Adli Sosyal Hizmet Uygulaması
Adli sosyal hizmet kapsamında uygulama yapılacak kurumlar arasında; adliyelerde teşkilatlanan Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü Sosyal Hizmet Büro/Kısım Amirliği, Çocuk İzlem Merkezleri/Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü sayılabilir.
Adli Sosyal Hizmet Kapsamında Uygulama Yapılacak Kurumlar
Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü
Bu müdürlük altında; Bilgilendirme ve Yönlendirme Bürosu, Kırılgan Grup Destek Bürosu, Ceza Yargılaması Destek Bürosu, Hukuk Yargılaması Destek Bürosu olmak üzere 4 büro yer almaktadır.
Emniyet Genel Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü Sosyal Hizmet Büro/Kısım Amirliği
Bu birimlerde çalışan sosyal hizmet uzmanlarının; çocuğun yanında olarak çocuğa süreçle ilgili bilgi vermek, temel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak, sosyal inceleme raporu hazırlamak, birimde bir süre kalmak zorunda olan çocukların boş zamanlarını etkin bir şekilde geçirmelerini sağlamak, ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla irtibat h âlinde olmak gibi görev ve sorumlulukları vardır.
Çocuk İzlem Merkezleri/Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri
2012 yılında kurulan Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM) ile Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri de adli sistem içerisinde etkin hizmet sunan kuruluşlardır. ÇİM’ler çocuk istismarının önlenmesi ve istismara uğrayan çocuklara bilinçli ve etkin bir şekilde müdahale edilmesi amacıyla, öncelikli olarak cinsel istismara uğramış çocukların ikincil örselenmesini asgariye indirmek, adli ve tıbbi işlemlerin bu alanda eğitimli kişilerden oluşan bir merkezde ve tek seferde gerçekleştirilmesini temin etmek üzere; Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastaneler/kurumlar bünyesinde kurulmuştur.
Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri ise Çocuk Koruma Kanunu ile birlikte şekillenmiş ve üniversitelerin bünyesinde kurulmuştur. Bu merkezlerin temel amacı, korunma ihtiyacı olan veya suça itilen çocukların tanılama, tedavi, korunma ve izlenmelerine ilişkin uygulama ve araştırmaların yapılması olarak belirlenmiştir.
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
Kapalı ve açık ceza infaz kurumları ile tutukevleri
Ceza infaz kurumlarında psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarının görev yaptığı psikososyal yardım servisleri bulunmaktadır. Psikososyal servis uzmanları planlama, yürütme, izleme ve değerlendirme çalışmalarını mesleki bilgi ve uzmanlık alanı çerçevesinde yürütmektedir. Çalışmalar sırasında mesleki yöntemlerle inceleme, problem çözme, gözlem, görüşme, rapor yazma ve dosyalama gibi teknikleri kullanmaktadırlar.
Kurumlarda hükümlü ve tutukluya yönelik hizmetlere bakıldığında hizmetler; kuruma girişteki hizmetler, kurum sürecindeki hizmetler ile salıverilmeye hazırlık ve salıverilme sonrası hizmetler olarak 3 başlık altında ele alınmaktadır.
Çocuk eğitim evleri
Çocuk eğitim evleri bünyesinde hem eğitsel hem de sosyal boyutlu pek çok faaliyet yapılmaktadır. Sosyal hizmet uzmanları bu birimlerde sosyal servis bünyesinde çalışmaktadır. Eğitim evlerinde çalışan sosyal hizmet uzmanlarının genel olarak; çocuklarla sağlıklı ve devamlı bir ilişki kurma, kurumun işleyişini çocuklara aktarma, çocukların toplumla bütünleşmeleri için kurum içi ve kurum dışı çalışmalar yapma, çocukların sorunlarının çözümünde yer alma, çocukların eğitim hayatlarına devam etmelerini sağlama, çocukların aileleriyle görüşme gibi görev ve rolleri vardır.
Çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumları
Bu kurumlarda bulunan psikososyal servislerde sosyal hizmet uzmanı ve psikoloğun rol ve görevleri arasında; kuruluşlarda kalan çocuk ve gençleri tanımak için üç gün içinde Araştırma ve Değerlendirme Formu’nun doldurulması, çocuk ve gençlere kuruluşun işleyişinin anlatılması, Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sistemi (BİSİS) kapsamında bir müdahale planının hazırlanması, çocuk ve gençlerle bireysel ve grup çalışmalarının yapılması, çocuk ve gençlerin kuruluş içerisinde çözülemeyen sorunları için uygun birimlere yönlendirilmesi, çocuk ve gençlerin aileleriyle görüşmelerin yapılması, çocuk ve gençlere dönük sportif ve sosyokültürel faaliyetlerin yapılması, çocuk ve gençlerin uygun eğitim kurumu veya mesleki kurslara yönlendirilmesi sayılabilir.
Denetimli serbestlik müdürlükleri
Denetimli serbestlik müdürlüklerinde yapılan faaliyetler arasında; yükümlülerin yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve toplumsal hayata uyum becerilerinin geliştirilmesi, diğer kurumlarla ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde, bireysel görüşme ve grup çalışması yapılması, boş zamanların yapılandırılması, yükümlülerin meslek kursları ve eğitim programlarına katılmalarının sağlanması gibi faaliyetler yer almaktadır.
Adli Sosyal Hizmet Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Konular
- İlgili tüm mevzuatın iyi bilinmesi gerekir.
- Öğrendiklerinizi not etmek için mutlaka bir ajanda edinin.
- Uygulama öncesinde mutlaka ön çalışma yapın.
- Giyiminize, kuşamınıza dikkat edin.
- Gözlem yapmak için mutlaka izin alın.
- Gizlilik ilkelerine uyun.
- Uygulama sürecini etkileyecek bir davranışta bulunmayın.
- Dosyaları sondan başa doğru inceleyin.
- Adli birimlerde yaptığınız tüm incelemelerde gizlilik esasına uygun hareket edin.
- Size izin verilmeden görüşmelere müdahale etmeyin.
- Mesai saatlerine dikkat edin.
- Ev ziyaretlerinde size verilen rollerin dışına asla çıkmayın.
- Kendinizi hazır hissettiğinizde mutlaka rapor yazmayı deneyin ve eleştiriye açık olun.
- Uzmanlarla veya diğer personelle ilişkilerinizin resm îsınırlar içinde olmasına dikkat edin.
- Bir tanışıklık veya akraba bağınızın olduğu bir dosyaya asla dâhil olmayın.
- Olası bir etik sorunda mutlaka eğitsel danışmanınızla iletişime geçin.
- Çocuklarla görüşme yapacaksanız görüşme öncesi mutlaka hazırlık yapın ve ona göre giyinin.
- Müracaatçının onayı olmadan müracaatçıya ait bir eşyayı açmayın, kurcalamayın, içeriğine bakmayın.
- Görüşmeler sırasında yarı yapılandırılmış bir form kullanın.
- Cep telefonunuzu mutlaka kapalı tutun, görüşmeleri sesli veya görüntülü olarak kaydetmeyin.
- Görüşme yaptığınız bireylerle günlük hayat içerisinde diyalog kurmaktan kaçının.