Dış Ticarette Teslim Şekilleri

DIŞ TİCARETTE KURALLARA DUYULAN İHTİYAÇ

İki farklı dile, kültüre, para birimine, ekonomik duruma ve hukuki şartlara vb. sahip ülkeler arasında gerçekleştirilen dış ticarette doğaldır ki bir takım kavram kargaşaları ve farklı algılamalar ortaya çıkmaktadır. Bu durum beraberinde dış ticarette uyuşmazlıkları ve anlaşmazlıkları getirmektedir. Bu noktada dış ticaretin ortak kurallara bağlanması ihtiyacı ortaya çıkmıştır.

Uluslararası Ticaret Odası (ICC)

1919 yılına kadar dünya üzerinde dış ticaret etik kurallar, örf ve teamüllerle yürütülmüş ve dış ticaretteki kuralların hem ortak bir ticari dille açık ve anlaşılır bir biçimde yazılı hale getirilmesi hem de dış ticaret kurallarının standartlaştırılması amacıyla 1919 yılında Uluslararası Ticaret Odası (ICC) kurulmuştur. ICC'nin merkezi Paris'tedir.

ICC Yapısı ve Üyelik

ICC hükümetler üstü bir kuruluştur. ICC’ye ticaret, sanayi ve meslek odaları, borsalar, ticari kuruluşlar, çok uluslu şirketler, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler, dernekler, vakıflar ve iş adamları üye olabilmektedir.

Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Türkiye Milli Komitesi

Türkiye'nin 1934 yılında üye olduğu ve günümüzde 250’den fazla üyesi bulunan Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Türkiye Milli Komitesi, 1945 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile “Milli” adını almıştır. 1950 yılında ise komitenin işleyişi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)’ne bırakılmış TOBB ise 1953 tarihinde MTO Türkiye Milli Komitesi’ni yeniden yapılandırmıştır.

ICC VE INCOTERMS

ICC ilk kez 1936 yılında INCOTERMS diye adlandırılan dış ticaretteki yazılı kuralları belirlemiştir. Bu kurallar dünyadaki gelişmelere ve yaşanan problemlere çözüm odaklı olarak 1953, 1967, 1980, 1990, 2000 ve 2010 yılları içinde güncellenmiş ve en son INCOTERMS 2010 uygulamaya girmiştir. 2020'de ise yeni INCOTERMS kurallarının yayınlanması beklenmektedir.

INCOTERMS kurallarının uygulanma zorunluluğu yoktur. Fakat uygulamada günümüzde her iki taraf da dış ticaret sözleşmelerini INCOTERMS 2010'u esas alarak oluşturmakta ve tüm süreçlerde yine bu kuralları kullanmaktadırlar.

INCOTERMS 2010

Günümüzde kullanılan son güncellenmiş haliyle INCOTERMS 2010'da 11 adet teslim şekli bulunmaktadır. Bu teslim şekilleri başlangıç harflerine göre E, F, C ve D olmak üzere 4 gruba ayrılmaktadır.

INCOTERMS 2010 Teslim Şekilleri

Teslim şekillerinden E Grubu'nda EXW (İş yerinde teslim); F Grubu'nda FCA (Taşıyıcıya teslim), FAS (Gemi yanında teslim), FOB (Gemi bordasında teslim); C Grubu'nda CFR (Mal bedeli ve navlun ödenmiş), CIF (Mal bedeli, sigorta ve navlun ödenmiş), CPT (Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim), CIP (Taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş); D Grubu'nda ise DAT (Terminalde teslim), DAP (Belirlenen yerde teslim) ve DDP (Gümrük resmi ödenmiş teslim) bulunmaktadır.

INCOTERMS 2010 Teslim Şekillerinde Sorumluluk

Bu teslim şekillerinden ihracatçıya en az sorumluluk yükleyen teslim şekli EXW, ithalatçıya en az sorumluluk yükleyen teslim şekli ise DDP'dir.

Teslim şekillerinin kullanılması dış ticarete konu olan malın deniz yoluyla veya diğer yollarla (kara, hava, demir yolu) taşınmasına göre değişiklik göstermektedir.

Deniz yoluyla taşıma için kullanılan FOB, CFR, CIF'daki teslim şartlarının benzerleri diğer taşıma yolları için sırasıyla FCA, CPT ve CIP şeklindedir.

CIF VE FOB

Günümüzde dünyada ve Türkiye'de en sık kullanılan teslim şekilleri ise CIF ve FOB'dur. CIF ve FOB teslim şekillerinin her ikisi de deniz yolu taşımacılığında kullanılmaktadır ve yine her ikisinde de mallar gemiye yüklendiği anda ihracatçı sorumluluğu devretmektedir.

FOB VE CIF Tesliminde Farklılıklar

FOB ve CIF teslim şekillerinin farklılıklarına baktığımızda ise; FOB’dan sonra yükleme limanının adı, CIF’dan sonra ise varış limanının adı yazılır.

FOB teslim şeklinde yükleme limanına kadar olan masraflar fiyata dahilken CIF teslim şeklinde varış limanına kadar olan masraflar fiyata dahildir.

FOB teslim şeklinde sigorta mecburiyeti yokken CIF teslim şeklinde sigorta yaptırmak zorunludur .