Çocukla İletişimde Akran İlişkilerinin Etkisi

Çocukken yaşanılan ve öğrenilen şeyler kişiliğin oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle çocukla sağlıklı bir iletişim kurmak sadece bireysel anlamda değil, toplumun zeminini oluşturmada etkili bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır.

Çocukla İletişimin Önemi

Çocukların içinde yetiştiği her ortam, parçası oldukları toplumu da şekillendireceği için kurulan iletişim ve bu iletişim biçimleri önemlidir.

Akran Kavramı

Akran, aynı yaşta, aynı vazifeleri yerine getirebilen, sosyal ve ekonomik gibi farklı alanlarda da benzerlik gösteren gruplar şeklinde tanımlanabilir.

Akran İlişkilerinin Gelişimi ve İşlevleri

Akranlarla iletişimin okul öncesi dönemde başlaması aynı zamanda çocuğun kendi dünyası dışında olan bir dünyayı anlaması ve çevresel şartlara uyum sağlaması açısından da önemlidir

• Akran iletişiminde ilk yaşlar
• Akran iletişiminde orta yaşlar
• Akran iletişiminde erken ergenlik yılları

Akran İlişkilerinde Öne Çıkan Düşünürler ve Görüşleri

Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı

Jean Piaget akran ilişkilerini, bilişsel ve sosyo -bilişsel açıdan ele almaktadır

Helen L. Koch

Koch, çocukların bir ortama kendilerini ait hissetmesi ile aidiyet duygusunun olumlu olarak gelişmesi ve ortama uyumlanma sürecinde katkısı olacağı yönünde görüşlerini ifade eder

Erik Erikson’un Kişilik Gelişim Kuramı

Erikson’un geliştirdiği kuram, özellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinin hem sosyal hem de kişilik gelişimi açısından önemli olduğuna vurgu yapar.

George Herbert Mead Sosyal Benlik -Davranışçılık Kuramı

Mead, geliştirdiği bu kuramında bireyin toplumla olan birlikteliğini yansıtan bir teoriden hareket eder

Sullivan’ın Gelişimsel Modeli

Sullivan, kişiliğin sosyal bir çevrede geliştiğini bebeklik dönemi ve devamında dilin kullanımıyla başlayıp oyunla geçen süresiyle ilişkilendirir.

Lev S. Vygotsky ve Sosyo Kültürel Gelişim Kuramı

Çocuğun dil gelişimi ve diğer insanlarla olan iletişimi, düşüncelerinin şekillenmesinde önemli olduğundan Vygotsky sosyo -kültürle gelişim bakış açısının temsilcisi olarak kabul edilir.

Albert Bandura Sosyal Öğrenme Kuramı

Bandura, özellikle akran grupları da çocuğun davranışları üzerinde yetişkinlerden daha önemli bir güce sahip olduğu görüşündedir.

Akran İletişimini Etkileyen Faktörler

Bireysel Özellikler: Akranların geliştirdiği iletişim biçimleri ve yolları, akran ilişki tiplerini belirlemede önemli bir etkendir.

Aile: Aile ilk sosyal çevre olduğu için çocuğun burada kurduğu iletişim, devam eden süreçte akran ilişkilerini de etkileyecektir.

Kültürel Unsurlar: Önceki nesillerin sahip oldukları birikimlerini, gerek bilimsel gerekse toplumsal değerlerini sonraki kuşaklara aktarması yoluyla gerçekleşen kültürel aktarım, toplumun sosyal yapısı üzerinde etkili olmaktadır.

Çocukluk Dönemindeki Kurumlar ve Öğretmen: Çocuk için eğitim veren kurumlardaki öğretmen, kullanılan araç -gereçlerden çok daha fazla öneme sahiptir. Çünkü gün boyu vakit geçirdiği kurum ve kişi ile olan iletişimi, çocukların gelişimi açısından dikkat edilecek önemli hususlardandır.

Okul: Eğitim kurumları çocukların zihinsel aktivite, motor becerileri, çevre ile uyumlanma sürecinde çok büyük katkı sağlar.

Oyun: Çocuk yaşamında doğal bir süreç olarak değerlendirilen oyun, çocukların hayal dünyasının gelişmesinde ve var olan hayal dünyalarının dışavurumunda önemli bir aktivitedir.

Arkadaş: Çocukların arkadaşlarıyla olan iletişimi, dış dünyayı anlama, anlamlandırma, uyum sağlamasını kolaylaştırır.

Kitle İletişim Araçları: Çocuk açısından bakıldığında kurgusal olan kitle iletişim araçlarında yer alan mesajların gerçekliklerini değerlendirmede çocuğun henüz gelişmeyen kabiliyetlerinden dolayı bir yetersizlik görülür. Bunun için çocuklara bakmakla veya eğitmekle yükümlü olan kişi kitle iletişim araçlarının yol açacağı zararların farkında olarak çocuğu bu mesajlarla karşı karşıya kalması durumunda bilinçli bir tüketici, izleyici veya takipçi olması konusunda yardımcı olmalı ve iletişim kurma görevini bu araçlara bırakmamalıdır.

Akran İlişki Tipleri

Akranlar Tarafından Onaylanma/ Kabul Görme

Çocukların akranları ile iletişim kurabilmesi sonucu arkadaş grubu içinde yer alması, akran kabulü olarak tanımlanabilir.

Akranlar Arasında Kabul Edilmeme

Akranları arasında az sevilme, sevilmeme veya istenmeme durumu olarak ifade edilebilecek akran reddi, çocuğun kişiliği üzerinde çok önemli olumsuz duygular yaratabilmektedir.

Akran Zorbalığı

Bir çocuğun yaşıtlarıyla bir kişi veya birden fazla kişiye uyguladığı fiziki veya sözlü saldırganlık davranışları akran zorbalığı olarak tanımlanır.

• Fiziksel
• Sözel
• Sözel Dışlama
• Duygusal