Psikososyal Gelişim

Sosyal Gelişim Kavramı

Bebeğin kendini fark ederek diğer insanlarla ilişkiye girdiği sosyal etkileşim süreci yaşam boyu devam eder. Bireyin diğer insanlarla uyumlu ve tutarlı ilişkiler kurması için öncelikle kendisi ile uyumlu olması gerekir.

Sosyalleşme

Sosyalleşme insanın içinde yaşadığı topluma uyması, birlikte yaşadığı insanlarla geçinmeyi öğrenmesi demektir. Sosyalleşme öğrenme yolu ile gerçekleşir.

Sosyal Gelişim Kuramları

Sosyal gelişim ile ilgili 2 teori bulunmaktadır. Bunlar, sosyal öğrenme teorisi ve Erikson’un psikososyal gelişim teorisidir.

Sosyal Öğrenme Teorisi

Gündelik yaşantıda öğrenilenlerin çoğu sosyal öğrenmedir.Davranışçılara göre davranışlarımızın çoğu pekiştirilerek öğrenilir. Bandura sosyal durumlarda kişilerin sıklıkla diğerlerinin davranışlarını gözlemleyerek o davranışın öğrenildiğini savunmaktadır.

Erikson’un Psikososyal Gelişim Kuramı

Bu ilkeye göre tıpkı doğum öncesi dönemde bebeğin belli organlarının belirli bir sıra izleyerek belli zaman dilimlerinde oluşması gibi belli kişilik özellikleri de biyolojik temelli kurallara uygun olarak belli zaman dilimlerinde ortaya çıkmaktadır

Güvene Karşı Güvensizlik

Güvene karşı güvensizlik Freud ‘un oral döneminin karşılığıdır. Çocuğun fizyolojik gereksinimlerinin karşılanması psikolojik gereksinimlerinin de karşılanmasının yanında sevgi koruyuculuk gibi faktörlerde güven duygusunu besleyici unsurlar olarak sayılmaktadır.

Özerkliğe Karşı Utanç ve Kararsızlık

Özerkliğe karşı utanç ve kararsızlık 18 ay -3 yaşı kapsar. Çocuğun kendi başına davranma yeteneği geliştikçe kendini kontrol etme sınırlama yetenekleri de artacaktır.

Girişkenliğe Karşı Suçluluk

Girişkenlik ya da suçluluk döneminde çocuk öğrenmeye isteklidir. Girişime karşı suçluluk 3 -6 yaş grubunu kapsar. Bu dönemin önemli kazanımı "amacı olma"dır.

Çalışkanlığa Karşı Aşağılık Duygusu

İlköğretim çağlarını içine alan bu dönemde çocuk bir şeyler üretmek ister ve başardığı işlerde takdir ve kabul görmek ister. Eğer destek görürse öz saygısı gelişir.

Kimliğe Karşı Rol Karmaşası

Erikson’a göre yakınlık bireyin kendi bütünlüğünü koruyarak bir başkasının kişiliği içinde kendini bulmak anlamına gelmektedir.

Yakınlığa Karşı Yalnızlık

Bu dönemin önemli kazanımı "sevgi besleme"dir. 18 -26 yaşı kapsar .Bu dönemin temel ikilemi yakınlaşma ve dayanışma duygusu kazanılırken yalnızlık duygusunun yenilmesi olarak tanımlanır.

Üretkenliğe Karşı Durgunluk

Üretkenlik; yaratıcılık, neslini devam ettirme, nesne ve fikir üretimi olarak bu dönemde bireyin yaşamında önem arz eder.

Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk

Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk 60 yaş ve üzerini kapsar. Birey geçmişini gözden geçirdiğinde o güne kadar ürettikleri hoşuna giderse benlik bütünlüğü geliştirir. Bu dönem bir anlamda geçmişle hesaplaşma dönemidir.

Freud ve Erikson’un Kuramları Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar

Freud’un kuramı çocukluk yılları ile sınırlanırken, Erikson’un kuramında bu gelişmenin yetişkinliğe kadar yaşandığı belirtilmektedir. Erikson Freud'un aksine, önceki dönemin sonraki dönemlerde gelişecek olan çekirdek özellikleri de içinde taşıdığına inanır.

Öğretmenlere Öneriler

Okulöncesi öğretmenleri çocuğun utanç ya da suçluluk duyguları yerine girişimcilik duyguları geliştirebilmesi için üzerine düşen görevleri eksiksiz bir biçimde yerine getirmelidir.

Çocuğun Psikososyal Gelişiminde Okulun Rolü

Okulun sosyal çevresine uymayan çocuklar, okul öncesi dönemde aile çevresi dışına çıkamamış sosyal ilişkiden yoksun bırakılmış çocuklardır.

Sosyometri

Bir grubun üyeleri arasındaki etkileşim örüntüsünü saptamak amacıyla sosyometrik test kullanılabilir.