Tekstil Baskı Malzemeleri
Giriş
Boyarmadde, tekstil, kağıt, deri ve diğer malzemeleri boyamak veya basmak için kullanılan, böylece boyanmış veya baskılı malzemelerin renginin yıkama, ısı, ışık nedeniyle diğer dış koşullarda solmaması için kullanılan doğal veya sentetik bir renklendirici maddedir.
Boyarmaddeler
Tekstil baskıcılığında, kumaşların boyanmasında kullanılan boyarmaddeler kullanılır. Boyarmaddenin life afinitesi, haslık durumları, aynı esaslara göre seçilir. Ayrıca kullanılan baskı yöntemi de önem taşır. Örneğin, direkt baskı için kullanılan tüm boyarmaddeler aşındırma baskılar için uygun değildir.
Basmacılıkta kullanılacak boyarmaddelerin yaş haslıklarının çok iyi olması, boyacılıktan daha önemlidir. Çünkü; basılan boyarmaddelerin yaş haslıkları iyi değilse, yıkanma sırasında beyaz kalan ya da açık renkte basılan kısımlar kirlenir. Bu nedenle, direkt boyarmaddelerle baskılar özel durumlar dışında kaliteli mallarda kullanım alanı bulmazlar.
Organik renklendiriciler genel olarak üç gruba ayrılabilir. Benzenoidler, sentetik renklendiriciler arasında en önemli gruptur. Bunlara çeşitli aromatik bileşikler dahildir
Macenta ve diğer trifenilmetan boyalar, en eski sentetik renklendirici maddeler arasındaydı ve hala büyük ve önemli bir grup olmaya devam eder. Triarilmetan sınıfının boyaları genellikle kırmızı, mor, mavi veya yeşil boyalardır. Bunlar, yüksek teknik güç ve parlak renk ile karakterize edilir, ancak genellikle sadece hafif -orta haslığa sahiptir .
Antrakinon boyalar, diğer yapılarla elde edilmesi zor olan önemli kimyasal stabilite, ışık haslığı ve parlaklık özelliklerine sahiptir
Direkt Boyalar: selülozik malzemelere doğrudan kalıcılığa sahiptir. Bunlar, organik aromatik bileşiklerin sodyum sülfonat türevleridir ve her zaman bir veya daha fazla azo grubu içerirler.
Asit Boyalar: Esas olarak protein ve poliamid lifleri için kullanılır. Bu boyaların selülozik liflere afinitesi yoktur. Asit boya terimi, doğada asidik oldukları için değil, organik asitlerden türetildiğini belirtir.
Katyonik Boyalar: İlk sentetik boya olan Perkin's Leylak bu sınıfa ait olduğundan, bazik veya katyonik boyalar tarihsel olarak ilginçtir. Macenta ve Malakit Yeşili gibi temel boyalar da en eski sentetik boyalar arasındadır.
Mordan Boyalar: Bu grup, genellikle antrasenden elde edilen birçok doğal ve sentetik boya içerir. Tekstil lifleri için doğal bir afiniteleri yoktur, ancak daha önce veya bir metalik tuz veya doğal mordan ile boyama sırasında mordanlanmış selülozik veya protein liflerine uygulanırlar.
Azo Boyalar: Hazır boyalardır, azoik renkler ise hazır değildir. Bunlar tekstil malzemelerinin içinde bazı basit kimyasalların etkileşimi ile oluşur.
Kükürt Boyaları: Bu boyalar, kükürt içeren karmaşık organik bileşiklerdir.
Küp Boyarmaddeler: Bir boya sınıfı olarak küp boyaları, en yüksek çepeçevre haslık özellikleri ile karakterize edilir; ancak bu boyalar oldukça pahalıdır.
Reaktif Boyarmaddeler: Bu yeni boya sınıfı, kovalent bağlar oluşturan tekstil liflerinin hidroksil veya amino gruplarıyla reaksiyona giren reaktif gruplar içerir. Bu boyalar, kovalent bağlar bozulmadığı sürece hızlıdır.
Dispers Boyarmaddeler: Dyers and Colourists Derneği (UK), dispers boyayı, selüloz asetat veya polyester gibi bir veya daha fazla hidrofobik fiber için substantiviteye sahip olan ve genellikle ince sulu bir dispersiyondan uygulanan, büyük ölçüde suda çözünmeyen bir boya olarak tanımlar.
Renk Pigmentleri: Tekstil baskısında kullanılan pigmentlerin çoğu, karbon siyahı, rutil ve anataz türlerinden titanyum dioksit, bakır ve alüminyum alaşımları, demir oksit ve titanyum dioksit dışında sentetik organik malzemelerdir.
Belirli bir boyama işlemi için uygun boyaların dikkatli seçimi her zaman arzu edilmektedir. Bununla birlikte, baskı işleminde, uygun boya seçimi esastır. Çünkü burada ilk problem, boyaların sudaki çözünürlüğüdür. Boyaların yüksek çözünürlüğü, kuşkusuz baskıya çok yakın olan sürekli boyama işlemlerinden çok daha önemlidir.
Kıvamlaştrıcılar
Kıvamlaştırıcı (pat); genelde, baskı patı içerisindeki diğer maddelere karşı kimyasal olarak tesirsiz olan ve baskı patına istenilen kıvamlılığı veren, nişasta ve alginat gibi maddelerdir.
Emülgatörle ve Dispergatörler
Emülgatör; iki sıvının homojen bir şekilde karışarak (faz ayırmadan) emülsiyon oluşturmasını sağlayan maddedir.
Fiksaj Maddeleri ve Higroskopik Maddeler
Fiksaj Maddeleri
Boyarmaddenin ve elyafın çeşidine göre; indirgen madde, yükseltgen madde, asit, baz, tuz, asit tuzları, v.b. fiksajı gerçekleştiren maddelerdir.
Nem Çekici Maddeler (Higroskopik )
Nemli havadan nem absorblayan maddelere verilen isimdir. Örneğin; gliserin gibi bileşikler.
Köpük Kesiciler ve Rakle Yağları
Baskı patına ilave edilerek, raklenin daha iyi sıyırmasını sağlarlar. Boya patının gravürü doldurmasına da engel olurlar. Pata yumuşaklık verirler ve mineral yağı ve emülgatör karışımıdır.
Bağlayıcılar (Binder)
Pigment baskıda bağlayıcılar kullanılır. Bir bağlayıcı, basılı kısımda bir film oluşturabilen bir maddedir. Albümin, kazein ve yapıştırıcı tarihsel olarak bağlayıcılar ve koyulaştırıcılar olarak kullanılmıştır.
Blanket Yapıştırıcılar
Film -druck rotasyon baskılarda, basılacak kumaşın blanket üzerine yapışmasını sağlayan maddelerdir.
Dekstrin, selüloz eterleri, parçalanmış alginatlar, polivinilalkol blanket yapıştırıcılara örnek teşkil etmektedir. En çok polivinilalkol kullanılır