Kıyaslama

Tarih boyunca insanlar performansın standartlarını belirlemek, sürdürmek ve iyileştirmek için yöntemler ve araçlar geliştirmişlerdir. Kıyaslama süreçleri, iyileştirmek ve performansı artırmak için önemli bir araçtır.

Kıyaslama, bir organizasyonun daha iyi olabilmesi için gerekli adımların tanımlanması ve uyarlanması amacıyla kendisini, alanında lider olan bir diğer organizasyon ile sistematik bir kıyaslama ve değerlendirmesi süreci olarak tanımlanabilir.

Toyota üretim sistemindeki tam zamanında üretimi bir süpermarketten, Xerox firması lojistik ve dağıtım sürecini parekende şirketi L.L.Bean’dan, Ford ise bant sistemini mezbahaneden esinlenerek ortaya çıkarmıştır. Çağdaş ve sistematik olarak kıyaslama, Amerika'da 1970'lerin sonunda Xerox şirketi tarafından gerçekleştirilmiştir.

Kıyaslamanın pek çok faydasından bir kaçını belirtmek gerekirse; daha iyi süreçler, geliştirilmiş döngü süresi, daha düşük maliyetler ve daha iyi tedarikçi yönetimi şeklinde ifade edilebilir.

Literatürde pek çok kıyaslama türü tanımlanmaktadır. Kıyaslama türleri, kıyaslama için seçilen işletmeye göre; iç kıyaslama, rekabetçi kıyaslama, fonksiyonel kıyaslama ve jenerik kıyaslama şeklinde sınıflandırılır. Odaklanılan konuya göre kıyaslama ise; ürün odaklı kıyaslama, süreç odaklı kıyaslama, performas odaklı kıyaslama ve stratejik kıyaslama biçiminde gruplandırılabilir.

Farklı kıyaslama uygulamaları için kullanılan birbirinden farklı kıyaslama süreçleri bulunmaktadır. Bir başka ifadeyle, kıyaslama süreci işletmenin yapısına göre değişebilmektedir. Ancak işletmenin yapısı ne olursa olsun, bu sürece ilişkin yürütülen faaliyetlerin temelde aynı olduğu söylenebilir. .

Kıyaslama süreci ise araştırmacıların farklı bakış açıları da göz önünde bulundurularak; planlama, analiz etme, bütünleşme ve eyleme geçme ve olgunlaşma olmak üzere beş aşamada incelenebilir .

Planlamanın beş adımı vardır: Neyin karşılaştırılacağını belirlemek, temel performans göstergelerini belirlemek, kıyaslama yapılacak işletmeyi belirlemek, veri toplama yöntemini belirlemek ve veri toplamak.

Analizin iki adımı vardır: Performans boşluklarını anlamak ve gelecekteki performans seviyelerini tahmin etmek

Bütünleşmenin iki adımı vardır: Bulguları iletmek ve kabul almak, ardından işlevsel hedefler ve uygulama planları oluşturmak.

Eyleme geçmenin üç adımı vardır: İlerlemeyi uygulamak ve izlemek, paydaşların istek ve ihtiyaçlarına karşı sonuçları ölçmek ve daha sonra kıyaslamaları yeniden ayarlamak.

Olgunlaşmanın iki adımı vardır: Uygulamaları süreçlerle bütünleştirmek ve liderlik pozisyonuna ulaşmak.

Kıyaslamanın yapılacağı işletme belirlendikten sonra kıyaslama ekibi oluşturulur. Daha sonra kıyaslamanın süreci, bütçesi ve zamanı belirlenir. Kıyaslama yapacak ekip üyeleri, kıyaslama konusunda bilgiye sahip, müşteri ihtiyaçlarını anlamış, takım oyuncusu olabilen ve gönüllü kişiler arasından seçilir. Kıyaslama yapılacak işletme de belirlendikten hemen sonra, veri toplama yöntemi belirlenir.

Kıyaslama çalışmalarının birçoğunun başarıya ulaşmadığını da belirtmek gerekir. Kıyaslama sürekli bir arayışın ifadesidir. Sürekli arayış içinde olan işletmeler, uygulama esnasında önemli hatalar yapmaktadırlar. Kıyaslama uygulamalarındaki hataların temel kaynakları şöyledir: Kıyaslamanın sadece sayılarla yapıldığının zannedilmesi: kıyaslama ortağının yanlış seçilmesi, kıyaslamayı üst yönetimin sahiplenmemesi, kıyaslama yapmak için geniş bir faaliyet alanı seçmek ve kıyaslamanın tek seferlik bir etkinlik olarak görülmesidir.