Dijital Kültür Ve Kimliğin İnşası

Kimlik Kavramı

Kimlik bir kişi veya grubun kendini tanımlaması ve kendini diğer kişi veya grup arasında konumlandırmasıdır. Burada kimlik resim veya adres olarak da nitelendirilebilir. Resim kendi gözündeki resim ve diğerleriyle etkileşim içinde oluşan resimdir.

Kimlik sadece bir köke değil, temsile ve bilinç düzenine (imaj, görüşler, tanımlar, bilgiler) dayanır. Evrimsel bir süreç olarak düşünüldüğünde sürekli bir dönüşüm, yeniden inşa halindedir.

Kişisel kimlik değerler sistemini esas alır. Öz güven ve öz saygıya ihtiyaç duyulur. Onay vermek, sevilmek, güçlü olmak için bir çok çaba sarf edilir.

Dijital Kimlik

Dijital kimlik bir kişinin veya grubun kendini dijital (sanal) ortamda tanımlaması, kendisini kişi veya grup içerisinde konumlandırmasıdır. Kişinin dijital ortamda tanımlaması, ortama fotoğraf ve video gibi görselleri göndermesi ve yazdığı yazılar aracılığıyla mümkündür.

Konumlandırma ise kişinin kendi hayatında toplum içerisindeki hangi grup, sosyal etkinlik, fiziki çevre gibi göstergelerin olduğu paylaşımlarda bulunmasıdır.

Kimlik, Göstergebilim ve Simülasyon

Göstergebilim yalnızca sözcükler değil, tüm gösterge ve simge dizgelerini inceler. Bir devinim ya da bir ses dahi gösterge olarak örnek verilebilir. İmgeler, kavramlar, düşünceler, görüşler, gösterge dizgelerini oluşturur. Aynı zamanda göstergebilim çok farklı alanlardaki göstergelerin eleştirel incelenmesi için gerekli yöntemleri sunar. Dijital ortama yüklenen göstergeler vasıtasıyla izleyiciler kişilerin kimlikleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmaktadırlar.

Online Benlik Sunumu

Kimliğin en önemli unsuru kişinin benliğidir. Benlik sunumunu ile ilgili olarak Goffman insan hayatını tiyatroya benzetir ve hayatın her anında kişi, diğer insanlarla etkileşim halinde rolünü oynadığını belirtir. Ayrıca Goffman insanların sergiledikleri role “performans” adını vermiştir. Buna göre de kişinin performans sırasında kasıtlı yada kasıtsız olarak kullandıkları standart ifade donanımı da “vitrin” olmaktadır. Dijital ortamda kişisel vitrinlerin parçalarına bakıldığında şunlar sayılabilir.

Fotoğraf ve video çekme, hik âye oluşturma, yazı yazma gibi dijital ortama yüklenen ve paylaşılan araçlar, dijital ortamın benlik sunum araçlarıdır. Kişinin vitrini özellikle sosyal medyadaki profilleridir. Performansı da dijital ortamlardaki görünülürlük durumlarıdır.

Kimliğin oluşmasında sosyal medya araçlarının profillerine bakıldığında, genel olarak bir profilin işlevi şu şekildedir: Facebook hesabı ilkokul arkadaşları ile iletişim kurmak için, Twitter hesabı siyasi görüşleri paylaşmak için, Instagram hesabı özel yaşantıları dijital ortama aktarmak için ve LinkedIn hesabı ise mesleki özellikleri paylaşmak için kullanılmaktadır.

Dijital Kimlik Donanımları

Kimlik ve Özçekim (Selfie)

Öz çekim, herhangi bir kimsenin cep telefonuyla veya fotoğraf makinesi ile kendi fotoğrafını çekmesi ve bunu sosyal medya ortamlarında paylaşmasıdır. 2014 yılından itibaren sosyal medya ortamlarında yaygınlaşmış bir kültürdür. Bireyin dijital ortamda kimlik oluşturmak için en uygun görsel araçtır. Kişinin beğenilme, takdir görme gibi özelliklerini destekleyen öz çekim fotoğrafları kişinin kendini gösterme açısından kullanıcıyı ön palana çıkarır. Fotoğrafı çeken ve çekilenin birleştiği bu fotoğraf çekme türü, çeken, çekilen, fotoğrafı medyaya yükleyen kişi olarak kullanıcıyı tek kişi haline getirmektedir. Bu sebeple kontrol de tek kişidedir.

Kimlik ve Sosyal Medya Anlatısı (Hikâyeleştirme)

Anlatı, bir olay yada durumu belli bir bakış açısı ile diğer insanlara sunma biçimidir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “roman, hikâye, masal vb. edebi türlerde bir olay dizisini anlatma biçimi, hikâyeleme, öyküleme” olarak tanımlanmaktadır.

Son yıllarda neredeyse bütün sosyal medya araçları hikâyeleştirme tekniğini kullanmaktadır.

Sosyal medya kullanıcıları yaşam hikâyelerini profillerde kişisel tarih sayfaları olarak sunmaktadırlar. Hikâye özelliği ile birlikte sıradan kullanıcılar günlük yaşantılarını daha dinamik bir biçimde aktarmaktadırlar. Kullanıcılar profil sayfalarını ideal yaşam biçimlerini belirleyerek kimlik oluşturmaktadırlar ve bunu da takipçilerine sunmaktadırlar. Sosyal medya kullanıcıları son zamanlarda hikâyenin uçucu olması ile birlikte (24 saat aktif olan hikâyeler) daha çok gündelik anlarını paylaşmaktadır.

Sosyal medya, insanın içinde beğenilme arzusunu tetikleyerek pürüzsüz bir akış yakalamak için kullanıcıyı sahneye çıkartmaktadır. Bu beğenilme arzusu kişiyi mahremiyetin ihlaline götürebilmektedir.

Mekân ve Dijital Kimlik Etkileşimi

Bir nesnenin aslı ve iç yüzü sadece bu nesnenin “kendisi” itibariyle anlaşılmaz. Her nesne, ait olduğu mekân şartları ve imkanlarına tabi olarak meydana gelmektedir. Bu açıdan, bir nesnenin mahiyetinin ne olduğunu anlamak için bu nesnenin mekanının mahiyetinin ne olduğuna bakmak gerekir. Burada “mekân”, “nesne”nin meydana gelmesine imkan tanıyan bir “kap” veya “çanak” olarak da düşünülebilir .

İnsanların izlerini üzerinde taşıyan ve kültürün göstergesi olan mekânlar, dijital ortamlara aktarılarak, dijital kültürün birer parçası olmuşlardır. Çünkü olaylar, etkileşimler, üzüntü, sevinç, hüzünlenme gibi duygular, evlenme, davetler, mezuniyetler, açılışlar gibi törenler neredeyse bütün davranış ve olaylar dijital platform içerisinde kendine yer bulmuştur.