Dış Kaynaklardan Yararlanma

Dış kaynak kullanımı, birçok işletme için giderek artan bir öneme sahip olan bir konu olmasına rağmen hala tartışma konusudur. Daha fazla verim elde etmek ve maliyetlerin düşürülmesi konuları birçok işletmeyi sınırlı sayıda ve önemli alanlarda uzmanlaşmaya zorlamıştır. Bu durum da, kurumların geleneksel olarak şirket içerisinde yapılan faaliyetleri, dış kaynak kullanarak yapmalarına yol açmıştır. Zaman içerisinde, dış kaynak kullanımı uygulaması sadece çevresel iş faaliyetlerini içerme durumundan, rekabetçi avantaja katkıda bulunan daha kritik iş faaliyetlerini de içeren bir duruma doğru ilerlemiştir.

Özellikle yüksek rekabetin olduğu bir çevrede bilgi süreçli dış kaynak kullanımının önemi büyüktür. Firmalar bu şekilde rekabetçi avantaj sağlayıp, bu avantajı koruyabilir. Bu sebeple dış kaynak seçilirken çok dikkatli olunmalıdır, aksi takdirde rekabet avantajı kazanmak isteyen şirket olumsuz yönde etkilenebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise, şirketin fikri mülkiyetinin ikinci bir tarafa veriliyor olmasıdır. Gelecekte bu ikinci tarafın rakip olması durumunda ya da rakiplere bu bilgilerin sızdırılması durumunda şirkete dezavantaj olarak geri dönecektir. Dış kaynak kullanımında gelinen son nokta ise çoklu kaynak kullanımıdır. Bunun amacı riskleri çeşitlendirmek ve bu süreçten daha fazla fayda sağlamaktır. Çoklu kaynak kullanıldığı takdirde iş üzerindeki kontrol kaybına dair risk minimize edilmiş olur. Genellikle tek bir hizmet sağlayıcı ile çalışıldığında anlaşma süreci uzun ve çok risklidir. Bu tip durumlarda kaynak eğer gerektiği ya da arzulandığı gibi çalışmazsa bunun sonuçları firma için çok büyük olur. Ancak aynı anda farklı kaynaklarla çalışıldığında firmanın karşılaşacağı zarar miktarı azalır.

Temel olarak ürün, ham madde veya hizmetlerin başka bir şirketten satın alınması anlamına gelen dış kaynak kullanımı, sadece yerel değil aynı zamanda yabancı tedarikçileri de içerir. Dış kaynak kullanımı yeni bir kavram olmayıp, birçok çok uluslu firmanın fonksiyonel maliyetlerini düşürmek için kullandığı bir stratejidir. Dış kaynak kullanımı dışarıdan hizmet sağlayanların şirket işlerinde bir veya birden fazla aktivite için fonksiyonel sahiplik verilebildiği bir süreçtir. Bu süreçte şirketler kendi üretimlerini durdurarak ürün ve hizmetlerin yarattığı işlevsel maliyetleri minimize ederek, dış hizmet sağlayıcılardan yararlanırlar.

Teknoloji dünyasındaki rekabet giderek arttığı için, düşük maliyetlere sahip rekabet dünyası içerisinde şirketlerin ayakta kalması zorlaşmıştır. Dış kaynak kullanımı sadece maliyeti düşürmek amacı ile değil aynı zamanda rekabet avantajı elde etmek ve bunu korumak amaçlıdır. Dış kaynak kullanımına karar verirken, şirketlerin maliyet faktörünü mutlaka göz önünde bulundurması gerekir. Ayrıca mevcut işletim maliyeti dış kaynak kullanımıyla düşürülebilirse, mevcut kaynaklar yeniden yatırım yapılarak rekabet avantajı elde etmek ve bunu korumak için kullanılabilir. Ancak, günümüzde dış kaynak kullanmaya karar veren firmaların çoğu, maliyet faktörü yerine temel yeteneklere yoğunlaşmaktadır. Temel yeteneklerin yanı sıra rekabet üstünlüğü için maliyetlerde önemsenmelidir.

Dış kaynak kullanımının avantajları olduğu gibi, bir takım riskleri de söz konusudur ve bu riskler dış kaynak kullanımına dair karar alınırken mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Fonksiyonel riskler kalitede düşüş ve maliyette artış, yanlış kaynak seçimi ve projenin gerektirdiği bilgi teknolojilerinin yetersiz şekilde tanımlanmasını içerir. Göz önünde bulundurulması gereken bir diğer risk grubu stratejik risklerdir. Stratejik riskler dış kaynak sağlayan firmanın müşteriye karşı bilerek yaptığı eylemlerdir. Dış kaynağa güvenilerek teslim edilen fikri mülkiyet çok büyük bir tehdittir; çünkü güvenilen şirket ileride firmanın rakibi hâline gelebilir. Bunların yanı sıra, müşteri -tedarikçi kültürleri arasındaki farklılıklar, gizlilik ve kontrol kaybı, güvenlik ve fikri mülklerin korunması, kültürel farklılıklar da potansiyel risk oluşturmaktadır.

İşlem maliyeti görüşüne göre kurum içerisindeki dış kaynak kullanım stratejileri maliyet faktörlerini önemser. Stratejinin kuruma maliyet açısından faydaları olacağı takdirde hizmet veya ürünler için dış kaynak kullanımı yapılabilir. Maliyeti düşürmek, dış kaynak kullanımının en önemli nedenidir.

İş odaklı temel yeteneklere odaklanmak üzere, firmalar temel olmayan iş aktiviteleri için dış kaynaklar kullanır. Dış kaynak kullanımında odak stratejisi, şirketlere temel yetenekleri üzerinde yoğunlaşma fırsatı sunmasıdır. Temel olmayan aktivitelerin dış kaynaklara açılması konsepti bugüne kadar çok yaygın olarak kullanılsa da, artık rekabet avantajı kazanmak ve bu avantajı korumak üzere temel aktiviteler bile dış kaynak kullanımına açılmaktadır.

Dış kaynak kullanımının başarısı müşteri -satıcı ilişkilerinin memnuniyetine dayanır. İlişki ve kontrat şartları hem müşteri hem de satıcı tarafından anlaşılıp kabul edilmelidir. Bir projeye başlanmadan önce her iki tarafın da detaylı olarak ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları, sözleşme şartlarını ve ilişkilerini konuşup ortak bir sonuç üzerinde anlaşması gerekir. Bu şekilde, uzun süreli iş ilişkileri kurulabilir.

Dış kaynak kullanımında başarısız olan birçok işletme örneği mevcuttur. Bu nedenle dış kaynak kullanımı gelişi güzel kararlarla gerçekleştirilemez. İşletmeler dış kaynak kullanımında başarıyı yakalayabilmek için, uzun vadeli bir strateji belirlemeli ve bazı önemli hususlara dikkat etmelidir. Bunlar; Temel Aktivitelerin Belirlenmesi, Yeterlilik Analizi, Maliyet Analizi, İlişki Yönetimi, Personel Sorunları, Dış Kaynağın Kullanıldığı Aktivite Üzerinde Kontrol, Gizli Maliyetlerin Göz Ardı Edilmemesi, Çıkış Stratejisi Belirlemek olarak sıralanabilir.