Vitaminler

Vitaminler, fizyolojik olarak vücut fonksiyonların yerine getirilmesi amacıyla bir kısmı vücutta sentezlenen büyük bir kısmı ise besinler yoluyla alınan organik bileşiklerdir

Vitaminler, kendi içerisinde suda ve yağda eriyen vitaminler olarak iki gruba ayrılmaktadır.Yağda eriyen vitaminler; A, D,E,K vitaminleri, suda eriyen vitaminler; B,C vitaminleridir.

A Vitamini

A vitaminin eksikliğinde başta göz hastalıkları olmak üzere genel vücut fonksiyonlarında çeşitli bozulmalar meydana gelmektedir.

A vitamini; ıspanak, havuç, brokoli, şalg, kırmızı biber gibi sebzelerde, kayısı, papaya, mango gibi sarı -turuncu meyvelerde ve karaciğer, süt, peynir gibi hayvansal ürünlerde bulunmaktadır.

Ortalama yetişkin bir erkeğin 1000 mcg (mikroggram), yetişkin bir kadının ise 800 mcg alması gerekmektedir.

B Vitamini

Suda çözünen bir vitamin olan B vitaminleri, hücresel metabolizmada önemli bir rol oynamaktadırlar. 8 ayrı vitaminin birleşmesiyle kompleks bir vitamin ailesidir.

Bunlar: B1;Tiamin, B2;Riboflavin, B3;Niasin, B5;Pantotenik, B6;Piridoksin, B7; Biotin, B9;Folik Asit ve B12;Kobalamin vitaminlerinden oluşmaktadır.

Kobalamin dışındaki tüm vitaminlerin fazlası idrar yoluyla atıldığından depolanmaları kısıtlıdır. Bu nedenle düzenli olarak alımları gerekmektedir.

C Vitamini

Suda çözünen vitaminler grubundan olan C vitaminin diğer adı askorbik asit olarak bilinmektedir. İ nsan vücudu kendisi üretememektedir. Greyfurt, portakal, limon, ananas, kivi, ıspanak, tere, karnabahar, biber, kuşburnu, lahana en fazla C vitamini bulunan besinlerdir.Eksikliğine bağlı skorbüt hastalığı çalışmaları M.Ö. 450 yıllarına dayanmaktadır. Günlük gereksinimi kadınlarda 75 mg, erkeklerde ise 90 mg alınması önerilmektedir.

D Vitamini

Yağda eriyen vitamin grubu arasında yer alan D vitamini, fosfor ve kalsiyum minerallerin metabolizmalarında etkin rol oynamaktadır. Kendi içinde D2 ve D3 olarak ayrılsa bile benzer fonksiyonlara sahiptir. D3 vitamininin %90 -95’i güneş ışınlarıyla alınmaktadır.

E Vitamini

Sekiz izoformu (dört tokoferol ve dört tokotrienol ) bulunan E vitamini, yağda çözünen vitaminler gurubunda yer almaktadır. E Vitamini, hücre zarlarının korunması ve stabilizasyonu görevleri nedeniyle oldukça önemlidir.

E vitamini yer fıstığı, badem, fındık, ceviz, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, keten tohumu, ıspanak, brokoli, yeşil biber, mısır yağı, buğday tohumu yağı, ayçiçek yağı gibi besinlerde bulunmaktadır. Günlük tavsiye edilen alım miktarı yetişkinler için 8 -10 mg’dır. .

K Vitamini

Yağda eriyen vitamin grubundan olan K vitamini, kan pıhtılaşması üzerindeki etkisinden dolayı koagülasyon proteini ismini almıştır.

K1 vitamini bitkisel yağlarda ve yeşil yapraklı sebzelerde, K2 yararlı bakteriler tarafından bağırsak florasında üretilebilmektedir. K3 ise basit yapılı olanı ve sentetik formlusudur.

Sporcu Beslenmesinde Vitaminlerin Önemi

Egzersiz sonucu vitamin gereksinim duyulan pek çok metabolik işlevin artması, vitamin ve mineral kayıplarının artması, yıpranan dokuların yenilenmesi gibi nedenlerle sporcuların vitaminlere olan gereksinimleri artar. Bir sporcunun günlük beslenme programı yapılırken; kilo, boy, beslenme bilgisi ve alışkanlığı, sağlık ve ekonomik durumu da göz önünde bulundurulması gerekmektedir .