Sosyal Medyanın Kavramsal ve Tarihsel Süreci
Sosyal medya, bir bilgisayar veya cep telefonu kullanarak insanlara internet üzerin Günümüzde bilgi, deneyim ve bakış açılarının paylaşılmasıyla ilgili olan sosyal medya, topluluk odaklı web sitelerinde, çevrimiçi ortamda giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Sosyal medya genellikle önceki endüstriyel medya paradigması bağlamında tanımlanmaktadır. Geleneksel medya kategorisinde yer alan dergi, gazete, radyo ve televizyon gibi tekyönlü ve durağan yayın teknolojilerinden farklı olarak herkesin kendi içeriğini oluşturduğu ve dağıtımını yine kendisinin gerçekleştirdiği yeni web teknolojileri sosyal medya olarak değerlendirilmektedir .
Sosyal Medyanın Tarihçesi
1960’lı yılların sonunda bir Amerikan Askeri Savunma Projesi olarak geliştirilen ARPANET (Amerikan Gelişmiş Savunma Araştırmaları Dairesi Ağı) ile sistemin özünü teşkil eden, işlevi “birbirine bağlamak” olan bilgisayar sistemlerinin üretimine geçilmişti .Ürün ve hizmetlerin geniş kitlelerle buluşturulması için 1990’lı yıllarla birlikte kullanıcıların iletişim amaçlı bu araçtan yararlanmasının önü açılarak hizmet alan kitlede artış yaşanmıştır . 2000'li yılardan sonra ise sosyal medya araçları ortaya çıkarak yaygınlaşmıştır .
Sosyal Medyanın Geleneksel Medyadan Farkları
Sosyal medyanın geleneksel medyadan temel olarak ayrıldığı hususlar bulunmaktadır. Bunlar:
1. Erişim: Hem geleneksel medya hem de sosyal medya teknolojileri herkesin genel bir kitleye erişebilmesine olanak tanır.
2. Erişebilirlik: Geleneksel medya, devlet ve / veya özel şirketlerin sahipliğindedir. Sosyal medyaya çok düşük bir maliyetle ve daha kolay erişilebilir.
3. Kullanılabilirlik: Geleneksel medya üretimi çoğunlukla uzmanlaşmış yetenekler ve eğitim gerektirmektedir. Sosyal medya üretimi ise, erişimi olan herkesin üretime katkı sağlayabileceği bir olanağı mümkün kılmaktadır.
4. Yenilik: Geleneksel medya iletişimlerinde medyana gelen zaman farkı (günler, haftalar, hatta aylar) anında etki ve tepkisi olan sosyal medya ile kıyaslandığında daha uzun olabilmektedir
5.Kalıcılık: Basıldığından ve dağıtıldığında dergi makalesi gibi geleneksel medya içerikleri değiştirilemez, oysa sosyal medyadaki paylaşımlar değiştirilebilir.
6. Geri bildirim: Geleneksel medyada geri bildirim çoğu kez mümkün değildir ya da ertelenmektedir. Sosyal medyada ise geri bildirim anlık olarak gerçekleşir.
7. Etkileşim: Sosyal medyada kullanıcılar, kolayca etkileşimde bulunma veya etkileşim kurma fırsatına sahiptir. Geleneksel medyada ise pasif tüketim söz konusudur.
8. Yayılma: Geleneksel medyanın aksine sosyal medyanın, günlük yaşamın bir parçası haline gelen çok farklı seçeneklerle birlikte daha az merkezileşmiş ve bireysel tercihlere daha fazla uyum sağlayan bir yönü vardır.
Sosyal Medyanın Özellikleri
Sosyal medyanın özellikleri; katılımcılık, açıklık, konuşma, topluluk ve bağlılık olarak ifade edilebilir.
Katılımcılık: Sosyal medya herkesi katkı yapmak için cesaretlendirir ve geri bildirim yapmaları konusunda teşvik eder.
Açıklık: Sosyal medya araçlarının çoğu geri bildirim ve katılımlara açıktır.
Konuşma: Geleneksel medyanın içerik iletme ve dağıtmayla sınırlı olan yayın sürecinden farklı olarak izleyici, sosyal medya aracılığıyla iki yönlü bir konuşma gerçekleştirerek diyaloga girebilir.
Topluluk: Sosyal medya, toplulukların hızlı bir biçimde oluşturulmasını ve etkili bir şekilde iletişim kurmasını sağlar.
Bağlılık: Sosyal medyanın pek çok türü birbirleriyle bağlantılı olarak gelişir; diğer siteler, araştırmalar ve insanlara bağlantı kurma olanağı sunar.
Sosyal Paylaşım Ağları
Sosyal ağ siteleri, kullanıcılara kişisel bilgiler oluşturarak arkadaşları ve meslektaşları davet etmek; bu profillere erişmek ve e- posta göndermek aralarında anlık mesajlaşma olanağı sunan uygulamalardır. Bunlardan öne çıkanlar şunlardır:
Sosyal Paylaşım Siteleri: Sosyal ağlar, kullanıcıların birbirleriyle buluşması ve bağlantı kurmasına teşvik eden profil tabanlı siteler olarak tanımlanmaktadır.
Medya Paylaşım Siteleri: Belirli içerik türlerinin düzenlendiği ve paylaşıldığı web siteleridir . Bu sitelerde, fotoğraflar, videolar, sesler gibi zengin çoklu ortam içerikleri çoklu ortam paylaşım araçlarıyla paylaşılmaktadır.
Profesyonel Ağ Siteleri: Bu sosyal ağlar, hali hazırda çalışılan ya da yeni başlangıç yapılan bir sektörde çalışanları ve üst düzey sektör temsilcilerini takip etme imkanı sunmaktadır. Üyelik sistemi üzerine kurulu olan bu ağlarda tavsiye sistemine dayalı bir işleyiş söz konusudur.
Bloglar: Weblog kelimesinin kısaltmasıdır. Bloglar, öğelerin düzenli olarak kaydedildiği ve ters kronolojik sırayla görüntülendiği bir web sitesidir.
Wikiler: Wiki, farklı kullanıcıların bilgileriyle içeriğe katkıda bulunmalarını ve bu bilgileri düzenlemelerine olanak sağlayan web siteleridir .
RSS: Bilgileri otomatik olarak güncelleyen XML dosyaları adı verilen dosyaları bir bilgisayar tarafından kolayca okunabilen dosyaları ifade etmektedir.
Sanal Dünyalar: Sanal dünyalar, kullanıcılar tarafından kontrol edilen ve oynanan avatarların sakinleri olarak birbirleriyle etkileşime girdiği, etkileşimli bir üç boyutlu bilgisayar simülasyonuna dayanan bir dünya olarak ifade edilmektedir
Etiketleme: Kullanıcılar ve yazarlar, etiketleri kullanarak okunan veya yazılan her sayfayı etiketleyebilir. Bu etiketler aracılığıyla, insanların içeriği çevrimiçi olarak takip etmeleri ve daha sonra bu sayfaları bulmaları daha kolay hale gelmektedir.