Endüstriyel Tekstil Baskı Yöntemleri

Baskı çeşitleri

İngilizce'de “printing” olarak kullanılan baskı sözcüğü, Latince basınç anlamına gelen sözcükten türetilmiş olup, basma ve basınç uygulama sürecini ifade etmektedir. Almanca'daki karşılığı ise druck'tur.

Kumaşlar genellikle boyama veya baskı metoduyla renklendirilirler. Bunun amacı, kumaşa daha çekici bir görünüm vermektir. Bu işlemler, boyama veya basma fabrikalarında gerçekleştirilir.

Baskı tekniği, kolaylık ve ucuzluk açısından dokuma ve örme ile desenlendirme tekniklerine göre üstünlük taşır.

Direkt baskı

En ekonomik ve seri üretimde çok kullanılan direkt baskı genellikle beyaz kasarlanmış veya optik beyazlatma yapılmış kumaşa uygulanan baskıdır.

Beyaz üzerine direkt baskı, genellikle kasarlanmış mamul üzerine uygulanan baskı çeşididir. Boyarmadde patı basıldıktan sonra buharlama ve fikse ile kumaşa sabitlenir. Bir veya daha fazla renkte basılabilir.

Eğer zemin rengi kumaşın arkasında ve önünde aynı yoğunlukta ise ve basılı zeminden daha koyu ise üst baskı metodu uygulanmıştır

Reaktif, direkt, küp gibi suda çözünen veya çözünür hale getirilebilen boyarmaddelerle yapılan baskılar yaş baskılar olarak bilinir. Pigment boyarmaddeler ile yapılan baskılar ise kuru baskılardır.

Direkt baskı ile kumaşın tüm yüzeyinin basılması da mümkündür. Bu, sıvama baskı olarak bilinir. Sıvama baskılar; zemin renginin metraj boyama ile değil, baskı ile elde edildiği baskılardır. Bu da, direkt baskının özel bir çeşididir.

Aşındırma baskı önceden boyanmış kumaş üzerine uygulanan genellikle koyu renge boyanmış kumaşların kullanıldığı, boyanmasında kullanılan boyarmaddenin ileride kolaylıkla aşındırılabildiği baskı çeşididir

Rezerve baskının temel işlem, basılan alanda zemin renginin fiksajını önlemektir. Rezerve baskıda işlem, aşındırmanın tersidir.

Rezerve baskı metodunda boyanmamış materyal, boyamayı engelleyici maddelerle basılarak, bu işlemden sonra yapılacak boyama sırasında desenin, beyaz ya da baskı patına karıştırılmış kontrast renkte ortaya çıkması sağlanır.

Flok baskı

Tüm kumaş yüzeyinin değil, belirlenmiş desene göre yapılan flok kaplamadır. Flok, tekstil elyafını kesmek, koparmak veya öğütmek suretiyle elde edilen çok kısa (toz gibi) elyaftır.

Batik baskı

Balmumunun rezerve maddesi olarak kullanıldığı baskı metodudur. Kumaş üzerine önce balmumu veya erimiş parafinin, istenen desene göre aktarılması ve sonra, bunları eritmeyecek bir sıcaklıkta boyanması ile desen elde etme yöntemidir.

Gofre-Krep baskı

Pamuk için sodyumhidroksit (NaOH) ya da diğer elyaf grupları için etkili asit, baz ya da elyaf şişmesini sağlayan kimyasallarla istenilen desene göre baskı yapılarak, basılan yerlerde farklı büzülme etkileri elde edilmesidir.

Pamuktan farklı olarak ısı ile büzüşme etkisi oluşturulur. Isıtılmış desen silindirleri polyester kumaş üzerinde kalıcı desenler oluşturmaktadır.

Devore baskı

Birbirinden kimyasal açıdan farklı liflerden oluşan dokumaların, liflere zarar veren kimyasal maddeler ile basılarak, lif çeşitlerinden birinin desenli bölgelerde bozuşturulduğu baskı tipidir.

Kabartma baskı, akrilat poliüretan veya polistirol gibi polimerlerin solvent içinde çözülerek, kıvamlaştırıcı ve gerekli kimyasallarla pasta halinde hazırladığı baskı patları ile elde edilir. Yani, kabartma patı, kabartma tozu ve gerekli kimyasalları içeren hazır pattır. Kabartma baskıda, üç boyutlu kabartma efektleri elde edilir. Tüm baskı sistemlerinde, özellikle film-druck baskıda uygulanabilir.

Yaldız-Metal Baskı

Açık ya da koyu renkli kumaşlarda yaldız parlaklığı elde etmek üzere geliştirilmiş baskı efektidir.

Sedef Baskı

Açık ve koyu renkli kumaşlarda canlı ve parlak sedef efekti elde etmek üzere hazır patlar mevcuttur. Sedef patı tek başına veya pigment pastalarla karıştırılarak kullanılabilir.

Dijital baskının esası baskı desenlerinin bilgisayarda yaratılarak şablon ve renk ayırımları kullanmaksızın bilgisayardan baskı ünitesine gönderilmesi ve daha sonra mürekkebin, deseni oluşturacak damlacıklar halinde çok ince düzelerden kontrollü olarak materyal üzerine püskürtülmesidir

Günümüzde dijital baskı teknolojilerinin endüstriyel boyutta değerlendirilebilmesi adına farklı üreticiler tarafından dijital baskı makinaları geliştirilmiştir. Endüstride sıklıkla kullanılanları belirtmek gerekirse; Mimaki'sTx serisi, DuPont ArtistriTM, DReAM.

Özellikle HimeTex 2000, toplamda 11 stantta 24 tekstil ink-jet yazıcıyı tanıtmış ve tekstil ink-jet baskının nihayet ticari olarak kullanılabilir hale geldiğini duyurmuştu. HimeTex 2000'deki 24 tekstil ink-jet yazıcıdan 15'i (%62) Mimaki Engineering Co., Ltd. tarafından üretilmişti.

ArtistriTM 2020 baskı sistemi, kısa tirajlı tekstil baskı ihtiyaçlarını karşılamak için ticari olarak sunulmaktadır.

Yıllarca süren sıkı çalışma ve bağlılık, yeni bir makine olan DReAM'in yaratılmasına yol açtı: Bu, geniş formatlı bir grafik yazıcının bir uyarlaması çok ötesinde özellikle tekstil baskı işlemleri için tasarlanmış yeni nesil bir mürekkep püskürtmeli baskı makinesidir.