Risk Altındaki Çocuklar

Risk altındaki çocuklar, ihmal ve istismar edilen çocuklar, suça sürüklenen çocuklar, çalışan çocuklar, korunmaya muhtaç çocuklar, engelli çocuklar ve göçmen çocuklar olarak gruplandırılabilir.

İhmal ve İstismar Edilen Çocuklar

İhmal ve istismar; fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal istismar ve ihmal olmak üzere dört grupta ele alınır. Fiziksel istismar, zarar verme potansiyeline sahip ya da fiziksel zarar veren biri tarafından çocuğa yöneltilen eylemlerdir. Cinsel istismar, cinsel tatmin için çocuğun kullanıldığı eylemlerdir. Duygusal istismar, bakıcının uygun ve destekleyici bir ortam sağlayamamasını ve çocuğun duygusal sağlığı ve gelişimi üzerinde olumsuz etkisi olan davranışları içerir. İhmal, bir ebeveynin, bunu yapabilecek konumda olduğu durumlarda sağlık, eğitim, duygusal gelişim, beslenme, barınma ve güvenli yaşam koşullar alanlarında çocuğun gelişimini sağlayamamasıdır.

Suça Sürüklenen Çocuklar

Suça sürüklenen çocuklar incelendiğinde, sayının gün geçtikçe arttığı ve bu artışta toplumsal, psikolojik ve biyolojik birçok faktörün etkili olduğu görülmektedir. Suça sürüklenen çocukların aile yaşamlarıyla ilgili olarak evin çok kalabalık olması, aşırı baskı, kıskançlık, ihmal ya da ebeveynlerden birinin aşırı hâkimiyeti, işsizlik, ekonomik baskılar, annenin çalışması, ebeveynlerin eğitim seviyesinin düşük olması, ailenin diğer üyelerinin suçlu ya da alkolik olması, boşanma -ölüm veya terk nedeni ile ebeveynlerden biri veya ikisinin yokluğu, fiziksel engel veya ihmal ya da hastalık nedeniyle ebeveynin kontrolünün eksikliği olduğu belirtilmektedir. Bu çocuklarda düşmanca, meydan okuyan, sinirli, şüpheci, inatçı, cesur, sıra dışı, güçle bastırılmış öfke - heyecan hisleri, düşük kendine saygı, kişilik bozuklukları, başkaları ile empati oluşturmada yetersizlik, sınırlanmış kontrolsüz dürtüler, düşük eşikli üzgünlük halleri, sözlü iletişimde zorlanma ve özellikle ciddi suçlarda sınırsız güce sahip oldukları duyguları olduğu; beyin yapılarında farklılıklar olduğu, vücütlarında hormonal değişikliklerin olduğu, alkol kullanımı, madde bağımlılığı, minimal beyinsel fonksiyon bozukluğu ve küçük çaplı nörolojik hasarlar ya da öğrenme güçlüğü, kronik hastalıklar, beslenme yetersizliği ve zeka geriliğinin suça yönelmede etkili olduğu vurgulanmaktadır.

Çalışan Çocuklar

Çalışan çocuklar, 15 yaşın altında hayatını kazanmak, aile bütçesine katkıda bulunmak amacıyla çalışma hayatına atılan çocuklara denilmektedir. Çalışan çocukların, kendilerini ailenin bir parçası olarak gördüğünden ailenin hayatta kalması gerektiği durumlarda aile gelirine katkıda bulunmak ve ev işlerine yardımcı olmak, çalışmaya mecbur kalmasalar dahi kendilerini gerçekleştirmek amacıyla çalıştıkları, bununla beraber okulun faydalı olmayacağını düşünen eğitimsiz ebeveynlerin çalışmaya önem vermelerinden dolayı çocuklarını çalışmaya ittikleri söylenebilir.

Korunmaya Muhtaç Çocuklar

Korunmaya muhtaç çocuklar, beden, ruh ve ahlâk gelişimleri veya kişisel güvenlikleri tehlikede olup; ana veya babasız, ana ve babasız, ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan; ana veya babası veya her ikisi tarafından terk edilen; ana veya babası tarafından ihmal edilip fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız ve başıboşluğa sürüklenen çocuk olarak tanımlanmaktadır.

Korunma kararı alınan çocukların, öz aile, koruyucu aile ve evlat edindirme yöntemleriyle aile ortamı içinde ya da çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları, sevgi evleri ve çocuk evleriyle kurum bakımı altında bakımları sağlanmaktadır. Öz aile yanında bakım, çocukların ailelerine ayni ve nakdi yardım yapılarak ailesi yanında bakılması durumudur. Koruyucu aile bakımı, aileye benzeyen bir çevre oluşturmak amacıyla kendi biyolojik ana - babalarıyla aynı evde kalamayan çocukların kendi evleri dışında tam günlük aile bakımıdır. Evlat edindirme, biyolojik ebeveynleri kendileri için bakım sağlayamayan ya da sağlayamayacak olan çocukların karşı karşıya kaldığı sorunlar için oldukça başarılı bir toplumsal çözümdür. Evlat edindirmede evlat edinen ile çocuk arasında yapay bir soy bağı kurulur ve çocuğun velayeti evlat edinene geçer. Kurum bakımı ise, çocuk yuvası, yetiştirme yurtları, çocuk evleri, sevgi evleri (çocuk evleri sitesi) olarak gruplandırılabilir.

Göçmen Çocuklar

Göçmen çocuklar, ailelerinin göç öncesi, göç sırası ve sonrası baş etmek zorunda oldukları sorunlar nedeniyle eğitim, sağlık, sosyal ve kültürel ve uyum konularında sorunlar yaşamaktadır. Bu sorunlar bir yandan göçmen çocukların okul başarılarını, yaşam kalitelerini ve geleceğe yönelik beklentilerini düşürürken, göç edilen toplumdaki çocuklar ve aileleri üzerinde olumsuz etkiler bırakabilmektedir.

Risk Altındaki Çocukların Gelişimlerini Destekleme

Günümüzde aile yapılarındaki değişiklikler, sosyal medyanın yaygın şekilde kullanılması, toplumsal değerlerin kaybedilmesi, gelir dağılımındaki dengesizlikler, boşanma sayısındaki artışlar, hızlı kentleşme, alt yapı sorunları, her iki ebeveynin çalışma hayatında yer alması, göç, hukuki mevzuat eksiklikleri, siyasi çatışmalar ve ekonomik sorunlar çocukların temel gereksinimlerinin karşılanmasını, korunmasını ve gelişimlerinin desteklenmesini riske sokmaktadır. Bu çocukların desteklenmesinde birçok sosyal yapıya sorumluluk düşmektedir. Yapılacak çalışmaların iş birliği içinde gerçekleşmesi çocukların riskli yaşamının ortadan kaldırılmasını kolaylaştırır. Risk altındaki çocuklara yönelik uygulamalar çocukların korunması sağlandığı gibi, hem ailelere yönelik destek hizmetler sağlanmış olacak hem de diğer çocukların risk altına girmesi önlenebilecektir .