Büyüme Gelişme Bozuklukları

Çocukluk dönemi, anne karnında döllenme ile başlayıp ergenliğin sonuna kadar devam eden bir süreçtir. Büyüme ile vücut kütlesi ve hacminde artış olur. Gelişimde (olgunlaşma) biyolojik işlevler kazanılır. Çocuklarda büyüme ve gelişme çeşitli zamanlarda hızlanma ve yavaşlama göstermekle beraber süreklidir ve belirli bir sırayı takip eder. Sağlıklı bir çocukta büyüme ve gelişme baştan ayağa, merkezden uçlara doğrudur.

Çocuğun büyüme ve gelişmesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar; kalıtım ve genetik faktörler, cinsiyet, hormonlar, çevresel faktörler, kültür, beslenme, sağlık durumu, aile ve çocuk yetiştirme prensibleri şeklindedir.

Büyüme-Gelişme Bozukluklarının Genel Tanılanması

Çocukluk çağlarında büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi, çocuğun bulunduğu dönemin özelliklerine uygun bir ilerleme gösterip göstermediğinin belirlenmesi ve genel sağlık durumu hakkında fikir vermesi açısından oldukça önemlidir.

Yenidoğan döneminde ilk 15 gününde tartısı sık aralıklarla izlenmesi gerekir. Birinci ve altıncı ay arasında her ay, 6. ay ile 2 yaş arasında üç ayda bir, 2. yaştan 6 yaşına kadar altı ayda bir ve 6. yaştan sonra her yıl çocuğun büyüme ve gelişmesi takip edilmeli ve değerlendirilmelidir

Büyümenin takibi persentil eğrilerine göre yapılmalı ve persentil eğrilerinden sapmalar dikkate alınmalıdır. Gelişmenin takibi de benzer şekilde sağlık profesyoneli tarafından incelenmelidir.

Boy Kısalıkları

Boy kısalığının tanımlanması için çocuğun o andaki boy kartlarının 3. persentil altında olması veya ortalamanın 2 standart sapma altında olmasıdır. Boy kısalığına sebep olan birçok hastalık vardır.

Ailevi Boy Kısalığı: Boy uzamasında genetik etkiler önemlidir. Çocuğun boy uzaması anne ve babadan çocuğa geçen genlerle mümkün olur.

Down Sendromu (Mongolismus): Bu hastalığın nedeni mayoz bölünme esnasında 21. kromozomun ayrılmaması sonucu çocuğun 47 kromozoma sahip olmasıdır. Öğretmenler, ebeveynlerin tepkilerini bilmeli ve kriz anını yönetebilmelidir. Çocuğun motor-bilişsel ve sosyal becerilerinin geliştirilmesine yönelik kaba motor ve ince motor gelişimin destekleyici egzersizler planlanmalıdır.

Turner Sendromu: Kız çocuklarında görülen boy kısalığı ve cinsel gelişmenin olmadığı genetik geçişli bir hastalıktır.

Klinifelter Sendromu: Genetik geçişli olan bu hastalıkta erkek çocukların fazladan X kromozomuna sahip olma durumudur.

Hipofizer Cücelik (Hipopituitarizm): Beynin yeteri kadar büyüme hormonu üretememesi sonucu görülen büyüme yetersizliği ve boy kısalığıdır.

Cushing Sendromu: Cushing sendromu, adrenal korteksin aşırı çalışması sonucu ortaya çıkar.

Büyüme-Gelişme Bozukluklarında Çocuk Gelişimcinin Rolü

Öğretmenler, okul öncesi ve çağı döneminde çocukların büyüme ve gelişiminin farkında olması ve buna özgü tedbirler alması gerekmektedir. Öğretmenler büyüme ve gelişme ile ilgili anomalileri bilmeli, olası bir anomalide ise, çocuğun büyüme ve gelişiminin sağlanması için kararlar almalıdır. Çocuk gelişimci sağlık profesyonelleri entegre bir şekilde programlar düzenlemelidir. Bu çocuklar bireysel farklılıklara göre hazırlanmış özel eğitimler ve özel öğretmenler ile yetiştirilmelidir. Çocuk gelişimci çocuğun büyüme ve gelişimine katkı sağlayacak sınıflar oluşturmalıdır. Öğretmen güvenli bir çevre düzenlemeli ve çocuğun oluşturulan çevre ile etkileşimini en üst düzeye çıkarmalıdır. Güvenli çevre ile fiziksel açıdan çocuklara güvence sağlanır, kendilerine güven, özerklik ve sorumluluk duygusu kazandırılır.