Hastane Sınıfları ve Eğitsel Etkinlikler

Hastane Sınıfları

Gelişmiş ülkelerde 1950’ li yılların başlarında başlayan “hastane okulları ” veya “hastane sınıfları ” olarak adlandırılan bir sistem içerisinde, çocukların hastanedeki teşhis, tedavi ve ameliyat işlemleri devam ederken bir eğitim sürecine dâhil olması sağlanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ’nda (2011) “Kimse, eğitim veöğrenim hakkından yoksun bırakılamaz ” (42. madde) şeklinde bir ifadeyle belirtildiği üzere, hastanede yatan tüm yaş gruplarındaki çocuklara yönelik eğitimler kapsamında “ Hastane Okulları Programları ” öne çıkmaktadır.

Hastane okulları/sınıfları hasta çocuklar üzerinde hastalık sürecinin yaratacağı sosyal ve akademik sorunların daha aza indirgenmesi noktasında oldukça işlevseldir. Hastane sınıfı uygulamasının öğrencilerin eğitimlerinin aksamadan devam etmesini sağlarken, okuldan ve arkadaşlarından uzun süreli ayrı kalmanın ve hastalığın vermiş olduğu psikolojik açıdan olumsuz etkilerin azaltılmasında etkili olmaktadır.

Dünya genelinde hastane okulları ile ilgili çalışmalar Avrupa ’da yapılmış olmakla birlikte, dünya genelinde birçok ülkede önem kazanarak, yasalarla desteklenmeye başlamıştır. Hastane okullarına ait ilk resmi okulun 1948 yılında Viyana ’da açıldığı bilinmektedir. Avusturya ’da çok fazla sayıda öğretmen hastane okulunda görev yapmakta ve ayakta tedavi gören, sık sık hastaneye yatan, kısa süreli ve uzun süreli hasta olan ve daimi olarak hastanede kalan çocuklar için öğretim yapmaya devam etmektedir.

İngiltere ’de çocukların oyun ve eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasını ele alan bir rapor hazırlanarak, bu rapordaki önerileri gerçekleştirmek üzere 1961 yılında Hastanede Yatan Çocukların Sağlığı Ulusal Derneği kurulmuştur. Almanya ’da hastaneler bünyesinde okul eğitimi sürdüren gruplar yer alırken, öğretmenlerin hastane personeli, aileler ve çocukların okullarıyla iletişimi önemli görülmektedir. İsveç ’de hastaneden eve dönüş sürecinde çocukların ev yaşantısına hazırlayıcı evde eğitim çalışmalarına katılımlarına yönelik süreçler yer almaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde yayınlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ’nde yapılan bir değişiklikle birlikte ( 21.02.2012 tarihli ve 28360 sayılı yönetmelikteki 15. madde ile 42. maddedeki değişiklik gereğince), hastane okulları hastane sınıflarına dönüştürülmüştür. Hastane sınıfları, birleştirilmiş sınıf uygulaması esasına dayanmakta ve sınıf mevcudu en fazla 10 çocuktan oluşan süreçleri içermektedir.

Evde ve Hastanede Eğitim Hizmetleri Yönergesi ’ne göre, hastane sınıflarında görev yapan öğretmenlerin görevleri arasında bireyselleştirilmiş eğitim programlarını uygulamak ve değerlendirmek, eğitim hizmetleriyle ilgili olarak birey, aile, diğer öğretmenler ve okula danışmanlık yapmak yer almaktadır.

Hastanede Eğitsel Etkinlikler için Örnek Uygulamalar

Hastanede eğitsel etkinlikler için örnek bir uygulama kapsamında yer alan Hastane Palyaço Programı, sağlık hizmetleri bünyesinde katalizör olarak görev yapmaktadır. Hastane Palyaçoları genellikle ceplerinde/doktor çantalarında çeşitli aletler (şırıngalardan yapılmış düdükler, stetoskoplardan yapılmış telefonlar, her türden geleneksel müzik aletleri vb.) taşırlar ve hasta odasında bulunan her hangi bir nesneyi veya tıbbi cihazı oyuncağa dönüştebilmektedir. Palyaço doktorları olan kişiler de kırmızı bir burun ya da makyaj maskesi ile dramatik bir karakter yerine geçerek, sevecen ve özgürleştirici olmaya çalışmaktadır. Bununla birlikte, genellikle renkli bir önlük giyerek, hastalarda sağlık personelinin korkutucu olmadığı fikrinin oluşmasına yardımcı olmaya çalışmaktadırlar.

Türkiye ’de (Theodora Çocuk Hizmetleri Derneği bünyesindeki) Sevgi Doktorları projesi kapsamında, 2000 yılından beridir İstanbul ve Ankara illerinden başlayarak belirli kamu ve özel hastanelerinde uygulanmaya devam etmektedir. Hastanede ve engelli çocuklar için uzmanlaşmış kurumlarda Sevgi Doktorları sahne, sokak veya sirk alanlarından daha farklı istek ve gereksinimleri karşılamaya yönelik olmakla birlikte, hasta çocuklara hastanedeki zor yatış sürecinde yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Akıllı Robot: PEBBLES (Providing Education by Bringing Learning Environments to Students) adlı PC tabanlı video konferans içerik li bir sistem de, hastane gibi ortamlarda yer alarak izole edilmiş durumda olan çocuklara düzenli bir eğitim ve sosyal bir bağ oluşturmakta iken; uzun süreli hastalık ve hastaneye yatış sonucunda gelişen ikincil problemlerin en aza indirilmesine yöneliktir. Hastanede tedavi altındaki çocuk robot benzeri bir şeyin varlığı sayesinde fiziksel olarak sınıfta var olmakta ve bu sayede özel olarak tasarlanmış çocuk dostu bir düzen oluşturulması desteklenmektedir.

Tele-Aula olarak bahsedilen bir proje, hastanede yatan çocukların okulları ve arkadaşları ile iletişimlerinin devamlılığını sağlamak için internet, bilgisayar ve video konferans odaları gibi teknolojik araçlar aracılığıyla iletişim kanallarının kullanılması esasına dayanmaktadır.

LeHo (Evde ve Hastanede Öğrenme) adlı projenin amacı, tıbbi ihtiyaçları olan çocukların hastanede kaldıkları süre boyunca ve bakım sonrasında (evde ve rehabilitasyon merkezinde) eğitimlerindeki kilit unsurları vurgulayarak, eğitim süreçlerinde ortaya çıkan problemlere ICT (bilgi ve iletişim teknolojisi) temelli çözümleri araştırmak ve hastane öğretmenlerine ve evde eğitim verenlere görevlerinde yardımcı olacak bilgi ve araçları sağlamaktır. Hastane okullarında ve evde tıbbi ihtiyaçları sebebiyle eğitime katılımı kesintiye uğrayan risk altındaki çocukların eğitime katılımını artırmak için tasarlanmış uluslararası okullar, hastaneler ve şirketler ağıdır.

SAVEH adlı bir proje de hastane sınıflarıyla ilgilenen kişilere yönelik Hastane Merkezli Sanal Yardım Eğitim Servisi ’nin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda, hastane sınıflarında ele alınması gereken temel problemleri ve gereksinimleri belirleyerek ve küresel bir çözüm oluşturmak için farklı bilgi ve iletişim teknolojisi temelli araçlardan yararlanarak hastanede tedavi gören çocuklar için eğitim ortamları düzenlenmiştir. Bu projenin içeriğinin esas olarak geliştirildiği yer Kanarya Adaları ’dır.