Temel Çevre Sorunları ve Nedenleri
Temel Çevre Sorunları ve Nedenleri ünitesinin amacı; çevre sorunlarının nedenleri hakkında bilgi edinmek ve çevre sorunlarının neler olduğu ve insan ve diğer canlılara olan etkisini öğrenmektir.
Bu ünite kapsamında;
Çevre Sorunlarının Nedenleri
- Nüfus Artışı
- Plansız Kentleşme
- Plansız Sanayileşme
- Enerji Faaliyetleri
- Tarım Faaliyetleri
- Turizm Faaliyetleri
Temel Çevre Sorunları
- Çevre Kirliliği
- Su kirliliği
- Toprak kirliliği
- Hava kirliliği
- Gürültü kirliliği
- Atıklar
- Erozyon
- Ozon Tabakasının İncelmesi
- Küresel Isınma ve İklim Değişikliği konuları işlenmiştir.
Temel Çevre Sorunları ve Nedenleri
İnsanların ve diğer cansız varlıkların ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde oldukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam olan çevreyi , insanlığın var oluşundan günümüze kadar insanoğlu sınırsız bir kaynak olarak görüp tahrip etmiş, kirletmiş ve böylece çevre sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Çevre sorunlarının oluşumundaki etmenler çok farklı şekilde ifade edilmekle birlikte nüfus artışı, plansız kentleşme, plansız sanayileşme, turizm, enerji ve tarım faaliyetleri çevre sorunlarının nedenlerini oluşturmaktadır.
Çevre sorunlarının temelini nüfus artışı ve bunun tetiklediği nedenler oluşturmaktadır. Hızla artan nüfus demek ihtiyaçlarında artması anlamına gelmektedir.
Çevre sorunlarının nedenlerinden biri de plansız kentleşmedir. Plansız kentleşme, genellikle gelişmemiş ve az gelişmiş ülkelerde daha büyük problemdir. Nüfus artışı ve kırsal bölgelerden kentlere göçler kent nüfusunun artışını buda plansız kentleşmeye neden olmakta bunun sonucunda çevre sorunları meydana gelmektedir.
Çevre sorunlarının birçoğu aslında sanayileşme ile birlikte doğmuştur. Sanayi bölgelerinin seçimi ve bu sanayilerden oluşan her türlü atığın uygun tekniklerle bertaraf edilmeden doğaya bırakılması çevre sorunlarının oluşmasına neden olmaktadır.
Günümüzde enerji, ağırlıklı sanayi sektörünün önemli bir bileşeni olmakla birlikte evsel kullanımından ulaşıma kadar insanlık için temel ihtiyaçtır. İnsanoğlu için temel ve faydalı olan enerji üretimi, dağıtımı ve tüketiminin çevre üzerine olumsuz etkileri vardır.
Nüfus artışı, plansız kentleşme, plansız sanayileşme, enerji, tarım ve turizm faaliyetleri gibi insan faaliyetleri sonucu plansız ve bilinçsiz şekilde sınırsız olduğu düşünülen doğanın tahrip edilmesi çevre sorunlarını oluşturur. Çevre sorunları çok farklı başlık altında incelenebilir. Bunlardan bazıları; Çevre kirliliği (su, toprak, hava ve gürültü kirliliği), atıklar, erozyon, ozon tabakasının incelmesi, küresel ısınma ve iklim değişikliği şeklinde sıralanabilir.
Başka bir ifade ile bütün canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen, cansız çevre öğeleri üzerinde yapısal zararlar meydana getiren ve niteliklerini bozan yabancı maddelerin; hava, su ve toprağa yoğun bir şekilde karışması olayına "Çevre Kirliliği " denir. Çevre kirliliğini su, toprak, hava ve gürültü kirliliği başlıklarında incelemek mümkündür.
Su kirliliği, insan faaliyetleri sonucu suların fiziksel, kimyasal veya biyolojik özelliklerinde meydana gelen olumsuz değişimlere denir. Su kirliliğine neden olan kaynaklar evsel, ticari, endüstriyel, doğal ve tarımsal olmak üzere beşe ayrılabilir.
Toprak kirliliği, insan faaliyetleri sonucu oluşan çeşitli kirleticilerin toprağa bulaşması ile toprakta yaşayan canlılar, yetişen ve yetiştirilen bitkilere veya bu bitkilerle beslenen canlılara toksik etkide bulunacak ve zarar verecek düzeyde bulunması, toprağa eklenen kirleticilerin toprağın özümleme kapasitesinin üzerinde olması, toprağın veriminin düşmesi şeklinde tanımlanabilir.
Hava kirliliği, atmosferde bir veya birden fala türden kirleticinin insan ve diğer canlıların yaşamına, ticari veya kişisel eşyalara ve yaşamaktan zevk duyulabilecek bir çevre kalitesine zarar veren miktarda belli bir sürenin üstünde bulunmasıdır .
Gürültü kirliliği, insanlarda sağlık bakımından geçici bir zaman için veya sürekli olarak zarar meydana getiren sesler olarak tanımlanır.
Atık, belirli bir amaç için kullanılan maddelerin o an için kullanılmayan veya kullanıldıktan sonra kalan kısmına atık denir. Atıklar tüketim, üretim, kimyasal özellikler, fiziksel özellik, kompozisyonu, orijini ve tehlike durumu gibi farklı ölçütlere göre sınıflandırılabilir.
Erozyon, toprak materyalinin doğal veya dış kuvvetler sebebiyle oluştukları veya bulundukları yerden başka bir yere taşınmasıdır.
Dünyamızı zararlı ışınların etkisinden ozon tabakası korumaktadır. Stratosferde bulunan ozon güneşten gelen UV ışınlarını tutarak dünyamıza gelmesini engelleyerek bu ışınların kanserojen etkisini azaltmaktadır. Çeşitli kimyasallar ozon ile fotokimyasal reaksiyona girerek ozonun bozulmasına neden olurlar. Bu maddeler içinde azot oksitler, metan ve insan faaliyetleri ile oluşan yarılanma süreleri oldukça uzun olan klorlu bileşikler sayılabilir.
Dünya sıcaklığının insan faaliyetleri sonucu atmosferdeki sera gazlarının etkisi nedeniyle artması ile tanımlanan “ Küresel Isınma ” dünya için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.