Yaş Guruplarına Göre Eğitsel Oyunlar

Bireyin fiziksel olarak büyümesi ve aynı zamanda gelişme göstermesi sonucu hareket kazanmaktadır. Bu durum da psikomotor gelişme şeklinde ifade edilebilmektedir. Bir çocuğun oyun oynaması küçük ve büyük kas gelişimlerine destek olmaktadır.

Sinir kas sistemleri çerçevesinde bir çocuğun motor gelişimi incelendiği zaman motor davranışlarının sistemli fakat karmaşık bir yapıda ilerleme gösterdiği ve aynı zamanda bunun olgunlaşmayla ilgili olduğu görülebilmektedir. Aslında psikomotor gelişim organizmanın isteğe bağlı hareketidir. Çünkü çocukların fiziksel olarak büyümesi ve aynı zamanda sinir sisteminin gelişmesiyle doğru orantılıdır.

Oyun yoluyla çocuk bedenini çalıştırarak kaslarını ise farklı şekillerde kullanarak psiko-motor becerilerinde yetkinlik kazandırmakta ve kendini geliştirebilmektedir. Ayrıca oyun yoluyla çocuk kaba ve ince motor faaliyetlerinde gelişme göstermekte aynı zamanda vücudunun bölümlerini ise koordineli olarak kullanabilmektedir. Bireylerin gelişimlerinde oyunun çeşitli etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler arasında temel motorik özelliklerde yer almaktadır.

Eğitsel oyunlarda genel olarak motorik özelliklere dayanmaktadır. Çünkü her durumda nasıl bir çevre olursa olsun nasıl bir mevsimde yapılırsa yapılsın bireyde zihinsel, fiziksel ve sağlık yönünden gelişim sağlamaktadır. Aynı zamanda bireylerde fiziksel uygunluk seviyesini geliştirdiği için ve sağlıklı kalabilmeyi sağladığından yani fizyolojik etkilerinden dolayı önemlidir. İnsanın temel özelliği olan kuvvettir. İnsan kuvvet yardımıyla spor aracını veya kendi ağırlığını hareket ettirerek bir dirence karşı var gücüyle karşı koymakta veya o direnci aşmaktadır. Mücadele oyunlarında kuvvetler yarışır.

Oyunun yapısından dolayı farkında olmadan kuvvetleri gelişir. Bu tür çalışmalar kuvvet gelişimini, küçük ve büyük kas gruplarının, eklemlerin, tendonların ve eklem bağlarının, iskeletin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Çabuk kuvvet, sinir kaslarının yüksek hızda kasılmasıyla direncin üstesinden gelme yeteneğidir. Hızın iyileştirilmesini hız gücünün artırılmasına bağlıdır.

Çabukluk, zor geliştirilebilen, ancak gelişme gösterdikten sonra korunması zor olan bir özelliktir. Eğitsel oyunlar çabukluğu en üst seviyede tutmaktadırlar. Çabukluk geliştirici oyunlarda temel nitelik, hareketi rakipten daha önce yapabilmektir. Eğitsel oyunlar çocukların uzun süren sportif yüklenmelerde yorgunluğa karşı koyabilme ve çalışmanın kalitesini düşürmeden devam edebilmesini sağlar.

Dayanıklılık, bir çalışmayı yorulmadan veya çalışmaya direnç göstererek yapma kabiliyetidir. Eklemlerin hareketliliği esnekliği ifade etmektedir. Oyunlar sırasında eklemlerin hareketlerindeki çeşitliliğine etken olan itmeler, eğilmeler, çekmeler, germeler, bükülmeler esnekliği sağlamaktadır. Oyunlarda engellerin üstünden ve altından geçmeler, eşi yapılan çalışmalar, sürünmeler ve sürünmeler eklemlerin hareketlerinde çeşitlilik sağlayarak esnekliğin gelişmesine katkı sağlamaktadır.

Koordinasyon, istem dışı ve gönüllü olarak düzenli yapılan hareketlerin hareketler dizisinde uyumlu bir şekilde yapılmasıdır. Yani organizmanın sinirsel gücüdür. Koordinasyon özel ve genel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Koordinasyonun uyum, ritim, hareketlilik, dikkat gibi birçok bileşeni olup en önemli bileşeni dengedir. Motor becerileri arasında en karmaşık olanı beceridir.

Koordinasyon için gerekli olan temel taktik ve tekniklerin öğrenilerek en üst seviyede gerçekleşmesinde önemlidir. Yaş gruplarına göre oyun özellikleri üçe ayrılmaktadır.

Okul Öncesi Dönem (0-6 Yaş) Oyunları: Bu dönem çocukları renklere, seslere ve şekillere duyarlıdır. Çıngıraklara, sallandığında ses çıkaran ve renkli objelere ilgi göstermektedirler.

Temel Eğitim Dönemi (6-14 Yaş) Oyunları: Bu dönem çocukları artık kurallı oyunlar oynamaya başlamaktadır. Bu oyunlardan bazıları şu şekildedir: saklambaç, Seksek, satranç, dama, ip atlama ve sportif kurallı oyunları severler. Erkek çocuklar genellikle takım oyunlarını severken, kız çocukları ise daha çok arkadaşları ile yakın ilişki kurarak ip atlama ve seksek gibi oyunları sevmektedirler.

Orta Öğretim Dönemi (14-18 Yaş) Oyunları: Oyunlar bu dönemde sözel ve daha akılcı şekilde oynanmaktadır. Bilgisayar oyunları ve karışık masa üstü oyunları ilk sırada gelir. Hatta akıl yürütecekleri ve soyut düşünmeye yönelik oyunları severler. Yürüyüş, kamp ve bisiklete binme gibi etkinliklere katılmak isterler. Hayal oyunları azalmıştır, kurallı, gerçekçi ve karmaşık oyunlara yönelim başlamıştır.

Eğitsel oyunlara şu örnekleri verebiliriz; tilki kardeş kuyruğun kopuyor, penguen yarışı oyunları öğrencilerin becerilerini, top kimin olacak ve uçan top oyunları kuvvetlerini, tilki dışarı çık ve tazı gel-tazı dön çabukluğunu, tren kompozisyonu ve hareketli tavşancık ise dayanıklılığını geliştirmek için oynan oyunlar arasındadır.