Giriş ve Temel Kavramlar

E-ticaret, internet, intranet, extranet gibi bilgisayar ağları veya telefon, faks, interaktif televizyon gibi diğer araçlarla, bireylerle firmalar, firmalarla firmalar, kamu ile bireyler veya bireylerle bireyler arasında yapılan ve karşılığı elektronik araçlarla ödenen her türlü mal ve hizmet alım ve satımı olarak tanımlanabilir.

1970’li yıllarda, bankalar arasında güvenli özel ağlar üzerinden elektronik fon transferi (EFT) uygulamalarının başlatılması 1980’li yılların başında elektronik ticaret, elektronik veri değişimi (EDI) ve elektronik posta gibi elektronik mesaj teknolojileri, 1990’lı yıllarda, World Wide Web’in geliştirilmesi elektronik ticarette önemli dönüm noktaları olmuştur.

İnternet üzerinden alışveriş yapma, birey açısından aranılan ürün ya da hizmeti, fiziksel olarak mekan değiştirmeden pek çok alternatifi bir arada görerek kısa sürede bulma ve satın alma imkanı sağlar. Bu sayede alışveriş için harcanan zamandan sağlanan tasarruf, kazanılan vaktin başka alanlarda daha verimli bir şekilde kullanılmasını mümkün kılar.

Elektronik ticaret uygulamaları, mal ve hizmet alım satımını sağlayan sistemler (elektronik pazarlar ) ve örgüt içi ya da örgütlerarası bilgi akışı, iletişim ve iş birliğinin kolaylaştırılmasını sağlayan sistemler (Örgütler arası sistemler) olarak iki kategoriye ayrılabilir.

Elektronik ticaret dendiğinde akla ilk gelen mal ve hizmetlerin pazarlandığı bir web sitesi olacaktır. Oysa bu dar bir bakışın aksine, bankacılıktan, çevrimiçi mağaza ve alışveriş merkezlerinden alışverişe, hisse senedi alım satımından, iş arama, açık artırma düzenleme, araştırma ve geliştirme projelerinde ortak çalışmaya kadar birçok eticaret uygulama alanı vardır.

Geleneksel ticarette bütün boyutlar fizikseldir. Tam elektronik ticarette ise tüm boyutlar dijitaldir. Diğer küplerin tamamı dijital ve fiziksel boyutların karışımından ibarettir. Yalnızca bir dijital boyutun bulunduğu durumları da elektronik ticaret kapsamında düşünebiliriz.

Dolaylı elektronik ticaret yönteminde malların siparişi elektronik olarak yapılmakta, ancak malların teslimi posta hizmeti veya kargo gibi yöntemlerle; yapılmaktadır. Doğrudan elektronik ticarette ise sanal mal ve hizmetlerin siparişi, ödemesi ve teslimi yine elektronik ortamda gerçekleşmektedir.

Elektronik ticaret, ticari faaliyetin tarafları açısından farklı şekillerde geçekleşmektedir. Bunlar; firmalar arası (B2B), firma ve müşteri arası (B2C), firma ve kamu arası (B2G), ve bireyler arası (C2C) gibi isimler alır.

Elektronik ticaret uygulamaları, bilgi teknolojisi, haberleşme, sağlık, eğitim, bankacılık ve finansman, iş hizmetleri, kitle iletişim araçları ve eğlence, imalat sanayi, perakende satış ve taşımacılık gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.

Elektronik ticarete, ekonomik güçler, müşteri etkileşim güçleri ve teknolojiyle gelen dijital yönelim ivme kazandırmaktadır.

Elektronik ticaretin değişik yönleri düşünüldüğünde birçok bilim dalı ile ilişkisi vardır. Pazarlama, bilgisayar bilimleri, davranış bilimleri, finans, yönetim bilişim sistemleri, muhasebe ve denetim, yönetim bilimleri, hukuk ve etik ile doğrudan, uluslararası ticaretlerde dil ile ilgili yaşanan sorunlarla ilgili olarak dilbilim ile yöneylem araştırması, istatistik, mühendislik, sağlık bilimleri gibi diğer birçok bilimle de ikinci derecede ilişkilidir.