Koruma Tedbiri Olarak Arama ve Elkoyma

Adli Arama

Adli arama, şüpheli veya sanığın yakalanması veya suç delillerinin ele geçirilmesi amacıyla kişinin üstü, ona ait eşya, ev veya diğer yerlerde araştırma yapılmasıdır. Aramanın bir tek şartından söz edilebilir. O da aramanın konusunu oluşturan kişi veya şeylerin elde edilebileceği hususundaki şüpheden ibarettir. Arama, suç işleme şüphesi altında olan kişilere yönelik olabileceği gibi, diğer kişiler de aramaya konu olabilirler.

Arama Kararı

Kural olarak arama bir hâkim kararı ile olur. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile arama yapılabilir. Kolluk amirinin yazılı emri üzerine arama yapılabilmesi içinse iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir: Gecikmede sakınca olması ve Cumhuriyet savcısına ulaşılamaması. Konutta, iş yerinde veya diğer kapalı yerlerde gece arama yapılmaması kuraldır (m. 118/1). Sayılan yerler dışında kalan yerlerde arama gece yapılabilir. Avukat büroları ve bilgisayarlar ancak hâkim veya mahkeme kararıyla aranabilir.

Elkoyma

Kural olarak elkoyma bir hâkim kararı ile olur. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile mal varlığı değerlerine elkonabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısına da ulaşılamıyorsa kolluk amirinin yazılı emri üzerine elkoyma işlemi gerçekleştirilebilir.

Elkoymanın İcrası

Elkoymanın icrası, elkoyma işlemini yerine getirmeye yetkili kolluk görevlisi tarafından ilgili mal varlığı değerlerinin talep edilmesi ile başlar. Talebe rağmen, zilyet eşyayı göstermekten ve teslimden kaçınırsa, hakkında hâkim tarafından üç ayı geçmeyecek şekilde disiplin hapsi verilir. Eşyanın teslimi hâlinde disiplin hapsine derhâl son verilir. Cumhuriyet savcısı, elkoyma işleminin icrası sırasında isterse hazır bulunur. Arama ve elkoyma sırasında tesadüfen elde edilen deliller derhâl muhafaza altına alınır ve durum Cumhuriyet Savcılığına derhâl bildirilir (m. 138/1).