Oyun Etkinliklerini Uygulamak I

Okul öncesi dönemde yapılan eğitim oyunla iç içedir. Yapılan etkinlikler oyunlaştırılarak hazırlandığında çocukların ilgi ve motivasyonları artmakta, istenilen kazanımlara ulaşmak kolaylaşmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan eğitimciler oyun etkinliklerini planlarken oyun saati için doğru bir zamanlama ayarlamalıdır.

Okul öncesi eğitimcisi çok iyi bir oyun planlamacısı olmalıdır. Bu planlama becerisi eğitimcinin; çocukların bireysel ve grup ihtiyaçlarına etkili yanıt verebilmesi, istenilen kazanım ve göstergelere ulaşabilmesi, kazanılması gereken bilgi ve becerilerin öne çıkarılması ve çocukların başlattığı bir oyunu genişleterek onların ilgilerini daha da zenginleştirmesi açısından önemlidir.

Oyun, iyi bir planlama ile eğitsel açıdan etkili ve yararlı bir etkinlik olarak çocuklara sunulmalıdır. Oyunda yaşantıların çocuğun gelişimine katkısı olabilmesi için öğrenme süreçlerinin titizlikle planlanması gerekmektedir.

Okul öncesi eğitimcisi uzun ve kısa vadeli planlarında eğitsel oyun planlarına yer vermelidir. Bunun için eğitimci çocukların her birini çok iyi tanımalı ve gelişim özelliklerini takip ederek kayıt altına almalıdır.

Planlanan oyun etkinlikleri zaman zaman içerisinde problem durumu içermelidir.

Oyun etkinliği planlanırken; oyun mekânı, oyun araç ve gereçleri, roller, planlanmak istenilen oyun hakkında çocukların duygu ve düşünceleri, oyun süreci ile ilgili görüşler alınmalı ve çocuklarla birlikte planlamaya özen gösterilmelidir.

Eğitimci sınıfın, oyunun ve öğrencilerin özelliklerine göre oyuna karar vermelidir. Plan yapılırken; kazanımlar ve göstergelerin belirlenmesi, etkinliklerin seçimi, etkinliklerin sıralanması, etkinliklerin sürelerinin belirlenmesi, oyun için gerekli araç gereç ve oyuncakların belirlenmesi, oyun alanının belirlenmesi, oyun öğretimi için uygun yöntem ve tekniklerin belirlenmesi, kazanım, oyun, süre, araç gereçler ve oyun yerinin birbirine uygunluk ve tutarlılığının sağlanması süreçleri izlenmelidir.

Okul öncesi eğitim kurumlarında oyun yoluyla öğrenme, çocukların etkili ve verimli öğrenme sağlaması, öğrenme süreçlerini kolaylaştırması ve motivasyon düzeylerini artırması açısından amaçlı yapılan etkinlikler olmalıdır. Oyun etkinliklerini planlarken kazanımların çocukların gelişim alanlarına (bilişsel, motor, dil, sosyal duygusal) ve öz bakım becerilerine göre seçilmesi gerekmektedir. Bir oyun etkinliği planlamada önce kazanımların belirlenmesi ardından bu kazanımlara ulaşmak için göstergelerin seçilmesi gerekir.

Oyun etkinliği planlamada belirlenen kazanımlar ve göstergeler doğrultusunda etkinliklerin seçimi yapılmalıdır. Bunun yanı sıra oyun saatinde yer alacak etkinliklerin seçiminde çocuğun gelişim düzeyi, konu, kavram, okul öncesi eğitim kurumunun imkânları ve çocukların önerileri etkinlik seçiminde belirleyici rol oynamaktadır.

Aylık eğitim planında ve buna bağlı olarak günlük eğitim akışında yer verilecek oyun etkinlikleri, çeşitli kavram ve konularla ilişkili içeriğe sahip olabilir. Bu durumda seçilen oyun; konu ve kavramın daha iyi anlaşılmasını, eğitimin kolaylaşmasını ve çocukların öğrenme düzeylerinin artmasını sağlar.

Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan oyun etkinliklerinin sıralanması; çocukların ilgi ve isteklerine, hava koşullarına, etkinliklerin birbirleriyle bütünlüğüne, etkinliklerin içeriklerine, etkinliklerde kullanılacak materyal ve araç gerecin hazırlananabilirliğine, çocukların geliş gidiş zamanlarına ve eğitimcinin yaratıcılığına göre ayarlanabilir. Ancak etkinliklerin sıralanmasında dikkat edilmesi gereken temel faktör esnekliktir.

Oyun etkinliklerinin süresi belirlenirken çocukların yaş ve gelişim özelliklerinin yanı sıra ilgileri, ihtiyaçları, oyunun içeriği, hava koşulları gibi birçok faktör dikkate alınır. Çocukların oyunu sürdürme ya da oyunu sonlandırma gibi isteklerini de eğitimci dikkate almalıdır.

Oyun için gerekli olan araç gereç ve oyuncaklar; belirlenen kazanımlar ve göstergeler, oyunun türü, çocukların gelişim özellikleri, oyunun oynanacağı mekân, gruptaki çocuk sayısı gibi durumlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Oyun oynanacak yerde (sınıf, oyun odası veya oyun salonu, oyun bahçesi gibi yerlerde) gerekli araç gereçlerin hepsi mevcut ve oyun için hazır durumda ise oyuna başlanabilir. Eğer oyun malzemeleri her gün eğitimin sürdürüldüğü sınıf ya da oyun odasında uygun yer olmadığı için başka bir yerde ise bu durumda seçilen oyun için araç gereç ve oyuncakların hazırlanması söz konusudur.

2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’nda (36 -72 ay) sınıf içi öğrenme merkezleri tanımlanmış ve bu öğrenme merkezlerinde bulunması gereken araç gereç ve materyallerden örnekler sunulmuştur. Bu doğrultuda sınıfta etkili bir oyun etkinliği için öğrenme merkezleri oluşturulmalıdır. Sınıfın büyüklüğü ve özelliğine göre farklı sayıda oluşturulabilecek öğrenme merkezleri değiştirilebilir. Bir okul öncesi eğitim sınıfında bulunması gereken temel öğrenme merkezleri; blok merkezi, kitap merkezi, müzik merkezi, sanat merkezi, fen merkezi, dramatik oyun merkezidir. Ancak sınıfın büyüklüğü bu merkezlerin hepsinin birden oluşturulmasına elverişli değil ise farklı merkezler farklı zamanlarda oluşturulabilir.

Oyun öğretimi için seçilecek yöntem ve teknikler; öğretilecek oyunun özelliğine, çocukların yaş ve gelişimsel özelliklerine, oyun ortamına vb. durumlara göre değişiklik gösterir. Planlama aşamasında oyunda hangi öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılacağı belirlenmelidir. Aynı anda birden çok yöntem ve tekniğin işe koşulması hem oyunun iyi anlaşılmasına hem de çocukların ilgilerinin canlı tutulmasına yardım eder.

Planlama sürecinin sonunda; kazanımlar ve göstergeler, etkinlikler, etkinliklerin sırası, etkinliklerin süreleri, oyun için gerekli araç gereç ve oyuncaklar, oyun alanı, oyun öğretimi için uygun yöntem ve tekniklerin, birbirine uygunluk ve tutarlılığının kontrol edilmesi gerekmektedir.