Dijital Ses / Görüntü Geçişleri ve Filtreler

Dijital Ses Geçişleri

Görsel ve işitsel kitle iletişim araçları, görüntüyle bağlantılı olarak hatta giderek görüntüden bağımsız olarak ses aracılığıyla izleyicide kuşku, coşku, korku, sevinç, heyecan, kaygı, gerilim vb. duygular veya şimdi ne olacak gibi beklentileri oluşturabilmek mümkündür. Sessiz film sınıfında bulunmayan bütün film ve videolarda her kare görüntünün altında mutlaka bir ses duyulmalıdır.

Görüntülerle birlikte kullanılan diyalog, müzik, efekt ve foley gibi sesler kurgulanırken montaj programında ayrı ayrı kanallarda düzenlenmektedir. Her kanal arasında sahnelerin niteliğine göre aralarında boşluk kalmayacak biçimde arka arkaya sıralanarak geçişler yapılmaktadır.

Montaj esnasında dijital ses geçişleri için fade in, fade out ve crossfade efektleri kullanılmaktadır.

Fade in: Ses dalgası seviyesinin belli bir süre içerisinde belli bir yüksekliğe ulaşarak başlangıç ekranındaki sesin izleyiciye yumuşak bir şekilde aktarılmasıdır.

Fade out: Şarkı, jenerik müziği, fon müziği ve efekt için kullanılan seslerin seviyesinin belli bir saniye aralığında ekrandaki görüntüyle birlikte azalarak yok olması, yumuşak bir biçimde sona ermesidir.

Crossfade: Radyo programı, televizyon programı, haber, röportaj, sinema sahnesi ve internet ortamında yayınlanacak videolarda, iki farklı ses dosyası arasında yapılan geçişe crossfade (çapraz geçiş) denir. Crossfade geçişinde görüntünün arkasından gelen iki farklı fon müziğinin birinin sesi alçalırken (fade out) diğerinin sesi aynı anda yükselmektedir (fade in). Geçiş süresince iki ses dosyası da izleyici tarafından duyulmaktadır.

Dijital Görüntü Geçişleri

Dijital videoda geçişler, dramatik ve sanatsal etkiyi daha da güçlendirebilmek için değişik biçimlerde yapılabilmektedir. Temel görüntü geçiş yöntemleri 9 tanedir. Kesme, zincirleme, kararma ve açılma, bulanıklaşma ve netleşme, donma, bindirme, silme, iris ve ani pan temel geçiş yöntemleridir.

Kesme (Cut): Bir planın tek bir karelik süre içinde ekrandaki yerini başka bir plana bırakmasına kesme (cut) geçiş adı verilmektedir.

Zincirleme (Mix): Zincirleme geçişte görüntüdeki çekim ağır ağır kaybolurken ikinci çekim ağır ağır belirginleşir ve görüntüdeki çekimin yerini alır.

Kararma ve Açılma (Fade Out – Fade In): Ekrandaki görüntünün yerini yavaşça siyah renge bırakmasına film dilinde kararma (fade out) denmektedir. Siyaha bürünen ekranda yavaşça başka bir görüntünün belirmesine ise açılma (fade in) denir. Kararma ve açılma art arda kullanılmaktadır.

Bulanıklaşma ve Netleşme: Bulanıklaşma ve netleşme arka arkaya yapılan ve birbirini takip eden bir geçiş türüdür. Bu geçiş türünde ilk olarak ekrandaki görüntü giderek bulanıklaşır anlaşılmaz hâle gelir. Bulanık hâle gelen görüntünün ardından gelecek yeni görüntü yavaş yavaş netleşir ve ekrana gelir.

Donma: Donma tekniği, görüntüdeki sahnenin fotoğrafını çekme olarak veya görüntünün anlık karesi alınarak ekran görüntüsünün çıkarılması olarak nitelendirilebilir.

Bindirme: Bindirme iki farklı kameranın görüntüsünün üst üste getirilerek ekrana verilmesidir.

Silme: Silme tekniğinde ekrandaki görüntü çerçevenin sağından, solundan üstünden veya altından olmak üzere herhangi bir yönden gelerek belirginleşen yeni görüntü tarafından silinmektedir.

İris: İris in, filmin başında bulunan siyah ekranda küçük bir daire içerisinde beliren ilk sahnenin dairenin tamamen büyüyerek ekranı kaplamasına denir. İris out filmin sonunda ekranda dıştan içe doğru genişleyen bir dairenin görüntüyü tamamen kaplaması ve ekranın siyaha düşmesi ile olmaktadır.

Ani Pan: Pan, kameranın sağa ve sola yaptığı yumuşak hareketlere denir. Ani pan ise kamera açısının sağa veya sola aşırı hızlı bir biçimde çevrilmesidir.

Dijital Görüntü Filtreleri

Görüntü filtreleri, dijital resim ve görüntü işleme teknolojisinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Görsel medya yapımlarına filtreler ekleyerek görüntüleri olduğundan farklı özelliklere sahip iletiler hâline getirmek mümkündür.

Color Correction (Renk Düzenleme): Renk düzenleme, kurgu sırasında en çok kullanılan görüntü filtrelerinden bir tanesidir. Color Correction (renk düzenleme) filtresi ile film ve videolarda istenen bir karede veya sahnede renk tonları değiştirilebilmektedir.

Brightness (Parlaklık): Brightness (parlaklık), özel tasarım ve kurgular dışında ışık seviyesi yetersiz olan sahnelerin aydınlık değerini arttırmak için kullanılmaktadır.

Monotone (Tek Renk): Film ve video görüntülerini tek bir renk tonunun hâkim olacağı şekilde dönüştüren filtredir.

Sharpen (Keskinlik): Sharpen (keskinlik) görüntüdeki kenarlarla ilgilidir. Filmin veya videonun herhangi bir sahnesinde bulunan bütün ögelerin kenarlarını veya dış hatlarını sertleştirerek daha belirgin olmasını sağlayan filtredir.

Blur (Netsizleştirme): Videonun netliğini belli piksel gruplarında düşürerek bulanıklaştıran filtredir.

Motion Blur (Harekete Bağlı Netsizlik): Motion blur filtresi videoda hızlı hareket eden nesneleri bulanıklaştırmaktadır.

Luma Key (Parlaklık Anahtarı): Beyaz ve siyah renkli arka planları saydamlaştırma işlemine luma key (parlaklık anahtarı) denir.

Chroma Key (Renk Anahtarı): Chroma Key, yeşil, mavi, kırmızı ve sarı gibi renkli arka planların yok edilerek sanal ortam veya gerçek ortamların arka plan olarak tasarlanması işlemine denir.