Yayınları Kullanırken Uygulanacak Yöntemler -I

Okul öncesine yönelik ilk basılı yayınlar boyama kitapları, resimli kitaplar, sesli ve müzikli kitaplardır. Çocukların el becerilerini geliştirir, kavram dünyalarını zenginleştirir. Masal, hikâye, şiir, deneme vb. türlerde yazılmış metinlerin okunması, okul öncesi öğrencilerinin dinleme ve konuşma becerisini ve hayal güçlerinin geliştirir.

Çocuklara metin anlatmanın metnin türüne ve özelliğine göre değişen çeşitli yöntemleri vardır.

Yayınları Kullanırken Uygulanacak Yöntemler

Masal Okuma

Masal okuma, ailede olduğu gibi okul öncesinde de edebiyat metinlerinin çocuğa sunulmasında en çok kullanılan yöntemdir. İki yaşından itibaren çocuklara masal okunabilir. Aile bireyleri çocuğa bir masal kitabından metin okurlar. Ailede başlayan bu etkinlik, okul öncesinde ana sınıfı öğretmeni tarafından sürdürülür.

Sözlü Anlatım

Çocukla göz teması kurma imkânı sağladığı için okumaktan daha etkili bir yöntemdir. Aile bireyleri ve öğretmenler, anlatmak istedikleri masalı, hafızasına kaydetmeli ve çocuklara anlatmalıdırlar.

Hikâye -Masal anlatma

Doğrudan (Araçsız Anlatım)

Hazırlık gerektirmeyen ve her ortamda uygulanabilen bir yöntemdir. Anlatıcıya serbestçe hareket edebilme imkânı sunar. Anlatıcı jest ve mimiklerini daha verimli kullanır; çocuk dinleyicilerin dikkatini kendi üzerinde toplama konusunda beden dilinden etkin biçimde yararlanır.

Öğrencilerin dikkatinin anlatıcı üzerinde yoğunlaşmasını sağlar.

Hikâye Kartlarıyla Anlatma

Bir yüzünde metin, diğer yüzünde metni görselleştiren resmin bulunduğu kartlarla hikâye anlatma yöntemidir. Okul öncesi öğrencilerinin resim okuma becerilerinden yola çıkılarak üretilmiştir.

Pazen Kaplı Tahta ile Anlatma

Pazen kaplı panolar, mantar ya da mıknatıslı panolar kullanılarak hikâye anlatma yöntemidir. Öğretmen, hikâye ile ilgili figürleri metindeki sıraya göre tahtaya yerleştirir, her figürü yerleştirirken hikâyenin o figürle ilgili bölümünü anlatır.

Televizyon Şeridiyle Anlatma

Kartondan ya da ahşaptan yapılmış televizyona benzer bir kutunun içinde iki rulodan oluşan bir düzenek kurulur. Rulolar üzerindeki resimler, kenardaki çubuklar yardımıyla yukarıya ya da aşağıya hareket ettirilerek hikâye anlatılır.

Akıllı Tahta ile Anlatma

Önceden taşınır belleğe (flaş disk) yüklenen metinle ilgili görseller, akıllı tahtadan sırasıyla öğrencilere gösterilir ve hikâyen resimlerle eş zamanlı olarak öğrencilere anlatılır.

Saydamla (Slaytla) Anlatma

Anlatılacak metnin resimlerinden oluşan saydamlar (slaytlar), yansı makinesinden (projeksiyondan) gösterilerek hikâye anlatılır.

Tepegözle Anlatma

Hikâyenin resimleri önce patron kâğıdına (milaj kâğıdı) çizilir ardından asetat kalemiyle asetatlı kâğıda kopyalanır. Resimler sıraya konarak hikâyenin akışına uygun biçimde düz bir yüzeye yansıtılır ve eş zamanlı olarak hikâye öğrencilere sunulur.

Cep Telefonuyla Anlatma

Öğretmen, önceden cep telefonuna kaydettiği hikâyenin resimlerini öğrencilere izletirken, kendisi hikâyeyi anlatabilir ya da daha önceden telefona kaydettiği hikâyeyi, mikrofonunu açarak öğrencilere dinletebilir.

Kuklalarla Anlatma

Okul öncesi öğrencilerinin en çok sevdiği yöntemdir. Hikâye ya da masallar, özel olarak hazırlanan kuklalara kişilik verilerek anlatılır. Bir canlandırma biçimidir. Kuklaların insan gibi konuşması, öğrencilerin ilgisini çeker.

Anlatım sırasında metnin özelliğine göre kuklalar tasarlanır. Kese kâğıdı kukla, çorap kuklası, çomak kukla, tahta kaşık kuklası, ipli kukla, gölge kuklası, yüzük kuklası, parmak kuklası, el kuklası, el üstü ve avuç içi kukla, eldiven kukla gibi kukla türlerinden yararlanılabilir. Kuklaları öğretmen ve öğrenciler birlikte hazırlayabilir. Öğretmen kuklaları kullanarak hikâyeler anlatabileceği gibi, öğrencilerden de kendi kuklalarıyla kendi hikâyelerini anlatmalarını isteyebilir.

Kuklalarla anlatımda metnin önceden bilinmesi ve kuklaların önceden hazırlanmış olması gerekir. Hazır kuklalar satın alınarak hikâye kurgulamak da mümkündür.

Okullarda imkânlar ölçüsünde kukla sahnesi kurulmalı, kukla köşesi ve arşivi bulunmalıdır.

Öğrenciler günün her saatinde kuklalardan yararlanabilmeli, ders saatlerinde ya da ders dışı serbest zamanlarda kukla oynatma konusunda teşvik edilmelidirler.

Kese kâğıdı kukla, çorap kuklası, Çomak kukla, tahta kaşık kuklası, ipli kukla, gölge kuklası, yüzük kuklası, parmak kuklası, el kuklası, el üstü ve avuç içi kukla, eldiven kukla gibi çeşitleri vardır.