Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü

Ticaret erbabının önündeki en önemli engellerden biri de uluslararası rekabettir . Dünya pazarına açılan işletmeler dünya çapında rekabete başlamıştır anlamına gelmektedir .

Türkiye Gümrük Bölgesinde ekonomik faaliyette bulunan yerleşik kişilere ikinci fıkrada yer alan şartları taşımaları hâlinde yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınır. Yetkilendirilmiş yükümlüler, kolaylaştırılmış emniyet ve güvenlikle ilgili gümrük kontrollerinden veya gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanır.

Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu için gerçek ve tüzel kişilerde aranan genel koşullar aşağıda yer almaktadır. Bu koşulların sağlanması hâlinde yapılan başvuru değerlendirilmeye alınmaktadır: Güvenilirlik koşulu, Ticari kayıtların güvenilirliği ve izlenebilir olması koşulu, Mali yeterlilik koşulu, Emniyet ve güvenlik koşulu.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası için başvuru, başvuru formu doldurularak aranan belgelerle birlikte, şirket merkezinin ticaret siciline kayıtlı bulunduğu yere en yakın gümrük müdürlüğünün bağlı olduğu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne sahip gerçek ve tüzel kişilerin elde ettiği avantajları iki başlıkta toplamak mümkündür. Bunlar; Basitleştirilmiş Uygulamalar ve Emniyet ve Güvenlik Kontrollerine İlişkin Kolaylaştırmalardır.

Basitleştirilmiş Uygulamalar şunlardır: Eksik beyan usulü , Kısmi teminat uygulaması , Götürü teminat uygulaması , Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında; İzinli gönderici yetkisi.

Emniyet ve Güvenlik Kontrollerine İlişkin Kolaylaştırmalar şunlardır: Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı , Mavi hat uygulaması, Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması hâlinde kontrollerinin öncelikle yapılması, Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması hâlinde muayenenin öncelikle yapılması.

İhracatta yerinde gümrükleme, basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR dolaşım belgesi düzenleme ve vize etme, eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı/EUR.MED fatura beyanı düzenleme izinlerinden en az birine hak kazanmış kişilere onaylanmış ihracatçı denilmektedir.

İhracatta yerinde gümrükleme eşyanın ihracata yönelik gümrük işlemlerinin; firmanın kendi tesislerinde yapılarak, ihracat eşyasının ihracat (iç) gümrük müdürlüğüne getirilmeden, aracın firmanın tesislerinde mühürlenerek doğrudan çıkış (sınır) gümrük idaresine sevk edilmesi esasına dayanmaktadır.

İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni alabilmek için kişinin daha önce yetkilendirilmiş yükümlü statüsü kazanmış olması gerekmektedir. Yani başvuruda aranan genel koşullar olan güvenilirlik koşulu; ticari kayıtların güvenilirliği ve izlenebilir olması koşulu, mali yeterlilik koşulu, emniyet ve güvenlik koşulu sağlanmış olmalıdır.

İzinli gönderici , eşyanın transitine yönelik gümrük işlemlerini kendi tesislerinde yapan, transit eşyasını hareket (iç) gümrük müdürlüğüne sunmaksızın, aracı kendi tesislerinde mühürleyerek doğrudan çıkış (sınır) gümrük idaresine sevk eden taşıyıcıdır.

Aşağıdaki koşulları karşılayan taşımacılar izinli gönderici olabilirler: Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü almaya hak kazanmış olan, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından alınmış uluslararası taşımacı yetki belgesine sahip olan, Başvuru yılından bir önceki takvim yılı içerisinde en az 500 transit beyannamesi (TIR Karnesi dâhil) kapsamında eşya transit eden, Kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme iznine sahip olan.

Yetki kapsamında, sadece kesin ihracat (1000) ve dâhilde işleme rejimi (3141 -3151) dâhilinde işlem gören ihracat beyannamesi kapsamı eşyanın transit işlemleri yapılabilir.

Tescil : İzinli gönderici yetkisi kapsamında işlem gören ihracat beyannamesi, ihracatçı veya temsilcisi tarafından izinde yazılı hareket gümrük müdürlüğünde elektronik ortamda tescil edilir.

Eşyanın güvenli alana alınması : Teslim alınan eşya izinli gönderici tarafından güvenli alana alınır. Güvenli alana girişi ve çıkışı yapılan eşyaya ilişkin kayıtlar ihracat beyannamesinin sayı ve tarihi ile ilişkilendirilerek tutulur. Güvenli alana girişi yapılan eşyaya kesinlikle müdahale edilmez.

Eşyanın tesisten çıkarılması : Eşyanın tesisten çıkarılması gümrük müdürlüğünce çıkış izninin verilip verilmemesine göre farklı işlemlere tabidir.

Gümrük müdürlüğü tarafından çıkış izninin verilmesi hâlinde, eşya izin sahibinin gözetimi altında araca yüklenerek araç mühürlenir ve eşya doğrudan sınır gümrük idaresine sevk edilir. Eşya araç üzerinde bekletiliyorsa, araç mühürlenir ve eşya doğrudan sınır gümrük idaresine sevk edilir.

Gümrük müdürlüğünce yapılacak risk analizine göre çıkış izni verilmeyerek eşyanın muayene edilmesinin gerekmesi hâlinde, eşya firmanın tesislerinde bulunan güvenli alanda muayene ile görevli memur gelinceye kadar müdahale edilmeksizin bekletilir. Bu durumda olumlu muayene sonuçlarına ulaşılması koşuluyla eşyanın sevk edilmesine müsaade edilir.