Çocukları Tanımada Sanat , Müzik ve Dans Becerileri

Çocuğu tanıma süreci, oldukça kapsamlı, zor ve titizlikle ele alınması gereken bir süreçtir. Bu süreçte sanat, müzik ve dans gibi farklı yöntem ve teknikler kullanılması çocuğun çok yönlü ve bireysel olarak değerlendirilmesini sağlar. Çocuğu doğru yöntemlerle tanımak ve değerlendirmek, gerekli müdahalelerde bulunarak gelişimini üst seviyeye ulaştırmak için en temel adımdır (Asımoğlu, 2012; Başol Göçmen, 2004).

Çocuğu Tanımada Sanat

Sanat faaliyetleri çocuğun bilişsel, duyuşsal ve bedensel etkinlikler yaparak kendilerini ifade etmelerine olanak sağlayan çok yönlü bir araçtır (MEB, 2013). Çocuğa iç dünyasını, duygu ve düşüncelerini yansıtabileceği özgür bir alan sağlayan sanat etkinlikleri, çocuğu tanımak, yeteneklerini keşfetmek ve gelişimini değerlendirmek için iyi bir gözlem alanıdır. Duygu ve düşüncelerini konuşarak ifade etmekte zorlanan çocuk, sanat etkinlikleri yaparak kendini ifade eder ve onu tanımamıza yardımcı olur (Buyurgan ve Buyurgan, 2007; Abacı, 2003; Artut, 2004; Artut, 2007).

Eğitimciler sanat etkinliklerinde çocuklara zengin uyaranlı ortamlar sunarak, seçme özgürlüğü tanıyarak ve keşfetmeye yönelterek onların güçlü ve zayıf yönlerini gözlemlemeli ve tanımaya çalışmalıdır. Etkinlik sırasında çocuğun dikkatini çekmeden davranışlarını ve tepkilerini gözlemlemelidir. Süreçte olumlu bir tutum sergilemeli, gereksiz eleştiriden ve yönlendirme yapmaktan uzak durmalıdır. Açık uçlu sorularla çocuğu düşünmeye ve kendini ifade etmeye yöneltmelidir (Abacı, 2003; Artut, 2007; Aral ve Can Yaşar, 2011; Jalongo ve Narey, 2014).

Çocuğu Tanımada Müzik

Sanat eğitimi içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olan müzik etkinlikleri, çocukların duygu, düşünce ve izlenimlerini estetik bir anlatım dili olan müzikle ifade etmelerini sağlar. Müziğin çocuğu tanıma sürecinde kullanılabilmesi için eğitim ortamında müzik araçlarının çocukların çeşitli yollarla aktif katılımını destekler nitelikte olması önem arz eder. Eğitimciler de çocukları müzik yeteneği bakımından tanımaya, onlara yeteneklerine göre müzik eğitimi ve ortamı sunmaya özen göstermelidir (Akbulut, 2017).

Müzik etkinliklerinde çocukların bilişsel, dil, motor ve sosyal -duygusal gelişimleri gözlemlenebilir. Bu etkinliklerde yapılan şarkı söyleme ve basit ritim araçlarıyla eşlik etme faaliyetleri sırasında çocukların telaffuz becerileri, işitsel algıları, sözcük dağarcıkları, motor fonksiyonları, el, kol, ayak ve göz koordinasyonları ile dikkat ve iletişim kurma becerileri gözlemlenerek ihtiyaç duyulan alanlarda desteklenebilir. Bu nedenle müzik etkinliklerinde oyunlaştırma, canlandırma, ritmik hareket etme veya ritim tutma gibi çocukların bedenlerini kullanmalarına olanak verilmelidir. Ayrıca söz kalıpları üzerinden ritim çalışmaları ve dinletilen müziklere ritmik eşlik çalışmaları da yapılabilir. Çocukların duygusal açıdan doyum sağlayabileceği, duygu ve düşüncelerini ifade edebileceği, anne sevgisi, doğa sevgisi, vatan sevgisi, yardımlaşma, yalan söylememe gibi şarkılar öğretilebilir (Yıldız, 2019).

Çocuğu Tanımada Dans

Çocuklar için dans, fikir veya düşüncelerini ifade etmek için hareket yaratma fırsatı sağlar. Farklı müzik ve hareketlerin kullanıldığı zengin içerikli dans etkinlikleri, çocukların hem gelişim alanlarını destekler hem de kendilerini ifade etme imkânı sağlar. Böylece çocukların kendilerine ve çevrelerine yönelik farkındalıklarını arttırır (Lake, 2010). Bu nedenle çocukların zevk almasını sağlayan, yaratıcılığını destekleyen, hareket gelişimine olumlu katkıda bulunan ve onlara farklı deneyimler sunan dans etkinlikleri eğitimin her aşamasına dâhil edilmelidir (Aldemir, 2010). Müzik ve dans etkinliklerinde eğitimciler, çocuğun dikkatini verme, dinleme, eşlik etme becerisi ve sesini doğru bir şekilde kullanma durumu gözlemleyebilir. Çocuğun etkinlik sırasında göz teması kurması, yüz ifadelerine tepkileri ve istekli -isteksiz katılım davranışları dikkate alınır. Böylece eğitimcinin çocuğu tanıması ve desteğe ihtiyaç duyduğu noktalarda rehberlik etmesi sağlanır (Kılıç Tapu, 2020).