Dijital Görüntü Ögeleri

Film, video ve televizyon görüntüleri “görüntü oranı, kamera hareketleri ve kamera açıları” gibi birçok teknik ve anlatım ögesini bünyesinde barındıran bir bütün olarak alıcıya yani izleyiciye sunulmaktadır. Üslup olarak farklı manalara sahip teknik ve anlatıcı ögeler bütün görüntülerin çekimi için son derece önemlidir. Arka planda kalan anlatım ögeleri, görüntünün içerdiği mesaja ya da mesajlara esneklik katarak görüntünün çeşitli biçimlerde yansıtılmasına olanak sağlamaktadır. Bir konu etrafında gelişen aynı senaryo farklı kamera açıları, farklı kamera konumlandırması, farklı çekim ölçeği ve daha birçok farklı ögeyle görselleştirilebilmektedir.

Dijital Görüntünün Teknik Ögeleri

Görüntüler, kameralar ile kayıt altına alınırken görüntünün biçimsel özellikleri ile ilgili kare, saniyedeki kare sayısı, görüntü oranı ve görüntü tarama gibi bilinmesi gereken bazı teknik ögeler bulunmaktadır.

Kare: Kare (frame) film ya da videodaki belirli bir “görüntünün” doğrudan referansı ve en küçük ölçü birimidir. Ekranda izlenen her görüntü aslında tek tek karelerin arka arkaya sıralanmasıyla oluşur.

Saniyedeki Kare Sayısı: Saniyede oynatılan kare sayısına kurgu dilinde Frame per Second –FPS-(saniyedeki kare sayısı) denir.

Görüntü Oranı: Ekrandaki görüntünün genişliğinin (en) yüksekliğine (boy) olan oranına görüntü oranı (aspect ratio) denir.

Görüntü Tarama: Dijital görüntüler oynatma hızı, çerçeve oranı ve boyut açısından farklılık gösterdiği gibi ekranlarda resmetme açısından da farklılık göstermektedir. “Görüntü tarama” adı verilen bu husus interlaced (birleşik geçişli) tarama yöntemi ve proggressive (tek geçişli) tarama diye ikiye ayrılmaktadır.

Dijital Görüntünün Anlatım Ögeleri

Dijital bir görüntüde bulunan temel görsel ögeler şunlardır: Kamera hareketleri, çekim ölçekleri, kamera açıları, görüntü devamlılığı, jenerik, VTR, grafik, animasyon, yazı, fotoğraf, makyaj ve kostüm, mekân ve dekor, renk ve logodur.

Kamera Hareketleri: Kamera hareketlerinin, izleyiciye sahnedeki duyguyu verebilme, izleyiciyi filmin akışına ve atmosferine çekmede önemli bir etkisi vardır. Bir sahnedeki kamera hareketi filmin seyrindeki doğal akışı gerçeklik hissi uyandırarak seyirciye sunabilmektedir. Pan, tilt, tracking, ark, steadicam hareketi ve zoom in -zoom out başlıca kamera hareketleridir.

Çekim Ölçekleri: Çekim (shot), film yapımında kameralara alınan görüntü dizisidir. Objelerin veya karakterlerin çekim aşamasında ekranda kapladığı alan ve bölgeye çekim ölçeği denir .Çekim ölçekleri; uzak çekim, genel çekim, boy çekim, diz çekim, bel çekim, göğüs çekim, omuz çekim, baş çekim, yakın çekim, ayrıntı çekim ve amors çekimdir.

Kamera Açıları: Kamera açıları genel olarak bakış açısına göre kamera açıları ve kamera yüksekliğine göre kamera açıları olmak üzere ikiye ayrılır. Bakış açısına göre kamera açıları kendi arasında üçe ayrılır: Nesnel kamera açısı, öznel kamera açısı, bakış açıları. Kamera yüksekliğine göre kamera açıları kendi arasında beşe ayrılır: Üst açı, alt açı, normal göz hizası, açı artı açı ve dutch açı.

Görüntü Devamlılığı: Film sahneleri, senaryoda ön görülen birden fazla çekim ölçeği ve plana göre kaydedilmektedir. Görüntü ögeleri açısından her bir açının öbür açı ile uyumlu olması, kadrajdaki insanların bakış yönü, kadrajda bulunan objelerin hareket yönlerinin seçimi gibi bir sahnede art arda birleştirilen unsurların devamlılık sağlaması önemlidir. Görüntüde devamlılık dört başlık altında toplanabilir: İçerik devamlılığı, hareket devamlılığı, konumda devamlılık ve zamanda devamlılıktır.

Jenerik: Görüntü ve sesten oluşan kısa süreli görsel anlatım ögesidir. Tanıtım için hazırlanan bir jenerikte, yapımda bulunan görseller veya içeriğe uygun olarak tasarlanmış grafik animasyonlar, müzik eşliğinde montajlanarak izleyiciye sunulur. Jenerik, videoların bütünleyici bir parçasıdır. Programların açılış ve kapanışında olmak üzere iki farklı kısımda yer almaktadır.

Video Tape Recorder: Video tape recorder (VTR) televizyon programı ve internet yayınlarında; programdaki konuyu pekiştirmek için hazırlanmış, önceden çekilip kurgulanan kısa sokak röportajları veya tanıtıcı görüntülerdir.

Grafik: Grafik, dijital tasarım programlarında tasarlanarak görüntünün üzerine bindirilen anlatım ögeleridir. Logo, amblem, şema, resim, çizimler, diyagramlar, haritalar ve yazılar birer grafiktir.

Animasyon: Animasyon, görüntüde anlatılan konuyu destekler nitelikteki çizimlerin, donuk karelerin ve yazıların hareketlendirilmesi olarak da tanımlanabilir. Gelişen teknoloji ile dijital animasyon stüdyoları kurulmuş ve çizimler dijital ortamda 2D (iki boyutlu) ve 3D (üç boyutlu) yapılmaya başlanmıştır.

Yazı: Ekrandaki kişiyi, objeyi, durumu, yeri ve zamanı adlandırmak, filmde ya da görüntüde geçen herhangi bir yabancı dile ait konuşmayı seyirciye tercüme etmek için kullanılabilen görsel ögedir.

Fotoğraf: Film veya videoda bahsi geçen konu ile ilgili destekleyici materyal olarak fotoğraflar kullanılabilmektedir. Fotoğrafta yansıtılan iletinin ne olduğu, fotoğrafın neyi aktardığı önemlidir. Fotoğrafta tanımı gereği, sahnenin kendisini, harfi harfine gerçeğini yansıtmak esastır.

Makyaj ve Kostüm: Sunucu ve konuklara yapılacak olan makyajla elde edilecek etkiler, aydınlatmayla elde edilecek etkilere benzer. Aydınlatmada nasıl aydınlık bölgeler büyük ve önde, karanlık bölgeler küçük ve geride görünüyorsa makyajda da açık tonlar önde koyu tonlar geride görünecektir. Film ve televizyon yapımlarında kostüm, karakterin rolünü seyirciye aktarmada etkili araçlardan biridir. Kostümler, yapımın senaryosu, filmin veya programın içeriği ve rolün kişiliğine uygun olmak zorundadır.

Mekân ve Dekor: Mekân, sinema filmleri ve televizyon yapımlarının çekildiği, senaryodaki hikâyenin geçtiği ve konunun anlatıldığı alanlardır. Filmlerin veya televizyon programlarının başarısını yakından ilgilendiren mekânlar doğal ve yapay olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Dekor, sahneyi görsel açıdan çekici hâle getiren, çekimin yapılacağı fiziksel ortamı oluşturan taşınabilir ya da içeriğe göre sabit biçimdeki bütün materyallerdir. Dekor, izleyiciler için yapımın etkin bir unsurudur. Film veya program çekiminde anlatılan konu ile köprü kurar.

Renk: Renk kullanımı, set tasarımı, stüdyo tasarımı, kostüm ve ışık gibi sinema ve televizyonun her alanında vardır. Renklerin kullanımı ve değiştirilmesiyle izleyici üzerinde yoğun bir etki sağlanabilir.

Logo: Medya kuruluşlarının adını taşıyan veya bu adın harf veya kısaltmasının blok hâlinde grafik tasvirini içeren küçük ölçekli görseldir.