Ekip Çalışmasında Ödül, Teşvik ve Hedef Yönetimi

Çift kutuplu dünyadan tek kutuplu dünyaya geçilmesi ve küreselleşmenin de etkisiyle 1990’lı yılların başından itibaren hızlı bir ekonomik ve sosyal değişim yaşanmıştır. Bu değişim iş dünyasında ekip çalışmanının önem kazanmasıyla kendini göstermiştir. Ekip, önceden belirlenmiş hedeflere ulaşmak için bir araya gelmiş, birbirine bağımlı ve birlikte hareket eden, iki veya daha fazla kişinin oluşturduğu topluluktur. Ekip çalışmasındaki ekip türlerini görev ekipleri ve müşteriye hizmet sunan ekipler olmak üzere iki türlüdür. Görev ekiplerinin en belirgin özelliği geçici olarak kurulmasıdır. Bir görev çerçevesinde kurulur ve görev bittiğinde ekip dağılır. Müşteriye hizmet sunan ekipler, müşterilere servis sağlar. Bu ekiplerin amacı müşterilere kaliteli ve organizasyonun devamlılığını sağlamaktır. Yaptıkları işin büyük kısmı satış oluşturur .

Motivasyon

Motivasyon, hedefe yönelmiş davranıştır. Bireyin ihtiyaçları ve bireyin yöneldiği ya da uzaklaştığı çevredeki hedefler olmak üzere iki temel kavrama dayanır. Çalışanlara motivasyon sağlamanın tek bir yöntemi yoktur. Çünkü her çalışanın beklentileri, zevkleri ve karakteri farklıdır.

Motivasyonu geliştirici çeşitli yollar vardır. Yöneticiler, çalışanları arasında kötücül rekabete yol açmaması, ücret artışı, primli ücret, üretime ortaklık sistemleri, karara katılma ve ekonomik ödül gibi maddi ve manevi teşvikler, motivasyon ve taraflar arasında sorunların çözülebilmesi için geliştirilecek açık iletişim, geri besleme, yöneticinin davranışları, kararlara katılım ve sorumluluk verme, makul işe alım uygulamaları, performans değerlendirmeleri yerine hedef belirleme oturumları, çalışanların güçlü yönlerine odaklanmak, onları ödüllendirmek, takdir etmek, yükselme olanakları sağlamak, işinin önemli olduğunu hissettirmek, şikayetlerini dikkate almak motivasyon araçlarıdır. Ödül teşvik ve ceza konusu da motivasyonla ilgilidir. Birey bir doyum elde etmek için başarmak istiyorsa, bu içsel motivasyondur. Bireyin motivasyonu dışsal etkilerle özendirici hedefler seçilerek ya da pekiştireçler kullanarak geliştirilirse dışsal motivasyondur. Dışsal motivasyon dışardan gelen ödül, ceza gibi etkilerle ortaya çıkar. İçsel motivasyon ise kişinin ilgi, merak, ihtiyaç gibi içinden gelen etkilerle ortaya çıkmaktadır.

Ödüllendirme

Ödüllendirme gücü, bir yöneticinin istenilen davranışları ödüllendirmek yoluyla astlarının davranışlarını etkileme yeteneğidir. Bir yöneticinin astlarının istenilmeyen davranışlarını çeşitli araçlarla etkileme yöntemi cezalandırma olarak adlandırılmaktadır. Yöneticilerin kullandığı ve kontrolünde bulundurduğu cezaların arasında sevilmeyen işlere atama, yakın denetim, iş kurallarım daha sıkılaştırma, ödeme yapmadan emekliye ayırma vb. sayılabilir. Hedef Yönetimi, hedeflerin basamaklandırılmasını içerir. Bir işte ulaşılması gereken büyük hedefin daha küçük ve yönetilebilir parçalara bölünerek bu bölünme sırasında da çalışanların hedefleri göz önüne alınıp onların hedefleriyle paralel olunması sağlanır. Motive edici işler tasarlamada kullanılan yöntemler; rotasyon, iş basitleştirme, iş genişletme, iş zenginleştirme eğitim ve geliştirme programları uygulamadır.

İş Basitleştirme

İş basitleştirme, iş prosedürlerini standart bir duruma getirerek çalışanları açık bir şekilde tanımlanmış ve uzmanlaştırılmış görevlere yerleştirir. İş genişletme, bir iş görenin sadece tek bir iş üzerinde uzmanlaşması yerine birkaç işi öğrenerek yerine getirmesi anlamına gelir. Bu nedenle iş genişletme uygulaması, uzmanlaşmanın yararlarını azaltmakta, sakıncalarını ortadan kaldırmakta ve monotonluğu da oldukça azaltmaktadır. İş zenginleştirme, çalışanların tamamlamak zorunda oldukları görevlerin düzeyini ve karmaşıklığını artırarak ve onlara gerekli otoriteyi vererek daha fazla sorumluluk sahibi olmalarına çalışır. Çalışanlara yeteneklerini sonuna kadar kullanma fırsatı vererek onları motive eder. Bireyin çalıştığı bölümün zaman zaman değiştirilerek çalışanın başka bölümlerde de iş yapmasına rotasyon denir. Özellikle monoton işler için kullanılan bu sistemle, bireyin sıkıcı bulduğu işinde daha fazla motive olması amaçlanır. Motivasyon geliştirme araçlarından biri de çalışanlara eğitim vermek ve onların gelişmelerine katkı sağlayacak geliştirme programları uygulamaktır. Eğitim ve geliştirme programları, kariyerinde yükselmeyi hedefleyen çalışanlara ve mevcut görevini yerine getirmesi için beceri kazanması gereken çalışanlara destek sağlayan ve çalışanların kendi kendini değerlendirmelerinde yardımcı olan programlardır.