Küresel Çevre Sorunları
Küresel Çevre Sorunları Ünitesinin amacı, çevre sorunlarının küreselleşmesi ve bu çevre sorunlarının neler olduğu, bu sorunların canlı ve cansız varlıklar ile insan faaliyetlerine etkileri ve alınabilecek önlemler hakkında bilgi sahibi olunmasıdır.
Bu ünite kapsamında;
- Küresel Çevre Sorunları
- Küresel ısınma ve iklim değişikliği
- Küresel ısınmanın etkileri
- Ozon tabakasının incelmesi
- Asit yağmurları
- Biyolojik çeşitliliğin azalması
- Radyasyon ve radyoaktif kirlilik konuları işlenmiştir.
Küresel Çevre Sorunları
Küresel çevre sorunu, tüm dünya ülkelerini olumsuz yönde etkileyen ve ilgilendiren, sadece bugünü değil geleceği de etkileyebilecek özellikte olan büyük boyutlu çevre sorunlarına denilmektedir [1,2].
Küresel Isınma ve İklim Değişikliği
Küresel ısınma ; atmosferin dünya yüzeyine yakın kısımlarında ortalama dünya sıcaklığının doğal ya da insan etkisiyle oluşan çeşitli sera gazları (karbondioksit, azot oksitler, metan, su buharı ve kloroflorokarbon) sebebiyle artması olarak tanımlanır.
Küresel ısınma sonucu hava hareketleri, yağışlar ve nemlilik gibi diğer iklim özelliklerinin uzun periyodların aksine kısa sürelerde iklimin değişmesi ise küresel iklim değişikliği olarak ifade edilir.
Küresel ısınmanın iklim değişikliğine etkisi; küresel ısınma dünya ortalama sıcaklığını değiştireceği için uzun vadede iklimlerde değişimler, buzulların erimesi, mevsimlerin değişmesi, yağış rejimlerinin değişmesi ve tarım alanlarının verimsizleşmesi gibi sorunlara neden olabilecektir.
Küresel ısınmanın insanlar faaliyetlerine etkisi; küresel ısınma ve buna bağlı olarak iklim değişikliği insan faaliyetlerine etki edeceği öngörülmektedir. Tarım, hayvancılık, ulaşım, turizm ve enerji birçok faaliyetlerini etkilemesi kaçınılmazdır.
Küresel ısınmanın hayvanlar üzerine etkisi; küresel ısınma canlılar üzerinde etkisi fazladır. Özellikle hayvanlar üzerinde beslenme, yaşam koşulları ve birbirleri ile etkileşimine olumsuz etkileri mevcuttur.
Küresel ısınmanın bitkiler üzerine etkisi; küresel ısınma daha önceki iklim koşullarına adapte olmuş bitki örtüsünün değişimine neden olacaktır. Özellikle orman ekosisteminin bozulmasına, burada yaşayan canlının yaşam alanını yok olasına dolayısıyla da bu canlıların yok olmasına neden olacaktır.
Küresel Isınma ve iklim değişikliğine karşı alınabilecek önlemler; küresel ısınma ve iklim değişikliğinin dünya ve canlılara olan olumsuz etkilerini kabullenerek küresel anlamda bilimsel, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda çalışmalar ile en aza indirmek için önlemler alınmak zorundadır. Bu kapsamda çeşitli sektörlerde önleyici tedbirler uygulanmalıdır.
Ozon Tabakasının İncelmesi; stratosferde 20 -50 km’ler arasında bulunan ve güneşten gelen mor ötesi ışınları tutarak koruyucu görevi gören ozon tabakası atmosfere salınan çeşitli maddeler nedeni ile incelmektedir. Ozon tabakasının incelmesine metan, azot oksitler ve sadece insan kaynaklı üretilip salınan çeşitli kimyasallar sebep olmaktadır.
Asit Yağmurları; atmosferin bileşimi nedeniyle yağmur damlaları atmosferdeki gazlar ile denge halindedir. Yağmur damlalarının içinde çözünen karbondioksit nedeniyle yağmur suyu pH değeri 5.6 civarındadır. İnsan faaliyetleri sonucu atmosfere verilen kirleticiler gaz ve sıvı faz reaksiyonları sonucu aside dönüşerek yeryüzüne düşmesi olayına asit yağmuru ifadesi kullanılır.
Biyolojik Çeşitliliğin Azalması: Biyolojik çeşitlilik; yerkürede var olan bütün yaşam formlarını içine alan, genetik farklılıklara sahip canlı türlerden oluşan, çeşitli ekosistemlere dağılmış bulunan sayı ve tür bakımında zengin canlılar toplumudur. Dünyanın varoluşundan beri doğal seleksiyonla canlı türlerin tür sayısı yılda 1 -2 olmak üzere ortadan kalkmakla birlikte süreç insanların etkisiyle çok hızlanmış ve önemli bir çevre sorunu haline gelmiştir.
Radyasyon ve Radyoaktif Kirlilik; radyoaktif çekirdeklerin kararlı yapıya geçebilmek için dışarı saldıkları hızlı parçacıklar ve elektromanyetik dalga şeklinde taşınan fazla enerjilere Radyasyon denir. Canlıların maruz kaldığı radyasyon kaynakları doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır.