Yangınlar

Yangına Yol Açan Sebepler

En sık karşılaşılan yangınlar; elektrik arızalarından çıkan yangınlar, mutfaklarda başlayıp yayılan yangınlar ve sigara sebebiyle başlayan yangınlardır. Sık karşılaşılan diğer bir yangın türü mutfakta başlayıp yayılan yangınlardır. En yaygın yangın sebeplerinden üçüncüsü sigaradır.

Yangınların Sık Görüldüğü Yer ve Şartlar

İstatistikî verilerin incelenmesi sonucunda yaz aylarında daha sık yangın çıktığı görülmektedir. Diğer taraftan insanların bir araya geldiği miting, festival alanı gibi hadiselerde de sıklıkla yangın çıkmaktadır.

Ateşi Doğuran Teknik Şartlar

Ateşi doğuran ve sürmesini sağlayan üç temel şart vardır. Bunlar yanıcı bir malzemenin (yakıt) varlığı, yanıcı malzemenin yanmasına sebep olacak belirli bir sıcaklığın varlığı ve yangını besleyecek oksijen gibi yakıcı bir malzemenin varlığıdır. Belirtilen üç şart birlikteliğine ateş üçgeni denir. Yangınla mücadele usulleri ateş üçgenini oluşturan şartların bir kısmının veya tamamının ortadan kaldırılmasına dayanır.

Yangın Sınıfları ve Söndürücü Seçimi

Yangınlar yanıcı malzeme bakımından beş farklı sınıfta ele alınmaktadır.

Sınıf A: Yanıcı maddenin ahşap, kâğıt, kauçuk veya plastik gibi katı maddelerden oluştuğu yangın türüdür. Söndürme malzemesi olarak su veya kuru kimyasallar tercih edilir.

Sınıf B: Bu yangın sınıfında yanıcı malzeme yanıcı sıvı, gaz, gres yağı, dizel veya bir petrol ürünüdür. Bu tür yangınları söndürmek için en çok tercih edilen söndürücüler kuru kimyasallardır. Bununla beraber köpük veya karbondioksit de kullanılabilir.

Sınıf C: Elektrik kaçağının olduğu yangınlardır. Söndürücü olarak kuru kimyasal veya karbondioksit tercih edilmelidir. Su iyi bir iletken olduğundan su tabanlı söndürücüler elektrik kaçağı şüphesi olan yangınlarda katiyen kullanılmamalıdır.

Sınıf D: Birtakım yanıcı metallerin bulunduğu yangın türüdür. Bu tür yangınlar su, köpük veya karbondioksit söndürücülerinden etkilenmezler. Metal yangınlarına has kuru toz söndürücüler kullanılmalıdır.

Sınıf F: Bu yangın türünde yanıcı madde pişirme için kullanılan yağlardır. Genelde ticari işletmelerin mutfaklarında ortaya çıkan bu tür yangınlara özel imal edilmiş söndürücüler mevcuttur.

Yangına Müdahale

İlk yapılacak iş itfaiyeye haber vermek olmalıdır. Ardından yangın söndürme cihazlarının kullanımı hakkında eğitim almışsanız ve yangın bu cihazlar marifetiyle söndürülebilecek kadar küçükse yangına müdahale edebilirsiniz.

Şimdi birkaç yangın senaryosunu ve her senaryo için uygun müdahale tarzını inceleyelim.

Ateşi boğma: Ateş çevreden tecrit edilecek kadar küçük bir alanı kaplıyorsa, mesela bir şahsın elbiseleri tutuşmuşsa, kalın bir battaniyeyle veya benzer kalın bir materyal ile ateşin üstü kapatılır.

Sönmesini bekleme: Eğer yanan malzeme değerli değilse veya oluşan tahribat yangın hemen söndürülse de telafi edilemeyecek boyutta ise malzemenin tamamen yanması beklenebilir.

Mutfak yangınları: Öncelikle açık ocak varsa kapatılarak sıcaklığın düşürülmesine katkı verilmelidir. Sonrasında yanan kapların üzeri kalın bir örtüyle kapatılarak ateşin oksijenle teması kesilmelidir.

Elektrik kaynaklı yangınlar: Bu tür yangınlarda ilk yapılacak şey ortamdaki elektrik kaçağını engellemektir. Bunu yapmanın en kısa yolu elektriği ana sigorta veya şalter üzerinden kesmektir. Söndürücü olarak kuru kimyasal veya karbondioksit tercih edilmelidir. Su iyi bir iletken olduğundan su ve köpük gibi su tabanlı söndürücüler elektrik kaçağı şüphesi olan yangınlarda kesinlikle kullanılmamalıdır.

Tüp yangınları: Tüp baş aşağı konumdayken yanıyorsa patlama ihtimali vardır, kesinlikle uzak durulmalıdır. Eğer tüp dik pozisyonda ise ve tüpün ağzından çıkan gaz yanıyorsa yeteri miktarda su dökülerek yangın söndürülebilir.

Söndürücü Kullanma

Yangına müdahale ederken öncelikle mümkünse rüzgârı arkanıza, yangını önünüze almalısınız. Yangın söndürücü dik tutulmalı, vücuda doğrudan temas etmeyeceği uzaklıkta iken pimi çekilmelidir. Söndürücü yangın tabanına doğru yandan yana doğru süpürme hareketi ile uygulanmalıdır. Zaman içerisinde oksijen yetmezliği ve dumanla birlikte bilinç kaybı olabileceği için hızlı hareket edilmelidir.

Yangında Tahliye

Sağlıklı bir tahliye için yangın öncesinde hazır bulunan bir tahliye planının olması gerekir. Tahliye planı; kaçış güzergâhları ve yangının muhtemel yayılış istikametleri göz önüne alınarak hazırlanmalıdır. Bir tahliye planı öncelikle bir komuta kontrol mekanizması içermelidir. Tahliye esnasında kesinlikle asansör kullanılmamalıdır. Ortamda çok fazla duman varsa sürünerek ilerlenmelidir. Çok sayıda insan içeren binalarda yangın tatbikatları yapmak faydalıdır.

Büyük Ölçekli Yangınlar

Orman Yangınları

Ormanlar; ormanda mangal yakmak, söndürülmemiş sigara izmariti atmak, ormanda cam şişe kırmak gibi insan kaynaklı sebeplerle veya yazın kuru otların tutuşması, yıldırım düşmesi gibi doğal sebeplerle yanabilir.

Orman yangınlarını azaltmak için sıcaklık, nem ve benzeri ölçütler bakımından orman yangını riski yüksek bölgeler belirlenip bu bölgeler özel gözlem altına alınmalıdır. Bu bölgelerde insanların piknik yapmaları, toplu halde bir araya geldikleri faaliyetler engellenmeli ya da gözlem altına alınmalıdır.

Yanıcı Sıvıların Yol Açtığı Yangınlar

Yanıcı sıvıların ortaya çıkard ığıyanıcı buharlar yeteri kadar havalandırılmayan ortamlarda birikirler ve artan sıcaklıkla beraber bir kıvılcımla tutuşma, patlama riski arz ederler.

Yanıcı Sıvıların Depolanma, Tahliye ve İmhası

Varil boşaltılır boşaltılmaz varil kapağına bir varil ventili takılmalıdır. Variller bir topraklama hattına bağlı olmalıdır. Variller eğer yan yatırılmış vaziyette depolanmışsa yanıcı sıvılar yer çekiminden faydalanılarak akıtma yoluyla tahliye edilirler. Atık yanıcı sıvı içeren atık bidonlarında basınç birikmesine mani olmak için varil ventilinin ve elektrik boşalmasına engel olmak için topraklama hattının olması gerekir.