İnfaz Organizasyonu ve İnfaz Kurumları

Cezanın infazı öğretide “usul olarak infaz” ve “infaz yapısı” olmak üzere iki bölüme ayrılarak incelenmektedir. Devletin tüm kurumlarında olduğu gibi infaz kurumlarının da organizasyona tabi olması asıldır. İnfaz organizasyonunun modern ölçütlere uygunluğu açısından infaz rejimi hususunda kabul edilen uluslararası asgari ölçütlere uygunluğun sağlanması şartı aranmalıdır. Türk hukukunda bu görevlerin yerine getirilmesi Adalet Bakanlığına bağlı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün sorumluluğundadır.

İnfaz kurumlarının fiziki, personel, tutuklu ve hükümlü ile hizmet olmak üzere dört unsurdan oluştuğu kabul edilir. İnfaz kurumunun mimari yapısı insani açıdan yaşamaya elverişli koşulları sağlamak noktasında uluslararası standartlara uygun olmalıdır.

İnfaz Tüzüğüne göre infaz kurumları kapalı, yüksek güvenlikli kapalı, kadın kapalı, çocuk kapalı, gençlik kapalı ceza infaz kurumları, gözlem ve sınıflandırma merkezleri ile açık ceza infaz kurumları ve çocuk eğitimevleri olarak ayrılmaktadır. Açık ceza infaz kurumları, hükümlülerin iyileştirilmelerinde, çalıştırılmalarına ve meslek edindirilmelerine öncelik verilen, firara karşı engelleri ve dış güvenlik görevlisi bulunmayan, güvenlik bakımından kurum görevlilerinin gözetim ve denetimi ile yetinilen kurumlardır. Açık ceza infaz kurumuna alınacak veya ayrılacak hükümlüler, Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği'nde gösterilmiştir. Kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, firara karşı teknik, mekanik, elektronik veya fiziki engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasın olanaklı bulunduğu, yeterli düzeyde güvenlik sağlanmış ve hükümlünün gereksinimine göre bireysel, grup hâlinde veya toplu olarak iyileştirme yöntemlerinin uygulanabileceği tesislerdir. Kapalı ceza infaz kurumu modelleri A, B, C, D, E, F, H, K, L, M, T tipi kapalı ceza infaz kurumları ile belirli tipi olmayan ceza infaz kurumlarından (BTOK) oluşmaktadır. Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlilerine sahip, firara karşı teknik, mekanik, elektronik ve fiziki engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasların geçerli olduğu sıkı güvenlik rejimine tabi hükümlülerin bir veya üç kişilik odalarda barındırıldıkları tesislerdir. Kadın kapalı ceza infaz kurumları, kadın hükümlülerin hapis cezalarının infaz edildiği 5275 sayılı Kanun’un 8 ve 9’uncu, Tüzüğün 10 ve 11’inci maddelerine göre kurulmuş kurumlardır. Çocuk kapalı ceza infaz kurumları, çocuk tutukluların ya da çocuk eğitimevlerinden disiplin veya diğer nedenlerle kapalı ceza infaz kurumlarına nakillerine karar verilen çocukların barındırıldıkları ve firara karşı engelleri olan iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, eğitim ve öğretime dayalı kurumlardır. Gençlik kapalı ceza infaz kurumları, cezanın infazına başlandığı tarihte on sekiz yaşını bitirmiş olup da yirmi bir yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlardır. Çocuk eğitimevleri ise çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesislerdir.

BM Mahpusların Islahı İçin Asgari Standart Kurallar’ın 8'inci maddesinde infaz kurumunda bulunanların kategorilere ayrılmasında gözetilecek ilkelere yer verilmiştir. Türk hukukunda hükümlülerin durumlarına uygun ceza infaz kurumlarına ayrımı, kanunda belirtilen gözlem ve sınıflandırma merkezleri tarafından yerine getirilir. Gözlem ve sınıflandırma merkezleri hükümlülerin ceza infaz kurumlarına dağıtılmalarını CGHTİHK m. 23'teki esaslara göre gerçekleştirir .