Gelir ve Gider Hesaplarının Dönem Sonu İşlemleri

İşletmelerin temel amacı kâr elde etmektir. Bu amaçla işletmeler faaliyetlerini sürdürürken kâr amaçlarını gerçekleştirmek için gelir elde ederlerken birtakım giderlere de katlanmak durumundadırlar. Karşılaşılan bazı gelir ve giderler cari dönem sonrasını da kapsamakta, yani gelecek dönemlerde gerçekleşebilmektedirler. Dönemsellik kavramı gereği işletmeler gerçekleşen gelir ve giderlerden sonraki dönemi kapsayan kısımları, işleme ait nakdi olayın cari dönemde gerçekleşip gerçekleşmemesine bakılmaksızın, ait oldukları dönemlerde dikkate alınmaları için farklı hesaplar yardımıyla muhasebeleştirilirler.

Cari dönemde nakdi işlemi gerçekleşen fakat gelecek dönem veya dönemleri kapsayan gelirler, 380 Gelecek aylara ait gelirler ve 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesapları alacaklandırılarak kayıt altına alınırlar ve ait oldukları dönemlerde ilgili gelir hesaplarına aktarılarak kapatılırlar. Parası gelecek dönem veya dönemlerde tahsil edilecek olan gelirlerden cari döneme ait olan kısımları ise, 181 Gelir tahakkukları ve 281 Gelir tahakkukları hesapları aracılığı ile gelir hesaplarına kaydedilir ve nakdi olay meydana geldiğinde ise bu hesaplar alacaklandırılarak kapatılırlar.

Cari dönemde nakdi işlemi gerçekleşen fakat gelecek dönem veya dönemleri kapsayan giderler 180 Gelecek aylara ait giderler ve 280 Gelecek yıllara ait giderler hesaplarına borç kaydedilerek giderleştirilir ve ilgili dönemde bu hesaplar cari dönem giderlerine aktarılarak kapatılırlar. Nakdi işlemi gelecek dönem veya dönemlerde meydana gelecek giderlerden cari döneme ait olan kısımları ise, 381 Gider tahakkukları ve 481 Gider tahakkukları hesapları yardımıyla cari dönem giderlerine kaydedilir ve nakdi olayın gerçekleştiği dönemde borçlandırılarak kapatılırlar. Cari döneme ait faaliyet giderleri ve finansman giderleri 7/A maliyet seçeneğine göre dönem içerisinde 750 Araştırma ve geliştirme giderleri, 760 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, 770 Genel yönetim giderleri ve 780 Finansman giderleri hesaplarına borç kaydedilerek takip edilmektedir. Dönem sonunda kâr - zararın tespit edilmesinde bu hesaplara ait bakiyeler gelir tablosu hesapları olan, 630 Araştırma ve geliştirme giderleri, 631 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, 632 Genel yönetim giderleri ve 660 Kısa vadeli borçlanma giderleri ve 661 Uzun vadeli borçlanma giderleri hesapları aracılığıyla kâr -zarar hesaplarına aktarılır. Bu nedenle 7 numaralı sınıfta bulunan bu giderlerin 6 numaralı gelir tablosu hesaplarına yansıtılması gerekmektedir. Yansıtma işleminde 7. sınıfta bulunan hesapların bakiyeleri, kendi yansıtma hesaplarının alacaklandırılıp, gelir tablosu hesapları borçlandırılması ve daha sonra 7 numaralı ilgili gider hesaplarının alacaklandırılıp, yansıtma hesaplarının borçlandırılması suretiyle iki yevmiye kaydı ile gerçekleştirilir.

Tüm bu yapılan kayıtlar sonucunda 7 nolu bütün hesaplar kapatılmış olup 6 nolu hesaplar vasıtasıyla ilgili işletmenin gelir tablosu hesapları ortaya çıkmış olacaktır.