Televizyon Programlarında Ses ve Görüntü Düzenleme Teknikleri
Kavramsal Bağlamda Televizyon Programları
Görsel ve işitsel ögeleri bir arada bulunduran, sistematik akış çerçevesinde ve belli bir format mantığı ile hareket eden ve belirgin bir süre zarfı dâhilinde bir bütünlük arz eden her türlü hareketli görüntü içeriğine “televizyon programı” diyebiliriz.
Televizyonda Program Türleri
Televizyon programlarını genel anlamda şu şekilde sıralayabiliriz:
- Haber Programları
- Yarışma Programları
- Müzik Programları
- Çocuk Programları
- Eğlence Programları
- Spor Programları
- Seyahat Programları
- Dini İçerikli Programlar
- Eğitici Programlar
- Belgesel Programları
- Drama Programları
- Söyleşi Programları
- Aktüel Programlar
- Sağlık Programları
Canlı Yayın ve Bant Yayını
Televizyon ekranlarında izleyiciye sunulan içerikler, türleri kadar süre ve hız odaklı sunum biçimleri ile de öne çıkmaktadır. Bu doğrultuda canlı yayın ve bant yayını uygulaması tercih edilerek program akışı belirlenir ve herhangi bir kanalın günlük / haftalık / aylık yayın akışı içinde bu iki ana uygulama dâhilinde planlama yapılarak mevcut süreç oluşturulur.
Televizyonlarda Canlı Yayın Uygulaması
Canlı yayın, anında yayın ve doğrudan yayın anlamına gelen bir yayıncılık türüdür. Dolayısıyla dünyanın herhangi bir yerinde gerçekleşen örnek bir olay canlı yayın aracılığıyla anında ve direkt olarak izleyici, dinleyici veya kullanıcıya ulaştırılabilir.
Çoklu Canlı Yayın
Canlı yayın sadece kamera önü ve arkasında yer alan ekibin değil bununla birlikte haber yapım sürecinde yer alan tüm çalışan ekibin katkılarıyla düzenlenen ve yayın sürerken dahi üzerinde değişiklik yapılabilen bir yayıncılık türüdür. Seçim zamanlarında, şampiyonluk kutlamalarında ve ulusal etki doğurabilecek her türlü gelişmelerde meydana gelen bu çoklu canlı yayın durumlarında televizyon ekranı ikiye, dörde, sekize ve hatta daha fazla sayıya bölünerek farklı yerlerde icra edilen canlı yayınlar izleyiciye sunulmaktadır.
Televizyonlarda Bant Yayını
Bant yayını dediğimiz husus, mevcut andan daha önce çekilmiş olan görsel ve işitsel içeriğin kurgu sürecine girdikten sonra son hâlini alması ve farklı bir günde ya da saatte izleyiciye sunulmasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta kurgusal süreçte saklıdır. Nitekim kaydedilen görüntüler bant yayın olarak kitlelere sunulmaya hazırlandığında görüntü ve sesler üzerinde mutlaka düzenleme yapılacak diye bir kaide bulunmamaktadır.
Naklen Yayın
Her ne kadar halk dilinde farklı algılansa ve bu farklı algı çerçevesinde kullanılsa da naklen yayın dediğimiz husus daha önce canlı yayınla verilmiş olan görüntülerin saf ve ham hâliyle izleyiciye aktarılmasıdır. Kavramın isminden de anlaşılacağı üzere yayının nakledilmesi ve doğrudan kullanılmasıdır. Yani naklen yayın ne bir canlı yayındır ne de bant yayınıdır.
Televizyon Yayınında Ses ve Görüntü Düzenlemede Kullanılan Araçlar
Canlı yayın ortamında gereklilik arz eden söz konusu mevcut ekipmanlar stüdyo ve reji ekipmanları olarak ikiye ayrılabilir.
Stüdyo başlığı altına;
- Kamera
- Işık
- Dekor
- Mikrifonlar
Reji ekipmanları başlığı altında;
- Resim Mikseri
- Ses Mikseri
- İntercom
- Karakter Jeneratörü (KJ)
- Play Out
- Kayıtçı
- Prompter
- IFB
- Hoparlör
- Hibrit
- Video Tape Recorder (VTR)
Televizyon Programlarında Sesleri ve Görüntüleri Birleştirme Süreci
Bu süreçte nelere önem gösterilmesi ve hangi hususlara temas edilmesi gerektiğini maddeler halinde ele alalım:
İlk önce program süresine dikkat çekilerek bu süre zarfında kullanılacak görüntü ve sesler belirlenmelidir.
Yayın akışı bağlamında hız faktörü göz önünde bulundurularak sistematik ve planlı bir senkronizasyon sağlanmalıdır.
İçerikte kullanılacak ise eğer dış ses ve alt seslendirme hazırlıkları tamamlanmalı ve görüntü ile paralel seyirde ilerlemesine zemin hazırlanmalıdır.
Giriş ve kapanış jenerikleri alt müzik eşliğinde planlanarak aynı zamanda kurgusal bağlamda uygulanacak geçişlere karar verilmelidir.
Program akışına göre mix geçiş ve cut geçiş hamleleri zamanlama olarak yerinde kullanılmalıdır.
Sahneler arası geçişlerde devamlılık faktörüne dikkat edilerek kurgusal süreç bu bağlamda yürütülmelidir.
Gerek canlı yayınlarda gerekse bant yayınında kullanılacak görüntülerde çekim kompozisyonuna temas edilmeli ve ilerleyen akış bu bağlamda değerlendirilmelidir.
Netice olarak ise görüntü –ses ve içerik üçgeninde uyumlu ve planlı bir hareketli görsel çıktı oluşturulmalıdır.