Özel Eğitimde Oyun Etkinlikleri I

Oyunun Tanımı ve Önemi

Oyun oynamak her çocuk için önemli bir yaşantıdır. Oyun çocukların yaşamlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Oyun tüm çocuklarda ortak olan evrensel bir dil gibidir. Oyun çocuğun en kolay ve en doğal öğrenme yoludur. Oyun, çocuğun duygu durumunu ortaya koymada etkili bir araçtır. Oyunun birçok tanımı yapılmıştır. Oyun; çocuğun kendini ifade etme biçimi, işi, sonucu düşünülmeden eğlenmek için yapılan eylemleri, hayali ile gerçek arasında bir köprü, iç dünyasının bir aynası ve sosyal gelişimi için ideal bir ortamdır. Oyunla ilgili yapılan birçok tanımın ortak noktası oyunun çocuğun öğrenme dili ve kişisel keşif alanı ile çocukluğun gücü olduğudur. Oyun ve oyun materyalleri sağlıklı büyümenin kritik destekleyicileridir. Oyun ile gelişim arasındaki ilişki adeta birbiri içine girmiş biçimdedir.

Özel Eğitimde Oyunun Yeri ve Önemi

Oyun, normal gelişim gösteren çocuklar için ne kadar önemliyse, özel gereksinimi olan çocuklar için de o derece önemli ve gereklidir. Özel gereksinimli çocuklar doğumdan sonraki süreçte sağlıklı akranları olan çocuklarla aynı gelişim özelliklerini göstermeyebilirler. Fakat her iki grubunda genel gelişiminin sağlaması ve deneyim kazanılması bakımından ortak noktası, oyundur. Çocuklar için birçok yararı olan oyun, özel gereksinimli çocuklar içinde hayati bir ihtiyaçtır. Özel gereksinimli çocuklar oyun ve oyuncağa, işitme engelli birinin işitme cihazına veya görme engelli birinin bastona olan gereksinimi kadar ihtiyacı vardır.

Oyun, okul öncesi eğitim programında bir öğretim yöntemidir. Oyun, akranlarına göre farklı alanlarda yetersizliği bulunan özel gereksinimi olan çocuklar için sağlıklı akranları ile birlikte eğitim ortamlarına katılımlarını destekleyici bir araçtır. Zaman, mekân ve kültürel özelliklere göre değişiklik gösteren oyun ortamları, kendi içinde aktif ve kuralları olan bir öğretim aracıdır. Dolayısıyla farklı öğrenme kapasiteleri olan çocukların öğretiminde etkili bir biçimde kullanılabilir, çocuğun çevresi ile etkileşimine de katkı sağlayabilir.

Oyun Etkinliklerini Yetersizlik Grubuna Göre Uyarlama

Oyun, normal gelişim gösteren çocuklar ile özel gereksinimi olan çocukların bir arada bulunabilmeleri için en uygun ortamı sağlayabilmektedir. Ev ortamında veya farklı sosyal ortamlarda, yalnız veya birlikte oyunun çocukların gelişimine katkısı büyüktür. Oyun, sağlıklı çocuklar için ne kadar önemli ise özel gereksinimli çocuklar için de o kadar önemlidir. Oyunun, özel gereksinimli çocukların gelişimlerine yardımcı olabilmesi için, çevre düzenlemesine dikkat edilmelidir. Özel gereksinimli çocuklara oyun oynatırken yardım gereklidir. Özel gereksinimli çocukların oyun içerikleri ve oynama şekilleri farklıdır. Bu nedenle çevre düzeni ve uyarıcılar daha zengin olmalıdır. Çevre düzenlemesinde engel tipi ve ağırlık derecesi göz önüne alınmalıdır.

Özel gereksinimi olan bireylerin eğitim gereksinimleri, onların bazı özelliklerine göre farklılaşabilmektedir. Her birey, özelliklerine bağlı olarak kendi içinde önemli bireysel farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar göz önünde bulundurularak özel gereksinimi olan bireylere, en az kısıtlayıcı eğitim ortamlarında eğitim imkânı sunulmalıdır.

Oyun becerilerinin öğretimi için grup ortamı kullanılamadığı durumlarda, yapılandırılmış ve bireysel eğitimler tercih edilmelidir. Birebir verilen eğitim öğrenme hızını olumlu etkilediğinden, öncelikle daha az iş birliği ve sözel iletişim gerektiren, çoğunlukla yetişkinin motor becerilerini taklide dayalı oyun etkinlikleri tercih edilmelidir.