Borçların Dönem Sonu İşlemleri

Bu ünitede Banka Kredileri, Çıkarılmış Tahviller, Satıcılar, Borç Senetleri, Borç Senetleri Reeskontu ( -), Ortaklara Borçlar, Personele Borçlar hesaplarının dönem sonu işlemleri ele alınmıştır.

Banka Kredileri, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir. Hesap finansal ihtiyaçlardan dolayı banka ve diğer finans kuruluşlarından kredi alındığında alacaklandırılır, kredi ödendikçe borçlandırılır.

Çıkarılmış Tahviller Hesabı, işletme tarafından çıkarılmış bulunan tahvillerden vadesi bir yılı aşanların izlendiği hesaptır. İşletme tahvil satışı yaptığında bu hesaba alacak kaydedilir. Çıkarılmış tahvillerin vadesi, bilanço düzenleme tarihi itibarıyla kısa vadeli hâle geldiğinde alacaklandırılır. Çıkarılmış tahviller hesabının envanterinde, cari döneme isabet eden faiz tutarları hesaplanarak Finansman Giderleri Hesabında giderleştirilir, dönem sonu itibarıyla kısa vadeli hâle gelen anapara taksitleri Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri Hesabına aktarılır.

Satıcılar Hesabı, işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir. Satıcılar hesabının envanterinde, dönem sonunda satıcılar ile irtibata geçilerek borç tutarları tespit edilir ve kayıtlı tutarlar ile karşılaştırılarak bir farklılık olup olmadığı tespit edilir. Farklılık söz konusu ise sebebi araştırılarak gerekli düzeltme kayıtları yapılır. Döviz cinsinden bir senetsiz borç söz konusu ise ayrıca dönem sonu döviz kuruna göre TL cinsinden gerekli düzeltme kaydı yapılır.

Borç Senetleri hesapları, işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan vadelerine bir yıldan kısa (321 Borç Senetleri) veya fazla (421 Borç Senetleri) süre bulunan senetli borçların izlendiği hesaptır. Uzun vadeli senetli borçların değerleme ve envanter işlemleri, kısa vadeli senetli borçlarının değerleme ve envanter işlemlerine ilaveten, dönem sonunda vadesi bir yılın altına inen senetli borçların, kısa vadeli senetli borçlar hesabına yani 321 Borç Senetleri Hesabına devri yapılır. Borç Senetleri Reeskontu Hesabı, bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeri ile değerlemesini sağlamak üzere borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır. Gelir hesabı olarak 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı kullanılacaktır. Reeskont olarak kaydedilen bu tutar, gelecek dönemin gideri olacağından 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabına aktarılarak kapatılır. Döviz cinsinden senetli borçların değerleme tarihindeki döviz kurlarına göre düzeltme kayıtları yapıldıktan sonra reeskont işlemlerinin yapılması gerekir.

Ortaklara Borçlar Hesabı, işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç alma ve benzer nedenlerle) ortaklara (ferdi işletmelerde işletme sahibine) borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır. Ortaklara Borçlar Hesabının değerlemesi ve envanter işlemleri, satıcılar hesabının değerleme ve envanter işlemleri ile aynıdır.

Personele Borçlar Hesabı, işletmenin personeline olan çeşitli borçlarının izlendiği hesaptır. Personele Borçlar hesabının değerlemesi kayıtlı değer üzerinden yapılır. Envanter işlemlerinde sadece, işletmenin borçlu olduğu personelinin işten ayrılması durumunda, bu hesaptaki tutarı 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabına aktarılır.