Hükümlülerin Nakli ve İnfazın Gevşetilmesi

Nakil, hükümlünün cezasının infaz edildiği kurumdan bir başka infaz kurumuna gönderilmesidir. Nakil kavramını, sevk kavramından ayırmak gerekir, sevk kavramı hükümlünün geçici olarak infaz kurumundan çıkarılmasıdır. Sevk söz konusu ise tutuklu ve hükümlülerin duruşma, savcılık soruşturması, hastalık yahut sınav gibi amaçlarla infaz kurumu dışına çıkarıldığı anlaşılmalıdır.

Hükümlüler hakkında, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un (CeGTİK) 53/1. maddesinde belirtilen durumlarda nakil söz konusu olabilir. Maddeye göre hükümlüler, kendi istekleri veya toplu sevk, disiplin, asayiş ve güvenlik, hastalık, eğitim, öğretim, suç ve yargılama yeri nedenleriyle başka bir kuruma nakledilebilirler.

CeGTİK’in 53/ 2e göre nakil çeşitleri kendi isteğiyle nakil, disiplin nedeniyle nakil, zorunlu nedenlerle nakil, hastalık nedeniyle nakil dir.

Hükümlülerin nakli sırasında alınacak tedbirler, CeGTİK’in “Nakillerde alınacak tedbirler” başlıklı 58. maddesinde ve Tüzük’ün 169. maddesinde düzenlenmiştir.

Hükümlülerin kuruma veya başka bir yere götürülüp getirilmesi sırasında, halkla bir araya gelmelerine ve başkaları tarafından görülmelerine engel olacak tedbirler alınır .

Hükümlü, havalandırma ve ışık durumu yetersiz araçlarla eziyet verici veya onur kırıcı şekilde nakledilemez. Nakil sırasında alınacak tedbirler, hükümlünün firarını önleyici ve yukarıdaki fıkrada yazılı engelleri gerçekleştirici sınırları aşamaz, birbirleriyle ve görevlilerle herhangi bir tartışmaya girmelerini engelleyici boyutları geçemez .

Hükümlülerin bir kurumdan diğerine nakledilmesi sonucunda, hükümlünün yeni geldiği infaz kurumunun yapması gereken bazı işlemler vardır. Bu işlemler,kuruma yeni gelen hükümlülere uygulanan işlemlerdir.

Hükümlülerin milletlerarası nakli hususunda Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme (HÜNADAS) uygulanır. Hükümlülerin, milletlerarası ceza hukuku anlamında nakli “mahkûmiyet hükmünün verildiği devlette (hüküm devleti) çekmekte olduğu hürriyeti bağlayıcı cezasının tamamını ya da bakiye kısmını diğer bir devlette (yerine getiren devlet) infazı için naklidir.

Hükümlülerin milletlerarası nakli iç kuralları ile birlikte milletlerarası hukuk kuralları birlikte uygulanır. 3002 sayılı Türk Vatandaşları Hakkında Yabancı Ülke Mahkemelerinden ve Yabancılar Hakkında Türk Mahkemelerinden Verilen Ceza Mahkûmiyetlerinin İnfazına Dair Kanun ile Türkiye ve diğer ülkeler arasındaki iki taraflı sözleşmeler ve özellikle Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme ve bu sözleşmeye Ek Protokol uygulama alanı bulabilmektedir

Bütün hükümlüler, herhangi bir zaman özgürlüklerine kavuşacaktır. İnfazın gevşetilmesi, topluma kazandırma yaklaşımı ile yakından ilişkilidir. İnfaz faaliyetinin amacı özetle, hükümlünün yeniden topluma kazandırılması, sosyalleştirilmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, hükümlünün infaz kurumu dışındaki dünya ile iletişim kurmasının gereği olarak infazın gevşetilmesi söz konusu olur. Hükümlünün yeniden sosyalleştiği yönünde olumlu gelişmeler hükümlüde gözlenirse, kurum içinde ve kurum dışında infaz gevşetilebilir.

Hükümlün dış dünya ile ilişkisini güçlendirmenin en doğal yolunun “izin” olduğu kabul edilmektedir. Hükümlünün düzenli bir biçimde evine gidebilmesi, mahkûmiyetinin doğurduğu bazı sorunları hafifletebilecektir. CeGTİK’in 93. maddesi, yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında bulunanlar dışındaki hükümlülere verilebilecek izinleri mazeret izni, özel izin veya iş arama izni olarak belirlemiştir. Sayılan izin biçimlerinden biri yoluyla kapalı infaz kurumu dışına çıkılmış olsa bile Kanun’a göre izinde geçen süreler hükümlülükte geçmiş sayılır .

İzinden dönmeyen veya iki günden fazla bir süre geçtikten sonra dönen hükümlüler hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 292’nci ve izleyen maddelerinde yazılı, hükümlü veya tutuklunun kaçmasına ilişkin hükümler uygulanır.İzin süresini iki gün veya daha az bir süre geçiren hükümlüler hakkında disiplin işlemi yapılır. İzinli iken firar eden hükümlüye bir daha izin verilmez .

Salıverilme hazırlığı, hükümlülerin tahliyelerinde topluma yeniden katılmaya hazırlıklı olmaları bakımından önem taşır Bu hazırlıklar sayesinde hükümlünün topluma yeniden katılması ve yeniden suç işleme olasılığını azaltmayı amaçlamaktadır.Bu hazırlık, özellikle uzun süreli olarak infaz kurumunda kalan hükümlüler için önem taşır Ancak, kısa süreli olarak ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin için de tekrar cezaevine dönme ihtimalini azaltmak için bu hazırlıkların etkin biçimde işletilmesi gerekmektedir .

Hükümlünün salıverildikten sonraki geleceğini düzenlemeyi düşünmesini sağlayıcı tedbirler alınır ve toplumla uyumu ile ailesinin çıkarları için bu konularda hizmet veren resmî ve özel kuruluş veya kişilerle ilişki kurması doğrultusunda katkı ve yardımda bulunulur .