Çocuk, Oyun ve Yaratıcı Drama İlişkisi

Çocuk ve Oyun

Oyunlar çoğu zaman kendiliğinden ortaya çıkan, bir amacı olan ya da olmayan, kurallı ya da kuralsız, isteğe bağlı gerçekleştirilebilen, tüm gelişim alanlarını destekleyen yapısı dolayısıyla en etkin öğrenme sürecidir. Oyun oynamanın yaşı yoktur ve hem çocukların hem de yetişkinlerin haz duyduğu bir ihtiyaçtır. Tüm bedenin hareket içinde olduğu ve oynayanın ne yaptığının farkında olduğu bir süreçtir.

Çocuk için oyun en doğal öğrenme ortamını sunmaktadır. Çocuğun kendini ifade ettiği, ilgi ve yeteneklerini fark ettiği, yaratıcılığını ve potansiyelini kullanabildiği, tüm gelişim alanlarını destekleyen önemli bir fırsattır. Bu alanda yapılan çalışmalar, çocuğun gelişiminde ve karakterinin şekillenmesinde oyun oynamanın önemli rol oynadığını göstermektedir.

Oyunun Çocuğun Gelişimine Katkıları

Oyunun gücü çocuğun gelişim alanlarına sağladığı katkılardan gelir. Basit ve sade oluşu, kolay ulaşılabilirliği, güvenli oluşu, çocukların yaşına ve ilgilerine uygunluğu, ekonomikliği, katılımcılığı, çok yönlülüğü, kalite göstergesi oluşu, sürekliliği, fonksiyonelliği, zenginliği, kapsayıcılığı ve keyif verici özelliği oyunu güçlü kılan özellikleridir. Bu özellikleri taşıyan oyun ortamları çocuğun motor, dil, zihinsel, sosyal, duygusal ve öz bakım becerilerinin gelişimine katkısı çok büyüktür.

Oyun ve Yaratıcılık

Yaratıcılık her yerde ortaya çıkabilir. Çocukların oyunlarında, her yerde yaratıcılığı görebiliriz. Çocuklar, oyunlarında esnek ve özgür davranışlarıyla hayal güçlerini istedikleri şekilde kullanırlar ve bu da onların daha yaratıcı düşünebilmelerini sağlar.

Oyunun Özellikleri

Oyunun özgürlük, öyleymiş gibi olma ya da yapma, ikili değer (ikili durum, çatışma, gerilim), kendine özgülük, şimdiki zaman, katılı -hareket, eğlence - haz, süreç bakımından bir öneme sahip olma, kural koyuculuk ya da kendini yönetme gibi özellikleri bulunmaktadır.

Okul Öncesi Eğitimde Oyunun Yeri

Okul Öncesi Eğitim Programlarında Oyun

Ülkemizde uygulanan okul öncesi eğitim programı 2013 yılında revize edilmiş ve programda “Çocuk oyun aracılığıyla öğrenir, kendini ve içinde yaşadığı dünyayı oyunla tanır ve kendini en iyi oyun sırasında ifade eder, kritik düşünme becerilerini oyun içinde kazanır. Çocuğun dili oyundur ” İfadesine yer verilerek oyunun önemi anlatılmak istenmiştir.

Çocuğun Gelişimine Göre Oyunun Aşamaları

Çocukların yaş ve gelişim düzeylerine göre farklılık gösteren oyun dönemleri bu zamana kadar yapılan çalışmalarda pek çok araştırmacı tarafından farklı şekillerde açıklanmıştır. Çocukların oyun ortamındaki sosyalleşme davranışlarını inceleyen Parten oyunu altı aşamada sınıflandırmıştır: amaçsız oyun, oyunu izleme - pasif oyun, yalnız oyun, paralel oyun, birlikte oyun ve kooperatif - işbirlikçi oyun.

Piaget oyunları alıştırma, sembolik ve kurallı oyunlar olarak sınıflamıştır ki bu sınıflamada özellikle bilişsel gelişimde sembolik oyunun önemini vurgulaması göze çarpmaktadır.

Smilansky ise Piaget’nin oyun evrelerini daha da genişleterek oyunu gelişimsel olarak dört döneme ayırmıştır: işlevsel oyun, yapı -inşa oyunu, dramatik - sembolik oyun ve kurallı oyunlar.

Dramatik Oyun

Çocukların oynadığı oyunların çoğu dramatik niteliktedir. Bu oyunlarda rol oynama ve doğaçlama, ele alınan konu, yaşantı gibi dramayı doğrudan ilgilendiren özellikler olmasına rağmen canlandırmaların taklide dayalı olması drama ile olan farkını ortaya çıkarır. Ancak tüm bu benzer özellikleri ile dramatik oyun, çocuğu dramaya hazırlayan bir yapıya sahiptir.

Oyun ve Yaratıcı Drama İlişkisi

Oyun ve Yaratıcı Dramanın Tanımı

Oyun çocuğa yönelik öğrenme, deneyim kazanma, yaratma, iletişim kurma ve yetişkinliğe hazırlanma aracı; sıkıntılardan kurtulma, duyguları ifade etme yolu; çocuğu eğlendiren, haz ve mutluluk kaynağıdır ve çocuğun bütün gelişim alanlarını destekleyen faaliyetlerin tümüdür.

Yaratıcı drama ise herhangi bir konuyu, rol oynama ve doğaçlama gibi tekniklerden yararlanarak bir grupla ve grubun yaşantılarından yola çıkarak yapılan canlandırmalardır. Bu süreçte oyunun genel özelliklerinden yararlanılır. Süreci planlayan bir lider eşliğinde çalışma gerçekleştirilir.

Oyun ve Yaratıcı Drama Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar

Kısaca canlandırma olarak tanımlayabileceğimiz yaratıcı dramanın temelinde oyun vardır. Özellikle bireyin grup içinde kendini rahat ve güvenli hissetmesi için ısınma çalışmaları içinde oyunlardan yararlanılır.

Oyunların belli bir amacının olmaması, tek başına da oynanabilirliği, sonuç odaklı olması, rekabet duygusu üzerine kurulu olması, süreçte bir yetişkinin yönlendirmesine ihtiyaç duyulmaması, estetik kaygıdan çok enerji boşalımı ve eğlenmenin olması, uyulmadığında oyun dışı bırakabilecek kuralların olması ve oyunun sonunda değerlendirme yapmanın olmaması yaratıcı dramadan farkları olarak göze çarpmaktadır.