa ulaşmasına, sesin insan kulağının alabileceği frekans ve şiddette olmasına, işitme yollarını aşmasına, merkeze ulaşmasına ve işitme merkezince algılanmasına bağlıdır.

İşitme Engelinin Tanımı

İşitme engelini tanımlamada sağırlık, ağır işitme kaybı, işitme yetersizliği, işitme bozukluğu gibi farklı kavramların kullanıldığı görülmektedir.

İşitme engelinde işitme mekanizmasının zarar görmesi veya sesleri anlama ve algılama yollarının engellenmesi söz konusudur.

İşitme Engelinin Sınıflandırılması

İşitme engeli sınıflandırılması işitme kaybının oluştuğu yere göre, oluştuğu yaşa göre ve işitme kaybının derecesine göre yapılmaktadır.

İşitme Engelinin Nedenleri

İşitme engelinin nedenleri doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası nedenler olmak üzere üç grupta incelenmektedir.

Nedenlerin ortaya koyulması risk faktörlerinin belirlenmesi, gerekli önlemlerin alınması, erken tanı ve müdahalenin yapılması, kontrol altına alınması ve toplumsal sorunlara neden olabilecek tehlikelerin önüne geçilmesi oldukça önemlidir

Doğum öncesi nedenler dikkate alındığında; anne ve babaya ait genetik özellikler ve bu özelliklere bağlı olarak genetik hastalıklar, akraba evliliği, annenin yaşının 35’ten büyük ve 20’den küçük olması, annenin yaşadığı çevre, yoksulluk, olumsuz çalışma koşulları, istenmeyen gebelik, stresli yaşam biçimi ve şiddet gibi sosyoekonomik faktörler, kan uyuşmazlığı (Rh faktörü), annenin gebelikte kötü ve yetersiz beslenmesi, yetersiz kilo alımı veya şişmanlık, gebe/fetus izleminin yapılmaması fetusu ve doğacak bebeğin sağlığını olumsuz etkiler

Doğum anı nedenler dikkate alındığında;Doğum travmaları, uzun ve zor doğum süreci, erken (prematür) ve geç doğum (postmatür), çoğul gebelikler, düşük doğum ağırlığı, bebeğin oksijensiz kalması (anoksi/hipoksi), göbek kordonu sarkması ve dolanması, bebeğin uygunsuz pozisyonlarda gelmesi, forseps ve vakum gibi doğuma yardımcı aletlerin kullanılması, sağlık hizmetlerinden yararlanmama, doğumun sağlık kuruluşlarında ve uzmanlar tarafından gerçekleşmemesidir

Doğum sonrası nedenler dikkate alındığında; doğum sonrasında geçirilen ateşli hastalıklar ve havale (konvülziyon), kızıl, kızamık, menenjit, boğmaca, difteri, kabakulak gibi çocukluk çağının infeksiyon hastalıkları ve aşılanmama, beyin hasarlarına neden olabilen uzun süren sarılık, düşme ve çarpmalara bağlı kafa travmaları, ihmal ve istismar, ev ve trafik kazaları, kulak kanalının yabancı madde veya kirle tıkanması, kulakta sıvı birikmesi, sık geçirilen ve iyi tedavi edilmeyen solunum sistemi hastalıkları sayılabilir.

Tanılama

İşitme engelinin erken dönemde tanılanması, gerekli olabilecek yardımcı teknolojilerden yararlanılması, erken eğitime başlanması, başta sosyal - duygusal, dil, konuşma ve iletişim, bilişsel gelişim alanları olmak üzere gelişimin bütüncül olarak desteklenmesi açısından büyük önem taşımaktadır

İşitme Engelli Bireylerin Özellikleri

Her bireyin gelişimi, gelişimi etkileyen faktörleri, özellikleri ve gereksinimleri birbirinden farklı olduğundan dolayı işitme engelli bireylerin özellikleri hakkında genelleme yapmak kolay değildir. Aynı zamanda yetersizliğe neden olan faktörlerin sayısı ve niteliği, yetersizliğin türü, derecesi, meydana geldiği yaş, zekâ düzeyi, birey ve ailenin işitme engeli ile baş etme yeteneği gibi etmenlere göre değişiklik göstermektedir.

İşitme Engelli Bireylerin İletişim Yöntemleri

İşitme engeli olan bireylerin eğitimlerinde en önemli nokta iletişim becerilerinin öğretiminde hangi yöntemin daha uygun ve yararlı olduğudur. İşitme engelli bireylere iletişim becerilerinin kazandırılmasında benimsenen yaklaşımlar sözel dili kullanan iletişim yaklaşımı veişaret desteğini kullanan iletişim yaklaşımı olmak üzere iki başlıkta açıklanmıştır.

İşitme Engelli Bireyler ve Teknoloji

İşitme engelli bireylerin yaşadıkları dünya ile iletişim kurmalarına olanak sağlayan gelişmeler, yardım ve öğretim teknolojilerinde yoğunlaşmaktadır.

İşitme Engelli Bireylerin Eğitimleri ve Aile

İşitme engelli bireylerin büyük çoğunluğu yatılı özel eğitim kurumlarında eğitim almaktadır. Özel eğitim kurumlarında okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinde eğitim verilmektedir. İşitme engelli bireylerin eğitimlerinde yaşadıkları güçlükler daha çok öğrenme problemlerinden değil iletişim becerilerindeki yetersizliğe bağlıdır.