Çocuk Sağlığının Değerlendirilmesi

İnsanoğlunun var olduğu günden bugüne kadar çocuklar doğmuş, büyümüş yeni nesiller eski nesillerin yerini almıştır. Bu üreme ve çoğalma döngüsü içerisinde çocukların bir bölümü bebeklik ya da küçük yaşlarda yaşamlarını yitirmiş, bir bölümü de ilk aylarda almış olduğu kaliteli bakıma bağlı olarak yaşamlarını uzun yıllar devam ettirebilmiştir. Çocuğun o dönemlerdeki bakımı o toplumda çocuğa bakım veren yetişkinlerin düşünceleri, gelenekleri ve yaşam deneyimlerine bağlı olarak değişmiş bugünkü kavramlara ulaşmıştır.

Son yüzyılda hızlanan kentleşme, sanayileşme, eğitim, sağlık ve teknoloji alanında yaşanan hızlı değişimin medikal alanlarda ve yaşamın her alanında kullanımının artması sonucu toplumsal yaşam biçimleri farklılaşmış ve çocuklarda görülebilecek sağlık sorunları yeni boyutlar kazanmıştır.

Çocukluk çağı, döllenme anında başlar ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eder. Zaman içerisinde çocuğun ruh ve beden sağlığının yanı sıra iyi yetiştirilmesinin, gelişim ve eğitim gereksinimlerinin en iyi şekilde karşılanmasının önemi anlaşılır olmuştur. Tüm toplumlarda çocuklar, geleceğin yetişkini olarak özenle yetiştirilen, eğitilen ve eldeki olanaklar en üst düzeyde kullanılarak tüm gereksinimleri karşılanan değerli bireylerdir.

Sağlık ise sağlık davranışı, koruyuculuk, tedavi edilicilik ve öz bakım gibi pek çok kavramla ilişkilidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sağlığı; sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, fiziksel, sosyal ve ruhsal yönden tam bir iyilik halidir şeklinde tanımlamıştır. Sağlığı temel bir insan hakkı olarak gören toplumlarda üretilecek bir sağlık politikasının amacı, toplumun sağlık statüsünü yükseltmek, herkesin sağlık hizmetlerine eşit bir şekilde ulaşabilirliğini sağlamak, bunun için gerekli finansmanı ve örgütlenmeyi oluşturmak, yüksek kaliteli ve uygun sağlık hizmetlerini sunmak ve sağlık harcamalarını kontrol etmek olmalıdır.

Sağlıklı bir çocuğun gelişimi için doğumdan başlayarak düzenli olarak büyüme ve gelişiminin izlemi ile birlikte gerekli koruyucu önlemlerin alınması ve aileyi çocuk sağlığı konusunda yetkin duruma da getirmek gereklidir. Her çocuğun doğumdan, hatta doğum öncesi dönemden başlayarak belirli aralıklarla izleminin yapılması çocuk alanında çalışan ekibin önde gelen görevleri arasındadır.

Bu izlem sırasında dikkat edilmesi gereken işlem basamakları şu şekilde olmalıdır:

• Aile ile doğru iletişim kurulması,
• Çocukta oluşabilecek riskli durumların belirlenmesi,
• Büyüme ve gelişmesinin değerlendirilmesi,
• İzlem programına uygun çocukta yapılacak taramaların gerçekleştirilmesi,
• Aşılanması,
• Çocuk ile ilgili görülebilecek sorunların saptanması,
• Çözüm planları oluşturarak ailelerin ön görülen olaylar ve yetkin ebeveynlik konusunda bilgilendirilmesi ve kılavuzluk edilmesidir.

Erken dönemden başlayarak izlenen çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına daha az rastlanır. Çocuk izlem programına uyularak gerçekleştirilen değerlendirmelerle çocuklarda rastlanılabilecek sağlık sorunlarının erken dönemde tanınması daha olasıdır. Bu amaçla gerçekleştirilecek olan çocuk sağlığı izlemlerinin zamanlaması ve sıklığı çocuğa, ailesine, büyüme gelişme dönemlerine, aşılama programına ve gereksinimine göre ayarlanır.