Spor Eğitiminde Eğitsel Oyun

Oyunu duygusal ve yaratıcı bir etki aracı olarak yaratıcı bir şekilde kullanarak, ilgiyi, hayal gücünü teşvik etmek ve oyun eylemlerinin aktif performansını elde etmek gerekir. İçeriği farklı olan ve çeşitli duygusal tezahürler gerektiren oyunlar, sosyal ilişkiler, deneyimler ve ahlak deneyimlerine dayandığından, özünde her zaman sosyaldir. Öğrenciler beden eğitiminin ana şeklidir ve öğretmenin her eğitim oturumunda görevleri akıllıca ve en yüksek verimlilikle çözmesine izin veren genel yaş kalıplarına dayanır. Eğitsel oyunlar uzun süreli zihinsel aktiviteden sonra iyi bir aktif dinlenmedir, çünkü işlevseldir ve duygusal yükselmenin iyileştirici bir etkisi vardır. Bu nedenden dolayı oyun gerçek hayatın ayrılmaz bir parçası olmakta ve öğrenme sürecinde çocuklar için en etkili araç olmaktadır. Çocuklara oyun oynayabilme hakkı ilk kez 1959'da Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi'nde 4. İlke olarak yer verilmiştir.

İnsanların motivasyonunu artırabilmek amacıyla ödül kavramıyla birlikte öğrenmeyi gerçekleştirmek maksadıyla öğrenme sürecinde öğrenme içeriği ve etkileşimi kurmak için geri bildirime yer veren sistemler bütününe eğitsel oyunlar denilmektedir

Beden eğitimi ve spor öğretim programının özel amaçları, öğrencilerin hayatı devam ettiği süre içinde kullanacakları sağlıklı ve aktif hayata dair becerilerini, harekete özgü becerilerini, öz yönetim becerilerini, sosyal becerilerini ve düşünme becerilerini geliştirerek bir adım ileride olan öğrenim aşamasına hazırlamaktır. Ayrıca bu program ile öğrencilerin hareketlilik, ritim, dayanıklılık, koordinasyon, çabukluk, kuvvet, esneklik gibi becerileri kazanmaktadırlar.

Spor, beden eğitimi ve hareket eğitsel oyun eğitiminin temelini oluşturmaktadır. Aktif hareketler kişinin sağlığını olumlu yönde etkilerken bunun yanında bireyin aktif ve neşeli olmasını sağlar. Bireyin yapacağı hareketlere sadece beden ve ruh katılmaz. İnsan hareketi, ruh ve beden, zaman ve mekan, güç ve biçim, bilinç ve bilinçsizlik ile bireyin kendine has değer yargılarının birleşmesiyle anlam kazanmaktadır. Harekete gönüllü olarak katılmak ve mutlu olma önemlidir.

Bir oyunun planı yapılırken uygulanması istenilen faaliyetinde ne tip olduğu ve hangi değerde olduğunun mutlaka bilinmesi gerekmektedir. Doğru zamanlamada yapılacak eğitsel oyunların seçimi önemlidir. Bunun yanında oyuna katılanların bireysel özelliklerine (gelişim düzeyi, yaş ve ilgileri) göre en uygun oyun tipinin, gurubunun, oyunda kullanılması gereken araç-gereç ve mekanın seçilmesi de eğitsel oyunların planlanmasında önemli hususlardandır. Oyun öğretiminde kuralların uygun olması, oyun sırasında olası bir karışıklığın, problemlerin ve bilinmezliklerin önüne geçerek olabilecek aksaklıklar önlenmiş olacaktır. Oyun öğretiminde oyunların amaçlarına ve karakterlerine göre birtakım değişiklikler olabilmektedir. Oyunun tüm kurallarının ve amaçlarının öğrencilere öğretimi yapıldıktan sonra, sıra oyunun eksiksiz bir şekilde yönetilmesine gelmektedir. Bir oyundan arzu edilen verimin ve başarının sağlanabilmesi için o oyunun fevkalade bir şekilde uygulanması ve yönetilmesi de çok önemlidir.

Oyunun oynanma esnasında oyuncuların birbirlerine karşı sergilemiş oldukları saygı ve sevgiye yönelik davranışlarının bütününe disiplin denilmektedir. Oyun prensipleri ilk olarak oyunda yer alan çocukların hepsinin eşit tutularak hepsinin oyundan aynı şekilde yararlanması ve oyunun kurallarına uyulmasına dayanmaktadır. Oyun kurallarını önemsememe ve oyunun düzenine uyulmaması disiplinsizliğe neden olmaktadır

Cezanın oyunda iyi bir şekilde kullanılması ikinci oyunun oynanma ihtimalini doğurmaktadır. Bu yüzden ceza komik, eğlenceli ve neşeli olması gerekmektedir. Cezanın bir amaç olmadığı, oyunun disiplinini sağlamak ve devam ettirmek, öğrenciye galibiyet ve başarı zevkini tattırabilmek için bir araç olduğu unutulmamalıdır.

Bir oyunda ceza kadar ödülde önemli bir işleve sahiptir. Oyunu kazanan ya da kazananların lider tarafından anons edilmesi gerekmektedir. Ödül genel olarak kazanan kişinin ya da takımın alkışlanması ile olmaktadır. Bazı zamanlarda da kaybeden takımın hepsinin aynı anda sözlü olarak tebrik edilmesiyle olmaktadır. Eğitsel oyunların oynandıktan sonra yenilen takımın galip takımı alkışlaması galip takımında yenilen takıma teşekkür etmesi oyunun eğitsel olarak değerini ortaya çıkarmakta ve öğrenciler arasındaki iletimlerine katkı sağlamaktadır.