Büyüme ve Gelişme

Gelişim ile ilgili bazı temel kavramların bilinmesi, büyüme ve gelişme sürecini anlamayı kolaylaştırır. Bu temel kavramlardan bazıları:

Büyüme, vücut ve bölümlerinin ölçümlerindeki değişikliktir. Büyüme, biyolojik değişimlerin bir sonucudur, hücresel yapıların büyüklüğünde ve hücre sayısında artma yolu ile meydana gelir.

Öğrenme, bireyin çevresi ile belli bir düzeydeki etkileşimi sonucu meydana gelen nispeten kalıcı ve izli davranış değişikliklerdir. Öğrenme için önce büyüme ve olgunlaşma, daha sonra çevrenin etkisine ihtiyaç vardır.

Gelişme, bireyin döllenme ile başlayan yaşam boyu devam eden fonksiyonel ve fizyolojik olgunlaşma süreci, değişim ve hareket örüntüsüdür. Bir başka deyişle bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden olgunlaşma ve öğrenmenin etkisiyle sürekli ilerleme, gelişmiş işlevsel yeteneklerin ve fonksiyonların kazanılması olarak tanımlanır.

Değişim, organizmanın bir durumdan başka bir duruma geçmesi olarak ifade edilir.

Olgunlaşma, vücut organlarının kendilerinden beklenen fonksiyonu yerine getirebilecek bir düzeye gelmesi için öğrenme yaşantılarından ve çevrenin etkisinden bağımsız olarak kalıtımın etkisiyle önceden belirlenmiş bir plana göre kendiliğinden ortaya çıkan bir süreçtir.

Hazırbulunuşluk, bireyin zihinsel, sosyal ve bedensel olarak öğrenmeye hazır oluşluğunu ifade eder. Hazırbulunuşluk, olgunlaşma ve öğrenme etkileşiminin bir sonucudur.

Bazı faktörler büyüme ve gelişme sürecini etkiler. Büyüme ve gelişmeyi etkileyen faktörler; genetik faktörler, hormonlar, beslenme, kültür, çevresel faktörler, aile yapısı ve çocuk yetiştirme tutumlarıdır.

Büyüme ve gelişme bazı ilkeler doğrultusunda gerçekleşir. Bunlar:

• Büyüme ve gelişme tüm alanları ile (fiziksel, zihinsel, dilsel, cinsel, sosyal) bir bütündür.
• Büyüme ve gelişme, ardışık bir sıra takip eder.
• Bazı organ ve dokuların büyüme hızı farklıdır.
• Büyüme ve gelişme hızı bazı dönemlerde hızlanma ve yavaşlamakla birlikte süreklilik gösterir.
• Her büyüme ve gelişme dönemi belirli özelliklere sahiptir.
• Gelişim dönemlerinin her birinde bireyin uyum sağladığı bir denge ve uyum sağlamakta güçlük çektiği bir dengesizlik dönemi vardır.
• Bir önceki gelişimsel dönemin görevlerini başarmak, sonraki gelişimsel dönemlerin görevlerini başarmak için esastır.
• Büyüme ve gelişme, çocuklar arasında farklılık gösterir.
• Yüzyıl eğilimi, büyüme ve gelişmeyi etkiler.

Yaşamın gelişim süreçleri ve dönemlerinin ortaya çıkışı, biyolojik, bilişsel ve sosyoduygusal süreçlerden etkilenmektedir. Çocukların yaş gruplarına göre büyüme ve gelişme süreci farklılık gösterir. Büyüme ve gelişme sürecinin daha iyi anlaşılması için çocukluk yaş dönemlerinin iyi bilinmesi gerekir. Çocukluk yaşamının bazı dönemlerinde büyümede hızlanmalar görülür. Çocuklarda büyümenin en hızlı olduğu dönemler; doğum öncesi dönem, bebeklik dönemi ve ergenlik dönemidir. Bazı faktörler çocukların büyüme ve gelişme sürecini etkiler. Bunlar; genetik faktörler, hormonlar, beslenme, kültür, çevresel faktörler, aile yapısı ve çocuk yetiştirme tutumlarını içerir.