Yayınları Kullanırken Uygulanacak Yöntemler -II

Edebiyat metinlerinin öğrencilere sunuluşunda çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlar görselliği öne çıkaran yöntemler olabileceği gibi işitselliğe ağırlık veren yöntemler de olabilir. Her geçen gün dünyaya biraz daha hâkim olan görsellik, öğrencilere metinlerin sunuluşunda da yenilikler yapmayı gerekli kılmaktadır.

Sesli ve Müzikli Kitaplarla Anlatma

Gelişen teknolojinin getirdiği yenilikler arasında sesli ve müzikli kitaplar vardır. Kitapta anlatılan olayın kahramanlarının sesleri, şarkıları kitaptaki butonlara basılarak duyulabilmektedir. Metnin okunuşu sırasında bir hayvan ya da taşıtın adı geçince çocuk butona basmakta, hikâyesi anlatılan hayvan ya da taşıtın sesini duymaktadır.

Masal Makinesiyle Anlatma

İçine masal kitabı konularak çalıştırılan, manyetik algılayıcısı sayesinde açılan sayfayı okuyan ve kulaklıkla dinleme imkânı olan bir makineyle masalın anlatılmasıdır. Okul öncesi çağındaki öğrenciler makinelere ilgi duyduğu için masal makinesiyle anlatma onları olumlu yönde etkiler.

Dijital Hikâye Anlatma

Öğretmen ve öğrencilerin resim, müzik, fotoğraf gibi görselleri, video çekimlerini, doğal ortamlardan kaydedilmiş ses efektlerini kullanarak kendi hikâyelerini oluşturma ve paylaşma etkinliğidir. 2 -3 dakikalık video görüntüleri, ses kayıtları, müzik parçaları, fotoğraf ya da resimler kullanılarak hikâye üretme çalışmalarıdır.

Rol Yapma

Bir insanı, bir hayvanı, bir bitkiyi, hatta bir eşyayı canlandırarak anlatma yöntemidir. Öğrencilere yaparak yaşayarak anlama ve öğrenme ortamı sunar. Öğrenci merkezli eğitim anlayışına uygun ve öğrenciyi aktif kılan bir yöntemdir.

Canlandırma (Drama)

Anne baba ya da öğretmen tarafından okunan bir olay metni, çocuklar/öğrenciler tarafından canlandırılır. Masal ve hikâye kahramanlarıyla empati kurmaya imkân verir. Canlandırılan role uyum göstermek için kostüm (giysi), makyaj, aksesuar (donatımlık) gibi ögelerden de yararlanılabilir. Hayvanlar dünyasından seçilmiş olay kahramanları canlandırılırken maskeler kullanılabilir.

Pandomim

Bir olayın, durumun ya da kavramın sözlü dili kullanmadan, beden diliyle canlandırılmasıdır. Sessiz sinema oyunu, en çok bilinen örneğidir. Bir gösteri biçimi olarak tiyatronun türleri arasında yer alır. Zihindeki tasarıyı görsel hâle getirme sanatıdır. Olay, durum ya da kavramı beden diliyle anlatmak, öğrencinin jest ve mimiklerini etkili kullanma becerisini geliştirir.

Masal Yazma

Eğitimci, hayal gücünün elverdiği ölçüde, okul öncesi öğrencileri için özgün masallar yazabilir. Yazdığı bu masalları öğrencileriyle paylaşabilir. Öğrencilerini masalların kahramanı olarak seçebilir. Bu, öğrenciler için ilgi çekici olacaktır. Masalın geçtiği yeri okul, sınıf, okul bahçesi olarak tasarlayabilir. Öğrencilerle birlikte masal resimleme alıştırmaları yapabilir.

Şiir Ezberleme

Okul öncesinden itibaren ritmik söyleyişlere ilgi duyan öğrencilere tekerleme tadı veren şiirler okumak ve onlarda şiir zevki oluşturmak öğretmenin sorumlulukları arasında yer alır.

Öğretmen, öğrencilerin güzel şiir örneklerini dinleyerek ezberlemeleri için ortam hazırlar. Seçilmiş bir şiirden bir dize okur, öğrencilerin o dizeyi tekrarlamasını ister. Şiir bittikten sonra aynı uygulamayı tekrarlar.

Şiir Korosu

Bir metni toplu olarak seslendirme yöntemidir. Bir grubun üyesi olmak, eş zamanlı bir etkinliğe katılmak, birlikte iş görebilmek, grup çalışmalarına uyum göstermek gibi yararlar sağlar.

Öğretmen, öğrencileri gruplara ayırır. Birinci grup, ikinci grup, üçüncü grup gibi adlandırmalar yapar. Okuduğu bölümü kendisinden sonra hangi grubun seslendireceğini parmaklarıyla gösterir.

Metin Resimleme

Okul öncesi öğrencileri duygularını resim yoluyla ifade etmekten hoşlanırlar. Dinledikleri metinleri resimlemek de onlar için eğlenceli bir etkinliktir. Bu, soyut olanın somut hâle gelmesidir. Bu yöntemde hikâyeler, masallar ve şiirlerden yararlanılabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, resmi çizilecek metnin görsel niteliklere sahip olmasıdır.

Şiir Resimleme

Metin resimleme yönteminde şiirler de kullanılabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, resmi çizilecek şiirin görsel nitelikler taşımasıdır.

Hikâye Resimleme

Okul öncesi için üretilmiş yayınların kullanımında hikâye resimleme yönteminden sıklıkla yararlanılır. Seçilen hikâyelerin görsel zenginlik taşıması, öğrencilerin resim tasarlamasını kolaylaştırır.

Hikâye Tamamlama

Öğrencilerin hayal gücünü kullanmaları ve ana dilini kullanma becerisini ortaya koymaları için metin tamamlama tekniğinden yararlanılır.

Öğrenci düzeyine uygun olarak seçilen masal ve hikâye türlerinde bir metin, belli bir bölüme kadar okunur. Yarım bırakılan metnin devamını öğrencilerin sözel olarak getirmeleri ve metni tamamlamaları istenir.

Hikâye Oluşturma

Öğretmenin bir cümle kurması, öğrencilerin sıra ile birer cümle ekleyerek hikâye ya da masalı geliştirip tamamlamaları biçiminde uygulanır.

Öğrencilerden kendilerinden önce cümle kuran arkadaşlarını dikkatle dinlemeleri, onların anlattığı hikâyeyi devam ettirmeleri istenir. Hikâyeyi bitirmek değil sürdürmek önemlidir. Metni son öğrenci bitirmelidir.