Örgütsel Öğrenme

Bu ünitede öncelikle öğrenme kavramı ele alınmış, öğrenme kavramının zaman içinde anlam ve algısındaki değişimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Öğrenmenin iş hayatındaki önemi vurgulanarak, günümüzün rekabetçi iş dünyasında yaşanan gelişmelerin örgütlerin öğrenme ihtiyaçları gün yüzüne çıkardığı ifade edilmiştir.

Sözcük anlamı olarak öğrenme; bilgi edinmek, yetenek, beceri kazanmak ve haber alma anlamı taşımaktadır. Eğitim bilimi açısından öğrenme; bilgi ve deneyim kazanma süreci olarak ifade edilmekte bununla birlikte öğrenmenin; kişisel ilginin niteliği (hem duygusal hem bilişsel açıdan), kendini kabullenme, davranış ve tutumda kalıcı bir değişiklik meydana getirme ve öğrenen tarafından değerlendirilme gibi özellikleri olduğu vurgulanmaktadır.

Öğrenmenin sağlıklı bir şeklide anlaşılması için, öğrenme türlerinin açıklanması gerekli görülmüştür. Üç tür öğrenmeden bahsedilebilir, bunlar: Örtülü -İçsel öğrenme, Kazara -Tesadüfî öğrenme, Bilinçli (açık) ya da dışsal öğrenmedir. Söz konusu öğrenme türleri ayrıntılı biçimde açıklanmıştır.

Öğrenme türlerinden sonra öğrenme kuramlarından bahsedilmiştir. Modern bilimsel metotların yoğun bir şekilde kullanılması ve uygulamalı psikolojideki gelişmelerle birlikte, öğrenme sürecini ve bu sürecin nasıl gerçekleştiğini anlamaya yönelik, çeşitli kuramlar geliştirilmiştir. Bazı psikologlar ve eğitimciler, öğrenme kuramlarını; davranışçı ve bilişsel kuramlar olmak üzere iki grupta toplamaktayken , diğerleri; bu kuramları davranışçı, bilişsel, duyuşsal ve nörofizyolojik (beyin temelli) olmak üzere dört grupta toplamaktadır.

Diğer başlık öğrenme düzeyleridir. Öğrenme ile ilgili yapının her geçen gün daha da karmaşık olduğu ifade edilmektedir. Çünkü bu yapı; resmî grupların, kurulların veya komitelerin birbiri ile ilişkilerinden fazlasını içermektedir. Öğrenme ile ilgili yapılan araştırmalarda, öğrenmenin çeşitli düzeylere ayrılarak incelendiği görülmekte ve bireysel, takım ve örgütsel düzey olmak üzere üç öğrenme düzeyi bulunduğu kabul edilmektedir.

Örgütsel öğrenme kavramı açıklanmaya çalışılmış; hataların tespit edilmesi ve düzeltilmesi süreci olarak ifade edilmiştir. Bununla birlikte örgütsel öğrenme süreci incelenmiştir. Örgütsel öğrenmede dört basamaklı bir süreç söz konusudur: Bilgi edinimi, bilginin paylaşılması, bilginin yorumlanması, bilginin saklanması ve kullanımı (örgütsel hafıza). Söz konusu süreçler tek tek açıklanmıştır.

Örgütsel öğrenmede, tek döngülü, çift döngülü, üç döngülü ve ikincil (öğrenmeyi öğrenme) öğrenme gibi öğrenme düzeyleri bulunduğu ifade edilmiş ve bu düzeyler ayrıntılı biçimde açıklanmıştır.

Son bölümde öğrenen örgüt kavramı ela alınmış olup, öğrenen örgütlerin diğerlerine göre performans hedeflerini daha iyi başardıkları ifade edilmiş, örgütlerin çevrelerinde meydana gelen gelişmelerin, onları öğrenen bir örgüt olmaya zorladığı vurgulanmıştır. Devamında öğrenen örgüt ile örgütsel öğrenme arasındaki farklılıklar ortaya konulmuştur. Öğrenen örgüte geçiş aşamaları olarak bilen, anlayan, düşünen ve son olarak öğrenen örgüt aşamaları tek tek ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.

Buna ilaveten Senge'nin, örgütlerde öğrenmenin oluşması için gerekli gördüğü beş disiplin: Sistem düşüncesi, kişisel ustalık, zihnî modeller, paylaşılan vizyon ve takım hâlinde öğrenme yine bu ünitede ayrıntılı biçimde açıklanmıştır.